Koken onder het vriespunt
9 februari 2006
Op zondag 19 februari houdt fysisch chemicus Daan Frenkel de tweede
Paradisolezing van dit seizoen. Onder de titel Hoe wordt materie
georganiseerd? bespreekt professor Frenkel de vraag waar de
eigenschappen van materialen vandaan komen.
Wat is bijvoorbeeld de structuur van water? Eén enkel watermolecuul is
nog geen water, terwijl zes watermoleculen zich wel als water
gedragen. Een eenvoudige optelsom, of is er meer aan de hand?
De eigenschappen van materialen hangen af van de krachten tussen
atomen en moleculen. Hoe zouden die eigenschappen veranderen als de
krachten tussen atomen anders waren dan ze zijn? Het lijkt een
onzinnige vraag, maar toch is het niet zo. Het beantwoorden van deze
vraag helpt ons om te begrijpen waarom er in de natuur gassen,
vloeistoffen en kristallen voorkomen. De antwoorden zijn vaak
verrassend: orde kan onstaan door een toename van de entropie en
sommige vloeistoffen kunnen koken beneden hun vriespunt. Tenslotte
blijkt dat deze verschijnselen niet alleen in de computer voorkomen
maar toch ook in de natuur om ons heen.
Daan Frenkel (1948) studeerde en promoveerde aan de Universiteit van
Amsterdam. Daarna werkte hij achtereenvolgens bij de Universiteit van
California in Los Angeles, bij Shell en bij de Universiteit Utrecht.
In 1987 startte Frenkel een computersimulatiegroep op het FOM
Instituut voor Atoom- en Molecuulfysica (AMOLF) in Amsterdam. Hij is
als hoogleraar verbonden aan de UvA en de UU. In 2000 ontving hij de
Spinozapremie. In 2005 werd hij benoemd als Honorary Professor aan de
Beijing University of Chemical Technology.
De lezing vindt plaats op zondagochtend 19 februari van 11.00 tot
12.00 uur in Paradiso, Weteringschans 6 te Amsterdam. Na afloop van de
lezing is er tot 13.00 uur gelegenheid tot het stellen van vragen en
discussie tussen spreker en publiek.
Het VPRO-radioprogramma Noorderlicht besteedt dinsdag 14 februari
aandacht aan het onderwerp van de lezing. Dit programma begint om
11.00 uur op radio 1 in De Ochtenden.
Deze twaalfde serie wetenschapslezingen wordt georganiseerd door de
K.L. Poll-stichting voor OKW in samenwerking met NWO, de VPRO en
Paradiso. Toegangskaarten kosten EUR 8,- per persoon. OKW-donateurs en
VPRO Backstageleden betalen EUR 6,50. Kijk voor meer informatie over
de Paradisolezingen en het bestellen van kaarten op www.klpoll.nl of
bel 020-6235451. Kaarten zijn op de dag zelf ook aan de deur van
Paradiso verkrijgbaar.
Science, toonaangevend wetenschappelijk tijdschrift, bestond in 2005
precies 125 jaar. Ter gelegenheid daarvan publiceerde het tijdschrift
een lijst met 125 vragen onder de noemer What Don't We Know. Het zijn
Great Scientific Mysteries of Our Time, Grote Vragen op uiteenlopende
onderzoeksgebieden.
Het gaat in de wetenschap niet zomaar om wat we niet weten, het is
vooral zaak om de goede vragen te stellen. Uit de Science vragen heeft
de K.L. Poll-stichting voor Onderwijs, Kunst en Wetenschap acht grote
vragen gedestilleerd. De vragen vormen het onderwerp van de nieuwe
serie wetenschapslezingen in Paradiso, onder de overkoepelende titel
Uitzicht op inzicht - grote vragen in de wetenschap. Acht
gerenommeerde wetenschappers bespreken op acht zondagen van 29 januari
tot 4 juni de belangrijkste elementen waaruit ons bestaan is
opgebouwd.
..............................
meer informatie bij
* Roderick Hageman (K.L. Poll-stichting voor OKW)
* t: +31(0)20 62 35 451, okw@verstigt.nl
* Of kijk op de website http://www.klpoll.nl
Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek