WOB-verzoeken
De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA Den Haag
ons kenmerk : VD. 2006/453
datum : 23-02-2006
onderwerp : Openbaarmaking controlegegevens VWA
bijlagen :
Geachte Voorzitter,
Met onze brief van 23 juni 2005 hebben wij het traject aangegeven tot
besluitvorming over de openbaarmaking controlegegevens Voedsel en
Waren Autoriteit (VWA). Bijgaand treft u een algemeen kader voor
openbaarmaking en ons besluit over de openbaarmaking van de vier
onderzochte cases.
Met deze brief wordt invulling gegeven aan de motie Waalkens (TK
vergaderjaar 2005 2006, 26991 nr. 130).
1. Waarom openbaarmaking van gegevens?
Met openbaarmaking van controlegegevens wordt beoogd om transparantie
te bieden aan partijen - inclusief de consument - binnen de
(voedsel)productieketen, zodat zij hierop hun keuze kunnen baseren. We
hebben de ambitie om op langere termijn met openbaarmaking ook het
nalevingsniveau te verhogen.
Inzicht in de bevindingen van de VWA is vooral van belang voor het
vergroten van de keuzemogelijkheid van partijen binnen de keten. De
overheid streeft er naar het handelen zo transparant en inzichtelijk
mogelijk te maken. Dit is daarom een belangrijk aandachtspunt binnen
het Project Andere Overheid. Ook in de Kaderstellende visie op
toezicht (TK, vergaderjaar 2005-2006, 27 831, nr. 15) is aangegeven
dat de toezichthouder zijn bevindingen zoveel mogelijk actief openbaar
maakt. Openbaarmaking wordt in praktijk gebracht bij onder meer de
Onderwijsinspectie, de Autoriteit Financiële Markten, de Inspectie
voor Verkeer en Waterstaat en de Inspectie voor de Gezondheidszorg.
2. Werkwijze
Er is gestart met een onderzoek aan de hand van vier cases. Deze cases
hebben een tweeledig doel: algemene criteria ontwikkelen voor alle
gegevens en besluitvorming over de openbaarmaking van de specifieke
gegevens van de cases. De cases zijn zo gekozen dat een zo groot
mogelijk deel van het werkveld van de VWA onderzocht wordt.
De uitgangspunten en bevindingen van het onderzoek zijn gepresenteerd
en besproken met belanghebbenden op verschillende momenten. Met de
resultaten hiervan is in het algemeen kader rekening gehouden.
Daarnaast is onderzoek gedaan onder consumenten, waaruit bleek dat 89%
van de bevraagde consumenten voorstander van openbaarmaking is. Het
onderzoek heeft bovendien laten zien dat openbaarmaking weinig
negatieve gevolgen lijkt te hebben voor de (internationale) handel,
maar hieraan juist kansen kan bieden.
Het onderzoek heeft ons tot de conclusie geleid dat openbaarmaking van
individuele controlegegevens van de VWA wenselijk is. De
openbaarmaking zal daarom op korte termijn ter hand worden genomen.
Daarbij zullen drie van de onderzochte cases dienen als concrete
projecten. Op basis van het algemeen kader zal de openbaarmaking
vervolgens stapsgewijs over het gehele werkterrein van de VWA worden
verbreed.
De openbaarmaking van de controlegegevens in de geselecteerde cases
zal in de eerste periode gebeuren binnen het algemene juridische kader
voor actieve openbaarmaking, zoals dat is vastgelegd in de Wet
openbaarheid van bestuur. De in deze wet vervatte uitzonderingsgronden
en beperkingen zijn daarmee van toepassing. In dit verband is tevens
van belang dat de openbaarmaking geen punitief maar louter een
informatief karakter zal dragen. Ten behoeve van de openbaarmaking van
een serie controlegegevens zal telkens een besluit in de zin van de
Algemene wet bestuursrecht worden genomen, waardoor de hieraan
verbonden waarborgen - onder meer in de sfeer van een adequate
rechtsbescherming - van kracht zijn.
Algemeen kader voor openbaarmaking van gegevens
Het opgestelde algemeen kader geeft aan waaraan voldaan moet zijn om
over te gaan tot openbaarmaking.
Het type gegevens
* Centraal staat of een onderneming wel of niet voldoet aan de
wettelijke eis of norm.
* De gegevens dienen een duidelijke relatie te hebben met de aard of
veiligheid van het geleverde product en van redelijk belang zijn.
* De gegevens worden openbaar gemaakt, ongeacht of ze positief of
negatief uitvallen.
* De gegevens zullen gedurende 3 jaar beschikbaar zijn.
Eisen aan de controles
* Controles dienen op uniforme wijze te worden uitgevoerd.
* Rechtsongelijkheid dient te worden geminimaliseerd.
Waarborgen
* Het doel van de controle mag niet worden gehinderd door de
openbaarmaking van gegevens.
* Ondernemingen worden voorafgaand aan publicatie in de gelegenheid
gesteld hun eigen zienswijze toe te voegen aan de bevindingen van
de VWA. Hiervoor krijgen zij twee weken. Indien het bedrijf kan
aantonen dat op eigen initiatief de betrokken producten niet in de
handel terecht zijn gekomen, zal het controlegegeven niet worden
gepubliceerd.
