1red16578
10-3-2006, NOS, Met het oog op morgen, Radio 1, 23.07 uur
MINISTER-PRESIDENT BALKENENDE, NA AFLOOP VAN DE WEKELIJKSE MINISTERRAAD,
OVER DE GEVOLGEN VAN DE UITSLAG VAN DE GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN VOOR HET
KABINET
WALLAART:
Er is een kleine verandering te merken in het taalgebruik van premier
Balkenende. Ik heb hem zichzelf nog nooit horen typeren als een
'gepassioneerd politicus'. Maar als je hem vraagt naar welke radicale
wijzigingen dit kabinet door gaat voeren, ho maar!
BALKENENDE:
Het kabinet gaat natuurlijk het beleid niet radicaal wijzigen. Dat zou dom
zijn.
WALLAART:
U gaat me toch niet vertellen dat de uitslag van de
gemeenteraadsverkiezingen zonder gevolgen blijft?
BALKENENDE:
Als u het heeft over het radicaal wijzigen van beleid, dan komt bij mij het
gevoel op van: hebt u niet van een partij als de PvdA gehoord dat zij het
roer radicaal om zouden gooien wanneer men in het Torentje zou zitten.
WALLAART:
Oh, die hebben wel een lijstje klaarliggen hoor .
BALKENENDE:
Dat zullen we dan wel zien. Ik heb geen indruk dat al die hervormingen die
we hebben doorgevoerd zullen worden teruggedraaid. Maar dat zullen we wel
zien als het zo ver mocht komen. Wat ik vandaag in het kabinet heb gemerkt
is dat men natuurlijk teleurgesteld is - het zou ook gek zijn als je dat
niet zou zijn bij zo'n uitslag - maar wel dat er een gemotiveerd stel
mensen zat, dat vol van overtuiging is dat het werk dat gedaan moet worden.
WALLAART:
Niemand die zei: jongens, zullen we niet eens uit een ander vaatje gaan
tappen?
BALKENENDE:
Dat niet. Als ik zie hoe de ministers en staatssecretarissen opereren - die
weten dat we destijds dit werk hebben gedaan omdat wij hebben gezegd: wij
willen dat de wachtlijsten in de zorg worden teruggedrongen. Dat is gelukt.
We hebben te maken met de vacatures in het onderwijs. Die zijn
teruggedrongen. Er moest een keer iets gebeuren met het zorgstelsel, met de
WAO en met de administratieve lasten. Met die hele agenda van verandering
zijn we druk bezig en we zien steeds meer resultaten. Wat ik vandaag vooral
zag zijn bewindslieden die overtuigd zijn dat deze agenda nodig is en die
ook met vol engagement die agenda willen afmaken.
WALLAART:
Dit moet om gek van te worden zijn voor de kiezers: ze geven u massaal een
pak slaag; en wat zegt het kabinet? 'jongens we gaan gewoon op de oude voet
door'.
BALKENENDE:
Waar heeft de kiezer uiteindelijk het meest aan? Dat praat ik even niet van
deze week, want dat was natuurlijk een vervelende uitslag. Ik praat over de
kiezer die volgend jaar voor de vraag staat: we hebben nu een kabinet
gehad; dat heeft vier jaar gezeten; hebben ze gedaan wat ze hebben beloofd?
WALLAART:
Misschien wil de kiezer wel dat het kabinet naar ze luistert?
BALKENENDE:
Daarom zeg ik net: wat hield de burger bezig in 2002-2003? Dat was de
wachtlijsten in de zorg. Dat was dat mensen zich onveilig voelden. Al die
punten daar zien we dat mensen kunnen zien dat het kabinetsbeleid effect
heeft. Dat moet ook worden gemeld. Wat het allerbelangrijkste is, is dat de
koek wordt versterkt in Nederland; dat de economische ontwikkeling vooruit
gaat. Dat gebeurt op het ogenblik. Er komen banen bij. Dat is de situatie.
WALLAART:
Is er bij u nou nooit een spoor van twijfel of u wel op juiste weg bent?
BALKENENDE:
Je moet als politicus altijd jezelf recht in de ogen kunnen kijken. Ik ben
niet iemand die zich zomaar opzij laat zetten door peilingen en ook niet
door deze uitslag. Omdat ik de vaste overtuiging heb dat wanneer je nu
ineens dingen anders zou gaan doen, dan ben je geen knip voor de neus
waard.
WALLAART:
Geen spoor van twijfel dus .?
BALKENENDE:
Dan ben je bezig met zwalkend beleid. Dat heb ik nooit gewild. Dat zou ik
ook nooit doen. Het betekent wel dat je onder ogen moet zien: waarom is het
zo gegaan? Waarom zijn burgers ontevreden? Natuurlijk heeft dat ook te
maken met het communiceren, met het ingaan op wat burgers ten diepste bezig
houdt.
WALLAART:
U moet het beter uitleggen .?
BALKENENDE:
Uitleggen klinkt ook weer zo afgezaagd. Ik vind wel dat je moet proberen
naast mensen te staan. Wat zijn de problemen, de vragen waar je mee zit?
Maar ook vooral: het perspectief hebben; dat je weet: natuurlijk zijn het
moeilijke jaren geweest, maar het is allemaal niet voor niets geweest.
WALLAART:
Doet het u persoonlijk niets? Ik ben met u mee geweest op campagne, van
deur tot deur. Mensen doen beleefd en vriendelijk tegen u, maar in de
beslotenheid van het stemhokje keren ze u massaal de rug toe. Dat moet toch
pijn doen?
BALKENENDE:
Het is natuurlijk niet leuk, zo'n uitslag. Ik ben ook een mens van vlees en
bloed. Ik zou ook liever hebben gezien dat het anders was.
WALLAART:
Waarom heeft Wouter Bos het zo goed gedaan, volgens u?
BALKENENDE:
Dat is een beetje het spiegelbeeld van de regeringspartijen. Hij zit hoog
in de peilingen. Hij heeft niet de moeilijke maatregelen hoeven nemen die
wij doen.
WALLAART:
Misschien vindt de kiezer wel dat hij een beter verhaal heeft dan u .
BALKENENDE:
Dat is een niet helemaal faire vergelijking, want wij staan met onze voeten
in de modder; wij hebben moeilijke maatregelen moeten nemen. Wij hebben
moeten zeggen: we moeten ombuigen. Wij vragen loonoffers. Er is geen ruimte
voor inkomensverbetering.
WALLAART:
Maar goed, zij komen ook ieder jaar met keurige tegenbegrotingen. Ze hebben
allemaal wethouders in grote steden die ook verantwoordelijkheid nemen.
BALKENENDE:
Stel dat er nu een regering zou zijn geweest waarin de PvdA had gezeten op
dit moment. Het staat voor mij vast dat ook een PvdA in deze jaren had
gestaan voor moeilijke maatregelen. Laat niemand doen alsof dat niet het
geval is. Dan was de situatie ook anders geweest voor die partij.
WALLAART:
Herkent u in Wouter Bos niet iets van de Jan Peter Balkenende uit het
voorjaar van 2002?
BALKENENDE:
Hoezo?
WALLAART:
Nou, fris . onbevangen . het alternatief voor een heel gehaat zittend
kabinet .?
BALKENENDE:
U zegt dat nu zo. Laten we volgend jaar maar beoordelen, hoe het is als we
aan het eind van de rit zijn. Waar ik wel aan hecht, is dat mensen
geëngageerd zijn in de politiek. Wouter Bos is prima het land in gegaan.
Dat heeft hij gewoon goed gedaan. Geen enkel misverstand daarover. Maar het
gaat er om dat je politiek bedrijft met hartstocht. Dat doet hij en dat doe
ik ook.
WALLAART:
U heeft ook nog een paar coalitiepartners, D66 en VVD. Allebei ook dik
verloren. Hoe verwerkt u zoiets met elkaar?
BALKENENDE:
Dat gebeurt natuurlijk in de eerste plaats in de partijen zelf. Ik heb met
Willibrord van Beek gesproken, uiteraard omdat hij de nieuwe
fractievoorzitter is. Ik heb uiteraard contact gehad met Jozias van
Aartsen. Die heeft gemeend op zijn gronden te moeten zeggen: ik stop er
mee.
WALLAART:
Dat is nogal een ingrijpende wijziging. Kan dat zomaar in een kabinet?
BALKENENDE:
Een fractievoorzitter die zegt, om hem of haar moverende redenen: 'ik stop
er meer', dat heb je te respecteren. Boris Dittrich heeft hetzelfde gedaan.
WALLAART:
Dat kan dus zomaar in uw kabinet?
BALKENENDE:
Dit was een afweging van de fractievoorzitter van de VVD. Die dingen
gebeuren in de politiek. Het enige punt is wel: wat betekent dat
uiteindelijk voor de rest van je kabinetsperiode en met name: kan het
destabiliserend werken voor je kabinet.
WALLAART:
Zou het?
BALKENENDE:
Ik heb eerlijk gezegd het gevoel er aan overgehouden, zowel van contacten
met Lousewies van der Laan als met Willibrord van Beek - en dat geldt
natuurlijk sowieso voor de CDA-fractie - dat men van deze kabinetsperiode
een succes wil maken en zeer gemotiveerd is om door te gaan.
WALLAART:
U houdt dus koers. Maar welke garantie hebt u dat u daar in mei 2007 voor
beloond wordt?
BALKENENDE:
Je hebt in de politiek nooit garanties. Alsof de uitslag van volgend jaar
al bekend zou zijn! Wat ik zelf meegemaakt heb in 2001: dat was een tijd
dat alles aan het veranderen was. De paarse periode liep op een einde. Het
CDA had een grote crisis op dat moment. Wie had gedacht in oktober 2001 dat
het CDA aan het langste eind zou trekken?
WALLAART:
Dat is beetje wishful thinking, dat snap ik wel. Maar zullen we eens naar
Paars kijken? Ook zij hadden in het laatste jaar mooie groeicijfers,
lastenverlichting voor de burger. Prestaties dus en dat werd ook niet
gepruimd door de kiezer.
BALKENENDE:
Er zit een verschil tussen Paars-I en Paars-II. Na Paars-I was het zo dat
iedereen zei: deze coalitie moet gewoon door. Dat was geen kwestie van
discussie en het CDA verloor toen in '98 zetels. Aan het einde van Paars-II
was de situatie anders omdat er toen iets anders ging ontstaan. Weliswaar
waren de groeicijfers goed, maar de burger die zegt: men kan wel mooie
verhalen hebben in Den Haag, maar mijn moeder krijgt dat medisch onderzoek
niet; of: ik ben bang in de tram of in de metro. Kortom, de agenda van de
bevolking was toen heel anders dan wat men in Den Haag met elkaar besprak.
WALLAART:
Misschien is dat nu ook wel zo .
BALKENENDE:
Daarom zeg ik: we zullen volgend jaar zien wat de resultaten zijn, welk
verhaal wij hebben te vertellen en hoe burgers dat dan lezen.
(letterlijke tekst, ongecorrigeerd, LV)
Ministerie van Algemene Zaken