Ministerie van Algemene Zaken


1red16464
3-2-2006, NOS, Met het oog op morgen, Radio 1, 23.07 uur

MINISTER-PRESIDENT BALKENENDE, NA AFLOOP VAN DE WEKEKELIJKSE MINISTERRAAD,

OVER HET AFTREDEN VAN DITTRICH ALS D66-FRACTIEVOORZITTER EN EVENTUELE

GEVOLGEN DAARVAN VOOR HET KABINET.

WALLAART:
Balkenende besloot vanmiddag geen krokodillentranen te huilen over Dittrich.


BALKENENDE:
Ik respecteer zijn besluit. Er is veel gebeurd de afgelopen weken. Niet alle stappen zijn begrepen. Boris Dittrich heeft vandaag duidelijk aangegeven dat er politiek-tactische fouten zijn gemaakt; dat hij daarvoor verantwoordelijkheid wil nemen. Dat siert hem ook. Dan gaat iemand anders de kar nu trekken. Dus ik respecteer zijn besluit. Het was altijd goed met hem contact te hebben: kabinetsformatie, paasakkoord. Er is natuurlijk heel veel gebeurd de afgelopen weken.

WALLAART:
Gisteravond zat u ook bij dat debat, waar Dittrich, in zijn eigen woorden, 'over de knie ging'. Hoe heeft u dat vanuit vak-K ervaren?


BALKENENDE:
Je ziet aan de ene kant het politieke spel en de strategie van politieke partijen. Wat mijzelf betreft ging het natuurlijk toch om te kijken: hoe kun je zorgen dat er zo breed mogelijk draagvlak is voor een gevaarlijke missie, voor een belangrijke missie en een noodzakelijke missie.

WALLAART:
En toen zag u Dittrich, na alles wat er gebeurd was tegen pleiten. Hij had het zwaar .


BALKENENDE:
Het was natuurlijk wel zo dat men zo duidelijk had gezegd, de D66-fractie: we zijn eigenlijk tegen, nog voordat het kabinet een oordeel had uitgesproken. Vervolgens werd zelfs gesproken in termen van 'dan verlaten we het kabinet'.

WALLAART:
Ik kan me voorstellen dat je dan als premier zoiets hebt van: eigen schuld, dikke bult?


BALKENENDE:
Zo zit ik er niet in. Ik heb toch een beetje gemerkt dat het wat eenzijdig was, dat men eigenlijk tegen was, is en blijft. Men heeft ook geprobeerd de PvdA daarin mee te krijgen. Die strategie heeft dus niet gewerkt.

WALLAART:
Wie gaat u nu bellen als u zaken wilt doen met D66?


BALKENENDE:
Wanneer je te maken hebt met D66, dan kunt u begrijpen dat, wat betreft het kabinet, ik natuurlijk in eerste instantie contact heb met de vice-premier.

WALLAART:
Maar wie is de politiek leider, volgens u?


BALKENENDE:
Ik dat ik onderscheid moet maken tussen de verantwoordelijkheid die ik heb in een kabinet, dat is één. En wat betreft de politieke contacten: ik heb begrepen dat Lousewies van der Laan, de huidige vice-fractievoorzitter, de taak overneemt. Dat betekent dat als er sprake is van contacten met de fractievoorzitter dat zij de aangewezen persoon is.

WALLAART:
De koning is dood, leve de koning?


BALKENENDE:
Het werk in de politiek gaat door. Als Boris Dittrich zegt: ik vind dat er reden is om te stoppen, dan gaat iemand anders het overnemen.

WALLAART:
Het werk in de politiek gaat door. Betekent dat ook dat dat helemaal zonder politieke gevolgen blijft voor de coalitie?


BALKENENDE:
Dat zal natuurlijk moeten blijken. Ik ga er overigens van uit - ook op basis van wat Boris Dittrich zei tijdens zijn persconferentie - dat D66 de coalitie gewoon blijft steunen; dat het werk dat is ingezet kan worden afgerond en dat wat betreft het kabinet gewoon door kan gaan.

WALLAART:
U heeft een regeerakkoord, maar dat wordt natuurlijk ook gedragen door personen. Thom de Graaf heeft u al als vice-premier verloren. Nu is Boris Dittrich, die het regeerakkoord mede schreef vertrokken. Is D66 dan nog wel D66?


BALKENENDE:
Dat zijn natuurlijk heel verschillende omstandigheden. Thom de Graaf heeft destijds gezegd: ik kan niet doorgaan. Dat hing toen samen met de uitkomst van het debat in de Eerste Kamer. Toen heeft hij gezegd: ik doe het niet, want ik kan de bestuurlijke vernieuwing onvoldoende vormgeven.

