Algemene Rekenkamer

Algemene Rekenkamer

- 9 februari 2006 -

Onduidelijk of Nederlandse afdracht aan EU goed wordt besteed

Algemene Rekenkamer bepleit betere verantwoording lidstaten over besteding Europees geld

Van de ongeveer 5 miljard euro die Nederland in 2004 afdroeg aan de EU is het niet zeker in hoeverre ze juist zijn besteed omdat de Europese Commissie en de Europese Rekenkamer dit inzicht niet bieden. Ook is weinig bekend over de juiste besteding en effectiviteit van Europese subsidies die Nederland zelf heeft ontvangen. De Algemene Rekenkamer vindt daarom dat de lidstaten zélf goede controlesystemen moeten hebben voor Europees geld, en goed verantwoording moeten afleggen over de besteding ervan. De Algemene Rekenkamer juicht de Brusselse plannen toe om nationale lidstaatverklaringen over de bestedingen in te voeren. Maar veel EU-lidstaten hebben hier weerstand tegen. Nederland stelt zich hierover als een van de weinige lidstaten positief op. De Algemene Rekenkamer schrijft dit in haar EU-trendrapport 2006.

Sinds 2003 brengt de Algemene Rekenkamer jaarlijks een EU-trendrapport uit. Weer is de conclusie dat er nog steeds geen inzicht is in de rechtmatige en doeltreffende besteding van de EU-gelden. Bestaande rapportages van de Europese Rekenkamer en Europese Commissie geven onvoldoende inzicht voor de EU als geheel, alsook voor de afzonderlijke begrotingsonderdelen. De Algemene Rekenkamer vindt dat het financieel management van de EU moet worden verbeterd en dat er betere verantwoording moet komen, zodat de Europese burgers weten dat hun geld goed besteed is.

Nederland bestudeert of nationale betrouwbaarheidsverklaring mogelijk is De Europese Commissie bepleit dat de lidstaten van de EU betrouwbaarheidsverklaringen gaan afgeven waarin bijvoorbeeld de minister van Financiën verklaart dat de Europese subsidies in zijn of haar land rechtmatig zijn besteed. Voor Nederland zou dat betekenen dat voor de landbouwsubsidies gebruik gemaakt wordt van de informatie van betaalorganen als productschappen en de Dienst Landelijk gebied. Voor het structuurbeleid kunnen beheersautoriteiten, zoals de provincies, informatie leveren over verstrekte subsidies. Vervolgens kunnen de betrokken ministeries deelverklaringen afgeven. De minister van Financiën kan aangeven 'in control' te zijn en stuurt een lidstaatverklaring naar Brussel.

Het kabinet kondigt naar aanleiding van dit EU-trendrapport aan om vóór de zomer van 2006 met de resultaten van een haalbaarheidsstudie te komen naar de mogelijkheid van een nationale verklaring over de besteding van Europees geld in Nederland. De Algemene Rekenkamer wil dat deze verklaring ook naar de Staten-Generaal en de Algemene Rekenkamer wordt gestuurd en biedt aan een bijdrage te leveren aan de haalbaarheidsstudie.

Eindbegunstigden Europese subsidies bekend maken
Omwille van de transparantie en een betere afstemming van nationaal en Europees beleid vindt de Algemene Rekenkamer dat het kabinet de namen van de eindontvangers van de Europese subsidies in Nederland bekend moet maken. Dit bepleit de Europese Commissie ook en is in sommige lidstaten al de praktijk. Nu is die informatie versnipperd en zijn alleen van de landbouwsubsidies de ontvangers recentelijk bekend gemaakt. Het kabinet ziet hiervan niet de toegevoegde waarde en wijst op de administratieve lasten.

EU-subsidies in Nederland nog weinig doeltreffend
In dit EU-trendrapport heeft de Algemene Rekenkamer ook onderzoek gedaan naar de doelen en resultaten van het EU-beleid in Nederland aan de hand van evaluaties van EU-subsidieprogramma's. Omdat er geen evaluaties beschikbaar waren voor het landbouwbeleid (met uitzondering van plattelandsontwikkeling) hebben we dit buiten beschouwing gelaten. Van 22 nog lopende programma's (structuurfondsen en intern beleid) zijn de evaluaties wel beoordeeld. Het merendeel van deze programma's bleek geen helder geformuleerde en meetbare doelen te hebben. Verder bleek dat de doelen van Europese programma's vaak niet worden gerealiseerd door bijvoorbeeld manco's in de opzet van het programma of in de selectie van te subsidiëren projecten, of in de uitvoering (te late start, gebrek aan ervaring). Met de doeltreffendheid van het EU-beleid in Nederland is het dus nog niet goed gesteld.

Cijfers
De EU ontving in 2004 ¤ 95 miljard van de lidstaten. De afdrachten van Nederland aan de EU bedroegen ¤ 5,2 miljard. Nederland ontving ¤ 2 miljard, waarvan ¤ 1,3 miljard landbouwsubsidies, ¤ 355 miljoen uit de structuurfondsen en ¤ 337 miljoen overige gelden.



Algemene Rekenkamer