Socialistische Partij
NAVO-verdrag nadert uiterste houdbaarheidsdatum
20-02-2006 * Nu de NAVO feitelijk een wereldwijd opererende
veiligheidsorganisatie is geworden, moeten de parlementen van de
lidstaten nagaan of het huidige NAVO-verdrag nog wel past. Een publiek
debat over een nieuw verdrag voor een vernieuwde organisatie is
dringend nodig. Nu onttrekt de grootste verandering ooit in de NAVO
zich aan het zicht van publiek en parlement.
Tiny Kox Dat zei SP-senator Tiny Kox dit weekeinde in Brussel, waar de
parlementaire assemblee van de NAVO sprak met vertegenwoordigers van
het bondgenootschap. Met andere parlementariërs maakt de SP'er zich
zorgen over het gebrek aan parlementair toezicht op de transformatie
van 's werelds grootste militaire bondgenootschap tot mondiale
politieagent.
In Brussel werden parlementariërs uit de 26 lidstaten bijgepraat over
het radicale veranderingsproces dat de organisatie doormaakt. De NAVO,
oorspronkelijk een defensief transatlantisch bondgenootschap van
Amerikanen en Europeanen, is nu vooral buiten haar grondgebied
militair actief. Er zijn missies in Afghanistan en Irak en voormalig
Joegoslavië. Er zijn militaire samenwerkingsverbanden met Australië,
Nieuw-Zeeland, Japan en Zuid-Korea. Nieuwe relaties ontstaan met
grootmachten als Rusland en China (met wie de NAVO door Afghanistan
nieuwe gemeenschappelijke grenzen heeft). Er wordt samengewerkt met de
Afrikaanse en Aziatische landen aan de Middellandse Zee. De Verenigde
Naties en de Afrikaanse Unie vragen soms NAVO-steun en recent bood de
organisatie hulp na een aardbeving in Pakistan en een overstroming in
de Verenigde Staten. Ondertussen concurreert de NAVO ook met andere
internationale organisaties als de Verenigde Naties, de Europese Unie
en gelegenheidscoalities.
Volgens hoge officials van de NAVO is door dat alles het huidige
strategisch concept toe aan bijstelling. Hoewel de aanwezige
NAVO-ambassadeurs van de Verenigde Staten, Frankrijk en Duitsland dat
in Brussel eensgezind ontkenden, wordt er al aan dat nieuwe concept
gewerkt. Binnenskamers circuleert al een `politieke leidraad' over de
nieuwe positie van de militaire organisatie. Over een nieuw verdrag
wilden officials noch ambassadeurs praten, ook al dekt het huidige
verdrag allang niet meer de wereldwijde missie van de NAVO. De kans
dat een dergelijk verdrag binnen redelijke tijd in alle lidstaten
geratificeerd zou worden, wordt echter klein geacht na de ervaringen
met de Europese Grondwet.
NAVO-officials spraken verder de vrees uit dat een nieuw verdrag voor
de Verenigde Staten aanleiding zou kunnen zijn af te komen van hun
huidige verdragsrechtelijke bijstandsverplichting aan Europese
lidstaten. Volgens VS-ambassadeur Nuland wil Amerika juist verder met
de NAVO, waarvan ze de Verenigde Staten "het meest stabiele lid"
noemde. Ze gaf ook aan de andere lidstaten nodig te hebben, zeker nu
de VS 180.000 soldaten in buitenlandse missies hebben en daardoor aan
de grenzen van hun kunnen komen.
Ambassadeur Nuland dankte Nederland dan ook voor het besluit soldaten
naar Afghanistan te sturen. PvdA-Tweede Kamerlid Bert Koenders lichtte
het politieke besluitvormingsproces in Nederland toe en de
uiteindelijke grote parlementaire steun voor de missie. Tiny Kox
meldde de assemblee dat die steun echter níet bestaat onder de
Nederlandse bevolking. "Voor dit soort missies zou je ook de hoofden
en harten moeten winnen van de bevolking thuis. Dat is in Nederland
niet gelukt."
Dringende oproepen werden door de NAVO aan de parlementariërs gedaan
om de defensie-uitgaven flink te verhogen. Nu zitten de
defensiebudgetten van 19 van de 26 lidstaten onder de volgens de NAVO
noodzakelijke twee procent van het bruto binnenlands product.
Overigens blijft de regel gelden dat de kosten van missies vallen bij
de landen die ze uitvoeren. Nederland draait dus op voor de kosten van
de uitzending naar Afghanistan.