WALLAART:
Dat snap ik. Maar mijn punt is eigenlijk dat u nu met een partijtop zit van D66, waarmee u niet al die zware hervormingen van de afgelopen jaren heeft opgezet, maar die u nu een beetje in de schoot geworpen wordt.


BALKENENDE:
Wanneer we het hebben over de totstandkoming van een regeerakkoord, een hoofdlijnenakkoord, dan is het natuurlijk zo dat op dat moment Thom de Graaf en Boris Dittrich aanwezig waren. Beide hebben niet meer deze functies. Tegelijkertijd wordt een akkoord opgesteld, niet alleen vanwege een paar personen, maar vanwege fracties.

WALLAART:
Dus u verwacht dat Lousewies van der Laan op dezelfde lijn zal zitten als Dittrich?


BALKENENDE:
We zullen zien welk profiel zij kiest. Maar die lijn van verandering, vernieuwing, hervorming . ik verwacht zeker dat zij daar mee doorgaat. Maar dat zal ze zelf moeten duidelijk maken.

WALLAART:
Nu is het oogstjaar. De verkiezingen komen er aan, dus D66 zal zich ook moeten profileren. Niet iets om u zorgen over te maken?


BALKENENDE:
We zien gelukkig dat de economie aantrekt, dat we ook resultaten van het beleid zichtbaar kunnen maken. Dan is het ook voor een partij als D66 van belang om juist op dat moment er mee door te gaan.

WALLAART:
Vorige keer, bij het aftreden van Thom de Graaf, moest er een paasakkoord aan te pas komen om D66 binnenboord te houden. Krijgen we nu weer zoiets?


BALKENENDE:
Ik denk dat mensen als Laurens Jan Brinkhorst heel goed hebben aangegeven het belang om het beleid van verandering en vernieuwing door te zetten, om daar aan te willen bijdragen op een constructieve manier. Dat lijkt me eerlijk gezegd ook de weg. Maar dat is een zaak van de partij zelf.

WALLAART:
Brinkhorst heeft u wel vandaag even bij de ministerraad gezegd: Jan Peter, geen nieuw paasakkoord en ook geen toestanden met een extra congres, daar beginnen we niet meer aan?


BALKENENDE:
Ik heb de heer Brinkhorst leren kennen als een buitengewoon constructieve collega die ook zijn nek wil uitsteken als het nodig is. Die heeft natuurlijk gezien dat niet alles vlekkeloos is verlopen de afgelopen tijd, om het zacht uit te drukken. Tegelijkertijd is hij iemand die overtuigd is van de noodzaak om met elkaar door te gaan. Dat zal hij ook naar voren brengen in D66-debatten.

WALLAART:
Tijd voor een slotconclusie: beschouwt u D66 nog als een stabiele regeringspartij?


BALKENENDE:
Dat zal moeten blijken. Dat is wat mensen zelf doen. Tot nu toe moet ik zeggen dat de hoofdlijnen zijn gesteund door D66. De hervormingsagenda is mede mogelijk gemaakt door D66. Ik hoop dat men ook op die manier door zal gaan, in het belang van de regeringscoalitie en ook in het belang van D66 zelf.

WALLAART:
Verlangt u wel eens terug naar de rustige dagen van Balkenende-I?


BALKENENDE:
Ach . elke politieke tijd brengt zo zijn karakteristieken met zich mee. Ik vind dat je nooit te veel terug moet kijken. Je moet juist vooruit kijken. Ik ben gewoon blij dat we bezig zijn de doelstellingen te realiseren, dat je ziet waartoe het beleid leidt, dat we Nederland sterker maken, ook in economisch opzicht; dat we Nederland veiliger maken.

WALLAART:
Maar goed, je moet leren van de geschiedenis, dat zult u met mij eens zijn. Dat kabinet is bezweken door de interne perikelen bij de LPF. Kunt u in één zin aangeven waarom dat niet met D66 en Balkenende-II gaat gebeuren?


BALKENENDE:
Als ik nu zie - ik heb de naam van Brinkhorst genoemd - dat iemand als Pechtold zegt: ik zal datgene wat het kabinet heeft besloten en wat we nu gaan uitvoeren, dat zal ik ook uitdragen. De D66-fractie zal stil moeten staan bij de vraag: wat willen we de komende tijd gaan doen. Ik hoop en verwacht dat ze dat op een zeer constructieve manier gaan doen. (letterlijke tekst, ongecorrigeerd, LV)