Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut

Bord herinnert aan Utrechtse Smeetoren

Het weerstation van Petrus van Musschenbroek

03 maart 2006 - In het Zocherplantsoen bij de Lange Smeestraat in Utrecht is op 3 maart 2006 een bord onthuld dat herinnert aan de Smeetoren. Tussen 1145 en 1854 stond op deze plek een prachtige toren als onderdeel van de stadswal.Â
Smeetoren (bron: Universiteit Utrecht)
Smeetoren (bron: Universiteit Utrecht
De Smeetoren, waarvan de contouren nog in het wegdek te zien zijn, is ook voor het KNMI van historisch belang: onderzoeker Petrus van Musschenbroek (1692-1761) deed er tussen 1725 en 1740 weerkundige waarnemingen. Nicolaus Cruquius was hem net voor en begon al in 1706 met zijn meetreeks maar de metingen van Van Musschenbroek zijn bijzonder goed gedocumenteerd. Zijn in het Latijn geschreven "meteorologisch en magnetisch journaal" biedt veel informatie over de meteorologie uit het begin van de achttiende eeuw. Het KNMI heeft die beschrijving laten vertalen zodat de tekst ook in het Nederlands beschikbaar is. De historische weerkundige meetreeksen zijn van groot belang voor het onderzoek naar klimaatveranderingen. Ook de meetreeks van Petrus van Musschenbroek heeft het KNMI nader onderzocht. De metingen die hij deed in Utrecht en Leiden zijn via internet te downloaden. Onderzoek vindt plaats in het kader van het historisch klimaatonderzoeksprogramma Hisklim (zie onder verder lezen).

De meetreeks van Petrus van Musschenbroek wordt ook uitvoerig beschreven door historisch geograaf Jan Buisman, die in samenwerking met het KNMI werkt aan de publicatiereeks "Duizend jaar weer, wind en water in de Lage Landen". Onlangs verscheen het vijfde deel in deze reeks waarin Buisman van Musschenbroek de grondlegger van de moderne meteorologie noemt: "een typisch Newtoniaans onderzoeker die zoveel mogelijk waarnemingen doet met gebruikmaking van alle zintuigen".

Meer over het weerstation Utrechtse Smeetoren in onze rubriek nader verklaard. Â

---

Smeetoren
Eerste uitgave: 03-03-06