Unicef
In Rwanda ben je snel volwassen 28 februari 2006, Giseny - Tussen manshoge bananenplanten leidt een smal pad over een steile heuvel. Manessé loopt voorop. Hij ziet er groot en sterk uit, te volwassen voor de 12 jaar die hij pas telt. Maar zijn kindertijd ligt al een tijd achter hem.
Manessé en zijn zusje Mukandayisenga. Foto: Unicef Rwanda/2006/Tarneden Manessé en zijn zusje Mukandayisenga. Foto: Unicef Rwanda/2006/Tarneden
Hij heeft net zijn 8-jarige zusje Mukandayisenga van school opgehaald. Manessé, zijn zus Niyiramana van 17 en broer Emanuel van 23 brengen met hun drieën Mukandayisenga groot. Hun ouders leven niet meer.
Ze wonen in een vervallen lemen hut op een klein stukje land, vlakbij het dorp Kigeyo in West-Rwanda. Emanuel en Manessé verbouwen aardappelen en andere gewassen, maar hun land ligt op 2000 meter hoogte, waardoor de grond te weinig opbrengt. "Ik weet nooit of we genoeg te eten zullen hebben," zegt Emanuel. Af en toe verdient hij wat extra francs in de keuken van een priester in de buurt, maar dat zet nauwelijks zoden aan de dijk. Beter werk vinden lukt niet. Emanuel is nooit naar school geweest en hij kan niet lezen en schrijven.
Niemand helpt
Hij hoopt dat in elk geval de jongste van het gezin haar school afmaakt. Manessé is twee keer van school weggebleven en Niyiramana heeft er maar drie jaar onderwijs op zitten, terwijl ze in die tijd regelmatig spijbelde.
Het ouderloze gezin krijgt niet veel steun van de overige dorpelingen. Sinds de genocide van 1994 hebben de meeste mensen in dit gebied hun handen vol aan hun eigen beslommeringen. "Niemand helpt als een van ons ziek wordt," zegt Emanuel.
Bouwvakkers leggen de funderingen van de nieuwe school in Kigeyo. Foto: Unicef Rwanda/2006/Tarneden
Bouwvakkers leggen de funderingen van de nieuwe school in Kigeyo. Foto: Unicef Rwanda/2006/Tarneden
100.000 kinderen zonder ouders
Volgens Unicef kent Rwanda ongeveer 40.000 kinderhuishoudens, die uit meer dan 100.000 kinderen bestaan. Via een lokale hulporganisatie zoekt Unicef naar gezinnen die alleenstaande kinderen willen ondersteunen. Deze gezinnen moeten ervoor zorgen dat de kinderen genoeg te eten hebben, naar school gaan, medische zorg krijgen en kunnen beschikken over kleine leningen. Ook moeten de kwetsbare kinderhuishoudens worden beschermd tegen gewelddadige aanvallen.
Unicef steunt ook scholen en activiteiten voor de jeugd. Op jeugdclubs kunnen kinderen elkaar helpen, bijvoorbeeld door kinderhuishoudens groente uit de moestuin van de school te geven. Kinderen die van school zijn weggebleven, kunnen nu op veel scholen terecht om de schade in te halen. Ze leren lezen, schrijven, rekenen en handvaardigheden.
In Kigeyo komt een nieuwe school, met een trainingscentrum voor onderwijzers van andere scholen in de omgeving. In totaal worden er vijftig van deze modelscholen gebouwd; achttien scholen zijn al klaar of in aanbouw.
Meer kan ik niet doen
Tot voor kort had Mukandayisenga nog nooit een school van binnen gezien en nu vindt ze het fijn dat ze kan leren. Maar na school moet ze weer terug naar het moelijke leven dat ze samen met haar broers en zus leidt.
"Als ik thuis kom, help ik mijn zus met water halen en hout sprokkelen. Dan was ik de groentes en maak ze schoon," zegt ze. "Meer kan ik niet doen."