* Voor een juist begrip, het voorkomen van misbruik en het inkaderen
van gegevens dient contextinformatie beschikbaar te zijn. Deze
dient te bestaan uit onder meer een uitleg van het toezichtsbeleid
en het risico dat met negatieve resultaten verbonden is.
Hiermee wordt tevens invulling gegeven aan de motie Van den Brink
(TK-vergaderjaar 2005-2006, 26991, nr. 131).
* In verband met het genereren en opsparen van de resultaten zal de
daadwerkelijke openbaarmaking van de gegevens minimaal drie
maanden na de startdatum plaatsvinden.
* Voordat van start gegaan zal worden met openbaarmaking van
controlegegevens voor de betreffende cases worden de betrokkenen
per brief geïnformeerd. Alleen de gegevens die hierna gegenereerd
worden, komen in aanmerking voor openbaarmaking.
Het algemeen kader zal de eerstkomende tijd ook in juridische zin
verder vorm krijgen. Hiertoe zal worden gewerkt aan voorstellen voor
wet- en regelgeving specifiek ten behoeve van openbaarmaking van
controlegegevens door de VWA.
3. Voorstellen per casus
HACCP-slachthuizen
De gegevens met betrekking tot HACCP-slachthuizen zullen openbaar
gemaakt worden. De streefdatum hiervoor is 1 januari 2007 (de gegevens
verschijnen vervolgens per 1 april 2007 op de website). Openbaar wordt
gemaakt of de ondernemer het HACCP-systeem voldoende of onvoldoende
beheerst. In de contextinformatie wordt aangegeven dat het bedrijf
wordt stilgelegd indien er een gevaar voor de volksgezondheid bestaat.
Bij structurele problemen wordt de erkenning ingetrokken.
Hiermee willen we bereiken dat alle slachthuizen hygiënisch werken,
dus voldoen aan de HACCP-eisen. Ook krijgen alle partijen, inclusief
de consument, zicht op de hygiëne van de slachthuizen. Afnemers zorgen
vervolgens dat slachthuizen het HACCP-systeem in acht nemen.
Residuen van bestrijdingsmiddelen
De gegevens met betrekking tot residuen van bestrijdingsmiddelen
zullen openbaar gemaakt worden. De streefdatum hiervoor is 1 juli 2006
(de gegevens verschijnen vervolgens per 1 oktober 2006 op de website).
Openbaar wordt gemaakt of de onderneming al dan niet voldoet aan de
wettelijke eisen. In het laatste geval wordt aangegeven dat residu van
een bepaalde stof is aangetroffen in een gehalte boven de Maximum
Residue Levels (MRL). In dat geval wordt ook een risico-analyse
toegevoegd.
In de contextinformatie zal de werkwijze van risicogestuurd
toezichtsbeleid worden uitgelegd.
Hiermee krijgen consumenten en andere ketenpartijen antwoord op de
vraag bij welke supermarkten en groothandels groente en fruit aan de
normen voldoen. Door het openbaar maken van gegevens zal een algemeen
en objectief beeld van de veiligheid van de producten ontstaan en
zullen afnemers eerdere schakels in de keten aanspreken op het voldoen
aan residunormen.
Signaleringsonderzoek transvetzuren
De gegevens met betrekking tot transvetzuren zullen openbaar gemaakt
worden. De streefdatum hiervoor is 1 juli 2006 (de gegevens
verschijnen vervolgens per 1 oktober 2006 op de website). Openbaar
wordt gemaakt of de onderneming wel of niet terecht (met sticker of
poster) aangeeft te frituren in vloeibaar frituurvet.
In de contextinformatie wordt verwezen naar de campagne 'Verantwoord
frituren' en het verschil tussen vloeibare en vaste vetten zal worden
uitgelegd.
Daarmee komen alle snackbars en cafetaria's hun afspraken na binnen de
campagne 'Verantwoord frituren'. Dit voorkomt misleiding van
consumenten en stimuleert gezondere frites en snacks, resulterend in
verhoging van de volksgezondheid.
Leeftijdscontroles drank in de horeca
Deze case is tot nader order stopgezet. Uit de analyse blijkt dat er
te veel ongewenste neveneffecten zullen optreden. Openbaarmaking van
gelegenheden die de leeftijdsgrenzen overtreden zal naar verwachting
een aanzuigende werking op jongeren hebben. Met de huidige aanpak
betekent dit dat de gegevens met betrekking tot leeftijdscontroles
drank in de horeca niet openbaar gemaakt zullen worden.
4. Vervolg
Het vervolgtraject is gericht op uitbreiding van het openbaar maken
van de gegevens van de VWA. Hiervoor zijn de volgende acties te
voorzien.
In 2006 en 2007 zullen andere controlegegevens getoetst worden aan het
bestaande algemeen kader. In 2006 gebeurt dit in ieder geval voor de
hygiëne en voedselveiligheid bij ambachtelijke bereiders en de
veiligheid van doe-het-zelfproducten.
Tevens zullen de resultaten van de cases in de loop van 2007 worden
geëvalueerd voordat besluitvorming over de definitieve vormgeving van
openbaarmaking plaatsvindt. Hierbij zal met name aandacht zijn voor
het juridisch kader.
De minister van Landbouw, Natuur
en Voedselkwaliteit,
dr. C.P. Veerman
De minister van Volksgezondheid,
Welzijn en Sport,
drs. J.F. Hoogervorst
Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit