Center tone consultancy
Rotterdam, 27 februari 2006
Merken en merkenrecht
Door Jacqueline Leperf - van der Sluis
Steeds vaker ziet men het (r) - teken achter een naam of een logo verschijnen. Merken zijn
benamingen, tekeningen, afdrukken, stempels, letters, cijfers, vormen van waren of
verpakkingen en alle andere tekens die dienen om de waren en/of diensten van een
onderneming te onderscheiden. Een merk kan zowel op een bedrijfsnaam als op persoonlijke
titel geregistreerd worden. Als het dus gaat om de bescherming van een naam en/of een
logo, dan is merkenregistratie een goede optie. Het gebruik en de ontwikkeling van een
merk alleen geeft nog geen rechten. Alleen door een merk te registreren, ook wel
deponeren genoemd, wordt men eigenaar van het exclusieve merkenrecht.
Bescherming via het merkenrecht wordt verkregen voor individuele merken en collectieve
merken. Individuele merken zijn tekens die worden gebruikt om producten en/of diensten
van een onderneming te onderscheiden. Collectieve merken zijn merken die dienen om
één of meer gemeenschappelijke kenmerken te onderscheiden van waren en/of
diensten afkomstig van verschillende ondernemingen en zijn voornamelijk bedoeld als
waarborgteken voor de gemeenschappelijke kwaliteit. Voorbeelden daarvan zij KEMA-keur en
het wolmerk.
Een merk dient vooral onderscheidend vermogen te bezitten. Hoe meer onderscheidend
vermogen, hoe sterker een merk is, hoe meer bescherming het merk heeft. Dit betekent dat
een bepaald product of een bepaalde dienst herkenbaar moet zijn aan de hand van het teken
dat afkomstig is van een bepaalde onderneming. Een goed voorbeeld is de vorm van het
Wokkelzoutje, de kleur groen van KPN Telecom, de schelp van Shell of de M van McDonalds.
Voordat een onderzoek of een depot kan plaatsvinden moeten producten en/of diensten eerst
worden onderverdeeld in klassen. Er zijn 45 klassen. Iedere klasse vertegenwoordigt een
groep van waren en/of diensten. Aan de hand van het product en/of de dienst van een
onderneming vindt er een indeling plaats. Alvorens overgegaan kan worden tot deponeren
van een merk stelt de wet een ambtelijk depotonderzoek verplicht. Daar alleen al meer dan
1.000.000 merken in het Benelux merkenregister gedeponeerd zijn is het van essentieel
belang de risico's te kennen die een merk met zich mee kan brengen. Zonder dit onderzoek
is het niet mogelijk een merk te registreren.
Als een merk niet aan de daaraan gestelde voorwaarden voor registratie voldoet, kan het
sinds 1 januari 1996 door het Merkenregister geweigerd worden. Een depot van een merk kan
geweigerd worden op gronden van het missen van onderscheidend vermogen, het
beschrijvende karakter van de waren of diensten, het in strijd zijn met de openbare orde
of goede zeden, of als het misleidend is. Tegen een voorlopige weigering bestaat de
mogelijkheid om in verweer te gaan. Ook tegen een definitieve weigering kan beroep worden
aangetekend. Een merk kan niet geweigerd worden op grond van één of meer
eerdere inschrijvingen in dezelfde waren en/od diensten klassen. Maar het is dan niet
verstandig om in dat geval het depot door te zetten. De houders van de eerdere depots
kunnen juridische stappen ondernemen.
Uit het voorgaande blijkt dat het van essentieel belang is vooronderzoeken te laten
verrichten.
Nadat aan alle voorwaarden is voldaan wordt het merk ingeschreven in het Merkenregister en
ontvangt men een bewijs van inschrijving. Een Benelux registratie is geldig voor een
periode van 10 jaar, de registratie kan telkens weer voor 10 jaar verlengd worden. Een
merk blijft rechtsgeldig als het merk tevens aantoonbaar op een commercieel normale
manier gebruikt wordt.
