Erasmus Universiteit Rotterdam

Nieuwe vondst in aanpak hart- en vaatziekten

Een belangrijke doodsoorzaak van hart- en vaatziekten is het scheuren van een zogenaamd onstabiele vorm van aderverkalking. Een bepaald eiwit, fractalkine, blijkt de aderverkalking onstabieler te maken, wat de kans op scheuren vergroot. Om deze specifieke vorm van aderverkalking te behandelen, zouden er medicijnen ontwikkeld kunnen worden die de werking van dit eiwit blokkeren. Dit concludeert Caroline Cheng in haar proefschrift The Sheer Stress of Shear Stress waarop zij woensdag 1 februari 2006 promoveert aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.

In Nederland sterven naar schatting zo'n vijfduizend mensen per jaar als gevolg van het scheuren van deze onstabiele vorm van aderverkalking, ook wel vulnerabele plaques genoemd, te vergelijken met een rijpe puist die openspringt. Wanneer dit vet in de bloedbaan terecht komt, ontstaat een chemische reactie in het bloed met een acute hart- of herseninfarct tot gevolg, al dan niet fataal.

Enige tijd geleden ontwikkelde een andere onderzoeker van het Erasmus MC een methode om dergelijke plaques op te sporen. Hoe deze vulnerabele plaques ontstaan was echter nog niet duidelijk. In haar onderzoek vond Caroline Cheng dat de schuifkracht van de bloedstroom op de vaatwand hierbij een belangrijke rol speelt. Veranderingen in de vaten, zoals bochten en aftakkingen, verlagen de snelheid van de bloedstroom waardoor de schuifkracht over de vaatwand afneemt. Op deze plekken ontstaat aderverkalking. Hoe lager de schuifkracht, hoe groter en hoe onstabieler de aderverkalkingplekken.

Bovendien ontdekte de promovenda dat in deze vulnerabele plaques een hoge productie plaatsvond van het eiwit fractalkine. Dit eiwit trekt witte bloedcellen uit de bloedbaan aan, waardoor het ontstekingsproces in de vulnerabele plaque verergert en de plaque onstabieler maakt. Dit maakt de plaque gevaarlijker, omdat de kans op scheuren groter wordt. Door de functie van het eiwit te blokkeren, vond Cheng dat de ontwikkeling van de vulnerabele plaque werd gestopt. Op basis hiervan en van wetenschappelijke literatuur, pleit Cheng voor het ontwikkelen van medicijnen die gericht zijn op het blokkeren van de functie van dit eiwit ter behandeling van deze specifieke en gevaarlijke vorm van aderverkalking.

Promotor: prof.dr.ir. A.F.W. van der Steen, Biomedische technologie in de cardiologie