KWF Kankerbestrijding
Wachten op zorg
Samenvatting SCK-rapport 'Advies inzake wachttijdnormen in de
kankerzorg'
Iedereen moet wel eens wachten op zijn beurt. We berusten doorgaans in
ons lot en proberen de wachttijd zo aangenaam en nuttig mogelijk door
te komen.
Anders is het als het gaat om je gezondheid. Wie ziek is, of dit
vermoedt, wil graag zo snel mogelijk weten wat er precies aan de hand
is en geholpen worden. Zeker als het gaat om een levensbedreigende
ziekte als kanker.
Lange wachttijden
Zon 15 jaar geleden werd de wachttijd voor veel patiënten in Nederland
zo lang, dat zowel patiënten als artsen dit als onaanvaardbaar
bestempelden. Sindsdien buigen de Nederlandse gezondheidszorg en de
politiek zich met de regelmaat van de klok over de
Wachtlijstenproblematiek. Dat heeft geleid tot financiële injecties in
de zorg en verschillende initiatieven die op specifieke gebieden van
de zorg de wachtlijsten (beter gezegd de wachttijden) zouden moeten
bekorten.
Binnen de zorg voor patiënten met kanker is de
wachtlijstenproblematiek nog steeds actueel. Daarom heeft
KWF Kankerbestrijding hiernaar onderzoek laten doen door een daarvoor
ingestelde werkgroep van de Signaleringscommissie Kanker.
Onderzoek naar wachttijden
Hoe is het gesteld met de wachttijden voor patiënten met kanker? en
Wat zijn de gevolgen van de wachttijden voor de patiënt?, waren de
vragen die de werkgroep Wachtlijstenproblematiek, specifiek gericht op
de patiënt met kanker stelde. In dit Signalement (zie PDF) beschrijft
de werkgroep haar conclusies.
De werkgroep stelt allereerst vast dat de kans op genezing bij kanker
groter is naarmate de tumor in een vroeger stadium wordt ontdekt en
behandeld. De groeisnelheid van een tumor varieert per type kanker en
per patiënt. Voor een individuele patiënt is het daardoor bijna
onmogelijk om de groeisnelheid en daarmee de gevolgen van wachten op
zijn overlevingskans te bepalen.
Elke vertraging draagt daarom in principe bij aan een vermindering van
de kans op genezing. Daarnaast vergroten wachttijden de angst,
onzekerheid en stress die de ziekte toch al met zich meebrengt,
waarschuwt de werkgroep. Dit leidt tot verdere achteruitgang van
gezondheid en conditie. Alleen daarom al zouden wachttijden voor de
patiënt tot een minimum beperkt moeten worden.
Psychosociale gevolgen
De werkgroep verdiepte zich ook in de psychosociale gevolgen van de
wachttijden voor zorgverleners (artsen, verpleegkundigen). De
conclusie is dat te lange wachttijden deze beroepsgroep sterk onder
druk zetten. Ze kunnen hun werk niet naar behoren doen. Dit leidt tot
frustratie, demotivatie en zelfs burn-out.
Geen harde gegevens
Na een uitgebreid onderzoek van wetenschappelijke literatuur moet de
werkgroep concluderen dat er geen harde gegevens bestaan over
wachttijden voor patiënten met kanker en ook niet over de gevolgen van
wachten. Het is daarom moeilijk op basis van wetenschappelijk
onderzoek aan te geven hoe lang wachttijden mogen zijn, concludeert de
werkgroep.
Treek-normen
Nederland kent sinds 2000 zogenoemde Treek-normen. Ze geven voor
niet-acute aandoeningen de maximaal aanvaardbare wachttijd aan. Voor
toegang tot bijvoorbeeld de huisarts zou de wachttijd maximaal 3
werkdagen moeten zijn, of voor een poliklinische behandeling 6 weken.
De werkgroep benadrukt dat deze normen zijn opgesteld op basis van
maatschappelijke aanvaardbaarheid en niet op grond van medische
urgentie. Ze zijn niet toereikend voor levensbedreigende ziekten als
kanker. De werkgroep heeft daarom zelf striktere wachttijdnormen
opgesteld voor verschillende stappen in de zorg voor mensen met
kanker.
Wachttijden
Zo moet een patiënt na doorverwijzing door de huisarts binnen 5 dagen
bij een specialist terecht kunnen. Er moet binnen 10 werkdagen daarna
tot de behandeling zijn besloten. Die behandeling moet vervolgens
binnen
15 werkdagen daarna zijn gestart.
De totale behandelingsduur moet zo compact mogelijk zijn. Acute zorg
moet binnen enkele uren geleverd worden. De werkgroep benadrukt dat
deze normen in de toekomst in detail aangepast moeten worden per vorm
van kanker en voor de verschillende stappen in de diagnostiek en
behandeling. De werkgroep ziet daar een taak voor de beroepsgroepen
samen met de patiëntenorganisaties. Er moet een systeem komen voor
wachttijdmetingen om overschrijdingen te signaleren.
Afspraken
Ten slotte moeten er afspraken worden gemaakt over de kwaliteit en de
tijdigheid van de te leveren prestaties. De werkgroep vindt een
gezamenlijke aanpak van de wachtlijstproblematiek door alle
betrokkenen bij patiënten met kanker noodzakelijk.
laatst gewijzigd op 03 mrt 2006