Als men zich als onderneming op de internationale markt begeeft is het belangrijk dat het
merk ook internationaal beschermd is. Met de vorming van de Europese Unie bestaat de
mogelijkheid een merk door middel van een registratie in alle 25 aangesloten landen
tegelijk te beschermen. Het gemeenschapsmerk wordt dan gedeponeerd bij het Europees
Merkenregister. De procedure die gehanteerd wordt is vrijwel gelijk aan de Benelux
procedure. Ook hier wordt aan de hand van een wettelijk onderzoek getoetst of een merk
onderscheidend vermogen bezit en kan bekeken worden of een merk niet identiek is aan
eerder gedeponeerde merken. Het merk wordt gepubliceerd waarna kan worden geregistreerd.
Na een periode van circa anderhalf jaar ontvangt men een bewijs van inschrijving.
Het is ook mogelijk om voor een Internationale registratie per land te kiezen. Op basis
van een Benelux registratie is het mogelijk om merkbescherming te verkrijgen in landen
die aangesloten zijn bij de Overeenkomst of het Protocol van Madrid. Momenteel zijn er
meer dan zeventig landen aangesloten bij deze overeenkomsten. Indien er kort na een
Benelux registratie een aanvraag ingediend wordt krijgt men voor deze Internationale
registratie dezelfde datum als het Benelux depot. Hier spreekt men dan over het
verkrijgen van het recht van voorrang. Dit is belangrijk omdat uw merk vanaf deze datum
bescherming geniet.
Ook is het mogelijk om voor landen buiten de Europese Unie of voor landen die geen lid
zijn van de Overeenkomst of het Protocol van Madrid bescherming te verkrijgen. Deze
procedures kunnen van land tot land verschillen.
Zodra een merk gedeponeerd is kunt u zich verweren tegen derden die een identiek of
overeenstemmend merk voor dezelfde of gelijksoortige waren en/of diensten op de markt
brengt.
Uiteraard zijn er meer rechten die onder het Intellectuele Eigendom vallen, maar hierboven
is een van deze rechten weergegeven. Alleen door een individueel of collectief merk te
registreren en te gebruiken wordt men eigenaar van het exclusieve merkenrecht. Alleen
als het merk voldoende onderscheidend vermogen bezit kan deze voor registratie in
aanmerking komen. Na de classificatie van het merk zal deze goed moeten worden onderzocht
voordat deze geregistreerd kan worden. Men heeft voor de merkenregistratie de keuzen uit
een Benelux procedure, Europese procedure, een Internationale procedure aangesloten
landen of een Internationale procedure voor niet aangesloten landen. Na een dergelijke
investering kan men vaak op eenvoudige wijze plagiaat tegen gaan. Er zijn diverse
mogelijkheden om een product te beschermen. Denk vooral aan de kracht van de
combinatiemogelijkheden van deze rechten. Jacqueline Leperf - van der Sluis is directeur
en merkgemachtigde bij Center Tone Consultancy. Meer informatie omtrent de bescherming
van het gehele Intellectuele Eigendom is terug te vinden op de website van Center Tone
Consultancy www.merkenregistratie.nl
Note voor de redactie:
Merken en merkenrecht is een informatief artikel (nr. 3) en is onderdeel van een serie
artikelen omtrent het IE. De hierna volgende artikelen zullen thematisch andere rechten
van het Intellectuele Eigendom behandelen.
Nadere informatie kunt u krijgen bij:
Jacqueline Leperf - van der Sluis, Telefoon: 010-2655335, Mobiel: 06 555 60 893
Center Tone Consultancy - International Trademark Protection
Bezoekadres: Sevillaweg 104, 3047 AL Rotterdam Postadres: Vroesenlaan 41b, 3039 DX
Rotterdam
Telefoonnummer: +31 (0)10 2655335, Faxnummer: +31 (0)10 2655417
Kamer van Koophandel Rotterdam: Stichting 41133170, Rekeningnummer Postbank: 6892598
info@merkenregistratie.nl, www.merkenregistratie.nl