Leerplichtige leerlingen zonder onderwijs
7 maart 2006
In Nederland komt het steeds vaker voor dat volledig leerplichtige
kinderen in de leeftijd van vijf tot en met zestien jaar niet
deelnemen aan welke vorm van onderwijs dan ook. Kinderen die twee
maanden of langer verzuimen van school worden 'thuiszitters' genoemd.
Theo van Batenburg onderzocht samen met collega's in opdracht van NWO
hoeveel thuiszitters er zijn, welke kenmerken ze hebben en wat de
oorzaken zijn. De rapportage is onlangs verschenen.
Jaarlijks blijken 2500 tot 5000 leerlingen twee maanden of langer
thuis te zitten. Hiervan staat ongeveer tien procent op een
wachtlijst, voor het speciaal onderwijs of jeugdhulp. De onderzoekers
ontdekten dat een oorzaak voor het thuiszitten is dat de procedure om
leerlinggebonden financiering te krijgen voor veel kinderen te lang
duurt. Bij de benodigde diagnostiek is een capaciteitsgebrek.
Bovendien blijken leerlingen die na beoordeling geen leerlinggebonden
financiering krijgen, zeer moeilijk ergens te plaatsen zijn door de
leerplichtambtenaar.
In kleinere gemeenten is er minder verzuim dan in grotere. In grote
steden is veel meer verzuim, maar er zijn ook meer middelen om dit
probleem aan te pakken. Beleid dat er op gericht is om korte lijnen
met het onderwijsveld te hebben, lijkt het meest effectief te zijn.
Een oplossing is leerplichtambtenaren een deel van hun tijd op de
scholen laten werken. Kleine gemeenten hebben vaak te weinig volume om
deze functie van leerplichtambtenaar zinvol in te vullen. Mede daarom
werken steeds meer gemeenten samen.
Afgeknapte adolescent
Op het VMBO wordt het meest verzuimd, veel meer dan op het HAVO/VWO.
Vergeleken met het voortgezet onderwijs is het verzuim in het
basisonderwijs laag. Adolescenten zitten het vaakst thuis. De
voornaamste reden is dat zij op school zijn afgeknapt. Zij hebben vaak
al een grote onderwijsachterstand. Opvangprojecten proberen deze
jongeren weer te motiveren, maar schenken niet altijd voldoende
aandacht aan het wegwerken van deze leerachterstand. De jongere blijft
dan gevangen in een neerwaartse spiraal van een steeds grotere
onderwijsachterstand en drop-out.
Dit onderzoek is uitgevoerd in opdracht van de Programmacommissie
Beleidsgericht Onderzoek Primair Onderwijs (BOPO).
............................
Meer informatie over BOPO bij:
* drs. Jacomijne Prins (NWO, Maatschappij- en Gedragswetenschappen)
* t: +31 (0)70 344 09 28, jacomijne.prins@nwo.nl
Meer informatie over de inhoud van het rapport bij:
* dr. Theo van Batenburg (GION)
* t: +31 (0)50 363 66 67, t.a.van.batenburg@rug.nl
* Boekgegevens: Leerplichtige leerlingen zonder onderwijs, Th. A.
van Batenburg, N.S. Dokter, B.F. Mulder, ISBN 90-6690-782-7,
uitgever GION, Gronings Instituut voor onderzoek van onderwijs,
opvoeding en ontwikkeling, 76 pagina's, EUR 12.50 (exclusief
verzendkosten). Deze uitgave is te bestellen bij GION, t: +31(0)50
363 7718 / 6631.
* Het rapport is ook te vinden op internet:
www.ppsw.rug.nl/~bve/llzo/llzo.pdf
Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek