Gemeente Amsterdam

Directie Communicatie

Persbericht Keuzes nodig om bouwen in de toekomst mogelijk te maken

De nieuwe gemeenteraad zal belangrijke strategische keuzes moeten maken om ook na 2010 in Amsterdam nog te kunnen bouwen. In de afgelopen jaren zijn de vrije reserves in de ruimtelijke fondsen namelijk opgedroogd. Op dit moment is de algemene reserve van het Vereveningsfonds zelfs 26 miljoen euro negatief. Dat betekent dat er voor nieuwe bouwplannen geen geld is en er voor tegenvallers in lopende plannen geen dekking is. De bestaande plannen voor woningbouw lopen geen direct gevaar. In het Vereveningsfonds is 1 miljard euro aan voorzieningen weggezet, waarmee de woningproductie voor de komende collegeperiode gedekt is. Tegenvallers in de bestaande woningplannen kunnen echter niet binnen de fondsen worden opgevangen.

Deze situatie is in de eerste plaats een gevolg van de economische recessie. Daardoor viel de afzet van grond voor kantoren (met de hoogste opbrengst) vrijwel stil. Ook de residuele grondprijzen voor koopwoningen (de vrij op naam-prijs minus de stichtingskosten) daalden, omdat de vrij op naam-huizenprijzen niet of nauwelijks stegen en de bouwkosten wel. In de tweede plaats bleek in de loop van 2004 dat de Rijksmiddelen in het kader van het Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing veel lager zouden zijn dan werd verwacht. Deze ontwikkelingen waren aan het begin van de huidige collegeperiode slechts ten dele te voorzien en de impact bleek veel groter dan verwacht.

De vooruitzichten zijn nog minder rooskleurig. Er is een grote voorraad aan woningbouwplannen, maar bij (mogelijke) vertraging van die plannen is er een reële kans op financiële tegenvallers. Ten tweede zitten er op dit moment teveel kantoren in de plannen. Snijden in de plannen lijkt dan ook onvermijdelijk.

Als er niets gebeurt, dan levert dit in de periode tot en met 2010 een tekort op van ongeveer 279 miljoen euro. Daar staat tegenover dat op termijn de reserves kunnen worden aangevuld door planafsluitingen die ongeveer 150 miljoen euro kunnen opleveren.

Om de stedelijke ontwikkeling van Amsterdam op korte en langere termijn zeker te stellen moet er nu iets gebeuren. In de bestaande plannen worden audits uitgevoerd en bij het Ontwikkelingsbedrijf Gemeente Amsterdam (OGA) worden de toets- en financiële functies versterkt. Deze maatregelen zullen echter niet voldoende zijn. De nieuwe gemeenteraad zal strategische keuzes moeten maken.

Het OGA heeft de mogelijkheden alvast op een rij gezet:

Herziening van de plannen. In de huidige bouwplannen zit mogelijk financiële ruimte. Het is daarom zinvol om deze plannen nog eens goed na te rekenen. Dat kan betekenen dat er moet worden teruggegaan naar de tekentafel. Voorstellen voor ingrijpende wijzigingen in al vastgestelde plannen moeten natuurlijk door de gemeenteraad worden bekrachtigd.

Aanpassing van het aandeel sociale huurwoningen in plannen. Minder sociale huurwoningen opnemen in nieuwbouwplannen levert hogere grondopbrengsten op.

Verhoging van de grondprijs van sociale huurwoningen. De grondprijs voor sociale huurwoningen is jarenlang gelijk gebleven. Hoe hoger de grondprijs voor sociale huurwoningen wordt, hoe meer er in de plannen kunnen blijven staan.

Een beroep op het Rijk. De realiteit is dat woningbouw structureel onrendabel is, zelfs in Amsterdam, omdat er geen eenvoudige locaties meer zijn. Als wordt vastgehouden aan de ambities voor een gevarieerd bouwprogramma, gemengde buurten en meer verdichting, dan kunnen gemeente en corporaties de kosten niet meer dragen. Geld van het Rijk is dan ook noodzakelijk.

Een andere uitvoering van de grote projecten. De Zuidas en IJburg zijn belangrijke projecten voor de stad. In beide gevallen is bewust gekozen voor een grote investering. Toen met beide projecten werd begonnen, waren er voldoende financiële middelen in de ruimtelijke fondsen. Die situatie is veranderd. Het is niet mogelijk om onverkort vast te houden aan alle eerder gemaakte keuzes. De wijze van uitvoering en programmatische invulling van de resterende delen van zowel de Zuidas als IJburg kan daarom niet buiten de discussie blijven. Voor IJburg is het daarbij zaak om het plan te optimaliseren binnen de grenzen van het nieuwe bestemmingsplan. Bij de Zuidas ligt aanpassing van de plannen, gelet op de recent gesloten bestuurlijke overeenkomst, niet voor de hand.

Pb-031