15-02-2006
Duurzaam Bodemgebruik in de Landbouw
Een beoordeling van het huidige agrarische bodemgebruik in Nederland
Het bodem- en landbouwbeleid zijn op Europees en op nationaal niveau volop in beweging. Als grootste gebruiker van de bodem vervult de landbouw een belangrijke rol. De beleidsbrief Bodem (Tweede Kamer, 2003) stelt een verkenning voor naar mogelijkheden om duurzaam bodemgebruik in de landbouw te bevorderen. Bovendien is een Europese bodemstrategie in ontwikkeling die zich richt op bodembescherming en duurzaam gebruik van de bodem.
De Wet Bodembescherming, de beleidsbrief Bodem en de Europese bodemstrategie stellen samen de kaders voor een duurzaam bodemgebruik in de landbouw. In opdracht van de Stuurgroep Bodem (STUBO) zijn de ministeries VROM en LNV een project gestart om het begrip 'duurzaam bodemgebruik in de landbouw' te concretiseren en de rol van de overheid en het bedrijfsleven daarbij te inventariseren.
Begrippen als 'stand-still', zorgplicht en een functiegerichte benadering geven daarbij richting aan een 'duurzaam bodemgebruik'. Dit geldt ook voor een evenwichtige afweging van de betrokken belangen, die in dit project zijn samengevat onder de zogenaamde drie P's (People, Planet, Profit).
Doelstelling
De doelstelling van het project luidt: het concretiseren van het begrip duurzaam bodemgebruik in de landbouw, het doen van een voorstel voor de rol van de overheid en het bedrijfsleven en de inzet van instrumenten daarbij om duurzaam bodemgebruik in de landbouw te bevorderen.
Stand van zaken
Het eindrapport van het project Duurzaam Bodemgebruik in de landbouw is in de afrondingsfase. Het rapport is besproken in de Stubo. Ook zijn de
Resultaten
Uitgangspunt voor de beoordeling op duurzaamheid is de 'people, planet, profit' benadering. Dit betekent dat gekeken is naar de sociaal-maatschappelijke aspecten (people), naar de ecologische (planet) en naar de economische (profit) aspecten. Het project is daarbij ingekaderd: het gaat om het gebruik van de bodem door agrariërs in Nederland. Dus niet naar gebruik door overige actoren, zoals waterschappen, terreinbeheerders en gemeenten. Ook is niet in brede zin gekeken naar de maatschappelijke kosten en baten van het gebruik van de bodem (bijvoorbeeld verbetering van de kwaliteit van het landschap).
In het concept-eindrapport wordt geconstateerd dat agrariërs in Nederland -naar de maatstaven die in het rapport zijn gehanteerd- de bodem redelijk duurzaam gebruiken. Tevens is de conclusie dat de overheid een rol heeft om het bodemgebruik in de landbouw verder te verduurzamen. Hiertoe zijn concrete verbeterpunten en een actieprogramma voor 2006 voorgesteld. Bovendien wordt aanbevolen een vervolgonderzoek te doen om zo 'duurzaam bodemgebruik in de landbouw' op grotere schaal te concretiseren. Dit kan via het leggen van relaties met bodemgebruik in het kader van ruimtelijk ordeningsbeleid, water- en natuurbeleid en de Europese regelgeving (de Kaderrichtlijnwater, de Nitraatrichtlijn en de Grondwaterrichtlijn).
Vanuit het uitgangspunt 'van zorgen voor, naar zorgen dat' stelt het concept-rapport voor om vanuit de Rijksoverheid in te zetten op:
* kennisontwikkeling en -verspreiding,
* verkennen van de (on)mogelijkheden om maatschappelijke bodemdiensten te belonen (door bieden experimenteerruimte, kennis en/of financiële middelen),
* aanpakken van niet duurzame landbouwpraktijken in samenwerking met het bedrijfsleven.
Pakt het bedrijfsleven de eigen verantwoordelijkheid onvoldoende op, dan wordt eventueel regelgeving overwogen. Regelgeving verdient niet de voorkeur gezien de complexiteit van de materie, het ingewikkelde en deels onbekende bodemsysteem en de diversiteit in grondsoorten en landbouwpraktijken.
Uitvoering
De projectgroep bestaat uit:
* Ministerie van LNV, directies Platteland, Landbouw en Kennis
* VROM/DGM directie Bodem, Water en Landelijk gebied (BWL)
* Bodem+
Bodem+ ondersteunt het projectteam Duurzaam Bodemgebruik in de Landbouw en voert het projectsecretariaat.
Opdrachtgever
Stuurgroep Bodem (STUBO).
Planning
Fase
Periode
Activiteiten
Start
Januari - mei 2005
Projectplan.
Eerste tussenrapportage.
Consultatie
Mei - augustus 2005
Raadplegen klankbord.
Workshops met beleid, wetenschap en praktijk.
Advies vanuit praktijk.
Afronding
November 2005
Eindrapportage.
Meer informatie
Wijzigingsdatum | 15-02-2006