Burger@Overheid.nl pleit voor 'digitale inburgering'
Burger@overheid.nl
De Nederlandse burger is zich bewust van de gevaren op internet, maar hij mist de
benodigde kennis om daartegen iets te doen. Daardoor voelen veel gebruikers zich online
niet veilig. Toch is de interesse om digitaal zaken te regelen met de overheid groot. Wel
maakt men zich zorgen of gegevens vertrouwelijk blijven. Dit blijkt een recent onderzoek
dat Burger@Overheid.nl heeft laten uitvoeren onder het eigen BurgerOverheidPanel. Het
onderzoek maakt ook duidelijk dat burgers zichzelf verantwoordelijk achten voor veilig
internetgebruik. Tegelijk vindt tweederde van de respondenten dat de overheid meer
verantwoordelijkheden zou moeten nemen voor de digitale leefomgeving. Zo ziet men voor de
overheid een rol om onervaren internetters tegen zichzelf te beschermen ter voorkoming van
risico's voor anderen.
Burger@Overheid.nl concludeert uit dit onderzoek dat de overheid aan zet is om 'digitale
inburgering' te stimuleren. Nu de digitale leefomgeving steeds belangrijker wordt, rust
op de overheid de taak zowel de betrouwbaarheid als de veiligheid te waarborgen.
Enerzijds moet de overheid haar eigen digitale zaken op orde hebben. Anderzijds moet zij
voorwaarden scheppen voor ongestoorde elektronische communicatie. Net zoals er eisen zijn
voor deelname aan het wegverkeer, zouden er regels moeten komen voor toegang tot de
digitale snelweg (geen computers zonder firewall laten kopen; eerst een
computervaardigheidsbewijs halen). Daarmee voldoet zij aan de BurgerServiceCode, de 10
geboden voor de digitale relatie tussen burger en overheid.
De deelnemers aan het onderzoek Overheid, beveiliging en vertrouwen in de digitale
leefomgeving zijn in het algemeen goed op de hoogte van de hedendaagse
internetbedreigingen, zoals virussen, spam en spyware. Berichten hierover van
internetproviders en producenten van antivirus software dragen bij aan dit bewustzijn.
Minder bekend is men echter met ernstiger bedreigingen als botnets (kapen van een
computer) en spoofing (je uitgeven voor een ander). Een ruime meerderheid van de
respondenten zegt veilig internetgebruik belangrijk te vinden. Internetters met een
gemiddeld of hoog kennis- gebruiksniveau weten ook wat te doen om de computer thuis
veilig te houden en op het werk geen risico's te nemen. Mensen met een geringe
computerkennis besteden daarentegen nauwelijks aandacht aan beveiligingsmaatregelen zoals
spamfilters, anti-spyware en updates van het besturingssysteem.
Uit het onderzoek blijkt een grote interesse voor overheidsdiensten en producten via
internet. Ook staat men bijvoorbeeld positief ten opzichte van digitale dienstverlening
bij ziektekostenverzekeringen. Toch leven er bij een groot deel van de respondenten
zorgen over het vertrouwelijk behandelen van persoonlijke gegevens.
Veilig internetgebruik ziet men als een gedeelde verantwoordelijkheid van overheid,
bedrijfsleven en gebruikers. De meeste respondenten achten zichzelf als eerste
verantwoordelijk. Tegelijk vindt tweederde van de respondenten dat de overheid meer
verantwoordelijkheden zou moeten nemen voor de digitale leefomgeving. Vooral de minder
ervaren internetters hebben bescherming nodig tegen de nadelige gevolgen van de
toenemende digitalisering van de dienstverlening in Nederland (uitsluiting, misbruik
persoonsgegevens, fraude).
Burger@Overheid.nl concludeert op basis van het onderzoek dat mensen zich over het
algemeen redelijk bewust zijn van de gevaren op internet. Wel schort het aan afdoende
maatregelen ter voorkoming van risico's en bescherming van onervaren gebruikers. Nu de
digitale leefomgeving steeds belangrijker wordt, rust op de overheid de taak om zowel de
betrouwbaarheid als de veiligheid te waarborgen. Het vertrouwen mag niet worden
beschaamd. In ieder systeem is de gebruiker de zwakste schakel. Naast technische
maatregelen zijn bewustwording en ondersteuning nodig.
Net zoals de overheid eisen stelt aan deelname aan het wegverkeer, zou zij regels kunnen
stellen voor toegang tot de digitale snelweg. Nu een auto niet mag worden afgeleverd
zonder gordels en een automobilist niet zonder rijbewijs achter het stuur mag zitten, zou
naar analogie een computer zonder firewall niet mogen worden afgeleverd en een gebruiker
eerst een vaardigheidstest moeten afleggen voor men de digitale snelweg op gaat.
Het waarborgen van een veilige en betrouwbare digitale leefomgeving past bij de
kwaliteitsnormen van de BurgerServiceCode. Norm 7 ('Digitale betrouwbaarheid') bepaalt
dat burgers ervan op aan moeten kunnen dat de overheid haar digitale zaken op orde heeft.
Norm 10 ('Actieve Betrokkenheid') betekent dat de overheid de voorwaarden schept voor
'meedoen' in de digitale wereld.
Burger@overheid.nl roept de overheid op met de uitkomsten van dit onderzoek rekening te
houden in de verschillende e-overheidscampagnes en deze meer in samenhang uit te voeren.
Die moeten niet alleen risico's benadrukken, maar ook de kansen. Op dit moment loopt er
een campagne om DigiD te stimuleren. Ook hier speelt het onderwerp beveiliging. Veel
burgers krijgen via DigiD voor het eerst te maken met het kiezen van een wachtwoord. De
overheid moet burgers te helpen dit op verantwoorde wijze te doen. De huidige
functionaliteit die wordt geboden, is veel te mager.
Burger@Overheid.nl is een onafhankelijk forum dat de digitale overheid stimuleert vanuit
het burgerperspectief. Daartoe inventariseert het wensen van burgers, adviseert het
overheden en evalueert het de voortgang. Burger@Overheid.nl voert regelmatig onderzoek
uit met het eigen BurgerOverheidPanel, reikt jaarlijks de WebWijzerAward uit en
ontwikkelt thans de BurgerServiceCode met kwaliteitsnormen voor de digitale overheid.
Meer info: www.burger.overheid.nl
--------