Kiel-Windeweer beschermd dorpsgezicht (28-02-2006)
Het dorp Kiel-Windeweer is aangewezen tot beschermd dorpsgezicht. De
aanwijzing door de ministeries van OCW (Onderwijs, Cultuur en
Wetenschappen) en VROM (Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en
Milieu) is ingegaan op 27 februari 2006. Het aangewezen gebied loopt
in lengterichting ongeveer vanaf de zendmast van RTV-Noord (inclusief
de witte woning en brug) tot de grens met Annerveenschekanaal. In
breedterichting vanaf de Kielsterachterweg aan de oostkant tot aan
Nieuwe Compagnie aan de westkant.
Gevolgen
De belangrijkste consequentie van de aanwijzing tot beschermd
dorpsgezicht is dat de gemeente binnen drie jaar een beschermend
bestemmingsplan moet vaststellen voor het dorp Kiel-Windeweer. Het
belangrijkste doel daarvan is om de karakteristieken van het dorp te
beschermen. Deze aanwijzing betekent niet dat er niets meer in het
dorp mag worden veranderd en dat er geen ontwikkelingen meer mogelijk
zijn. Bouwaanvragen worden getoetst aan het bestemmingsplan. In het
bestemmingsplan wordt immers aangegeven wat waar en hoe kan worden
gewijzigd. Overigens wordt er al gewerkt aan het bestemmingsplan
(onderdeel bestemmingsplan buitengebied). Verwacht wordt dat de
gemeente in het voorjaar met het voorontwerp naar buiten treedt.
Het beschermd dorpsgezicht is dus wel onderdeel van monumentenzorg,
maar niet gericht op bevriezing of terugbrengen van oude situaties.
Verdere ontwikkeling blijft mogelijk binnen de waardevolle bestaande
structuur.
Nu het beschermd dorpsgezicht een feit is kunnen niet alleen de
eigenaren van gemeentelijke monumenten, maar ook eigenaren van
beeldbepalende panden in het beschermd dorpsgezicht voor het herstel
van hun panden gebruik maken van zeer gunstige leningen uit het
Cultuurfonds voor Monumenten in Groningen (van het Prins Bernhard
Cultuurfonds). Eigenaren van de gemeentelijke en rijksmonumenten
kunnen (ook) een beroep doen op de bestaande subsidiemogelijkheden.
Achtergrond
Ingevolge de Monumentenwet 1988 kan het Rijk (rijks)monumenten en
beschermde dorps- of stadsgezichten aanwijzen. Een rijksmonument is
een object dat meer dan 50 jaar oud is en wegens zijn schoonheid, zijn
betekenis voor de wetenschap of zijn cultuurhistorische waarde van
algemeen belang is. Daarnaast kunnen hele steden of dorpen of
gedeelten daarvan in aanmerking komen om aangewezen te worden als van
Rijkswege beschermd monument. Daarvoor wordt de term beschermd gezicht
gebruikt. De aanwijzingsprocedure heeft ruim zeven jaar geduurd. De
gemeente heeft de Rijksdienst voor de Monumentenzorg herhaaldelijk
aangesproken op de lange duur van de (formele) procedure.
Kiel-Windeweer is een van de meest gave veenkoloniale nederzettingen
die er nog zijn. Aan de hand van oude kaarten is te zien dat de
structuur van het dorp in 150 jaar nauwelijks is gewijzigd. De
bebouwing bestond successievelijk uit boerderijen en aanvullende
bebouwing, zoals kerk, stelmakerij, smederij en woningen. Het
aangrenzende Annerveenschekanaal maakt ook kans om tot beschermd
gezicht te worden aangewezen. Als dat doorgaat vormen de beide dorpen
samen het langste gezicht van Nederland.
Gemeente Hoogezand-Sappemeer