Socialistische Partij
Palestijns drama: kiezen onder bezetting - deel VI
SP-senator Tiny Kox is waarnemer voor de Raad van Europa bij de
Palestijnse verkiezingen van 25 januari 2006. Vanuit Palestina doet
hij verslag.
Een aardverschuiving in de Palestijnse politiek?
27 Januari 2006 * Vrijdag, 01:30 uur. Verkiezingen organiseren kunnen
de Palestijnen, dat staat nu wel vast. Vrijwel alle rapporten van
waarnemers melden vandaag dat vrijwel alles goed gegaan is. Wat de
Palestijnen nog niet kunnen - en dat hebben ze met anderen gemeen - is
de juiste uitslag van tevoren voorspellen.
Dat blijkt, als ik tegen zeven uur de bekendmaking van de centrale
verkiezingscommissie verneem. De exit polls van gisteren zitten er
helemaal naast; niet Fatah maar Hamas is de grootste geworden bij de
verkiezingen voor het Palestijnse parlement - en met afstand. Met name
de zetels die via een districtenstelsel verdeeld zijn, zijn massaal
bij Hamas terecht gekomen.
Dit zijn de cijfers van de verkiezingscommissie, nadat 95 procent van
de stemmen geteld zijn:
Hamas
76 zetels
Fatah
43 zetels
PFLP (de linkse combinatie)
3 zetels
Onafhankelijk Palestina (van Mustafa Barghoutti)
2 zetels
De Derde Weg (van Hannan Ashrawi)
2 zetels
Overigen
6 zetels
Dat betekent dat Hamas een absolute meerderheid heeft en in principe
in z'n eentje de nieuwe regering kan vormen. Hamas-woordvoerder Ismail
Haniyeh zegt echter dat er eerst gekeken wordt of er een coalitie
gevormd kan worden met andere partijen. Maar dat zal wel de nodige
voeten in de aarde hebben. Minister-president Qurei heeft immers
stante pede zijn ontslag ingediend bij president Abbas toen duidelijk
werd dat zijn partij de strijd met Hamas verloren had. Bij het
bekendmaken van zijn besluit om te vertrekken zegt de aangeslagen
premier dat Fatah nu geen coalitie maar oppositie wil. Ik had al
gemeld dat het enthousiasme voor een coalitie met Hamas er - zachtjes
gezegd - niet vanaf droop bij de premier toen ik hem maandag sprak.
Dat laat hij nu merken.
Fatah heeft een optater van jewelste gekregen van de kiezers, nog
harder dan de partij verwachtte. Er zullen wel heel wat dingen nu op
de schop gaan bij de partij die sinds tijden de vaste woordvoerder van
alle Palestijnen leek. Niet presteren wordt afgestraft, ook in
Palestina. De bevolking is kennelijk zo ontevreden geweest over de
slechte resultaten op economisch en sociaal gebied - en al helemaal
over het vastgelopen vredesproces, dat Hamas voor hen de manier om
duidelijk te maken dat ze het anders willen.
Naast grote overwinnaar Hamas komen ook een aantal kleine nieuwkomers
die ik deze week trof. Ze hadden wel wat meer verwacht, maar ze hebben
de drempel in ieder geval gehaald. Door de grote overwinning van Hamas
zitten ze echter niet in de luxe wippositie waar eerder deze week nog
sprake van leek te zijn. Toch is het fijn dat ook zij hun
vertegenwoordigers in het nieuwe parlement hebben, die daar hun werk
kunnen gaan doen. Er is daadwerkelijk een meerpartijenparlement
ontstaan door deze verkiezingen.
In het buitenland wordt ondertussen met echte of gespeelde ontzetting
gereageerd op de uitslag in Palestina. George Bush vindt het helemaal
niks en de Israëlische waarnemend premier Olmert weet nu al dat hij
geen contact wil met een regering die door Hamas gedomineerd wordt. Zo
kort na de parlementsverkiezingen de uitslag alweer onderuit halen -
dat lijkt me geen voorbeeld van diep democratisch besef.
De Palestijnse Autoriteit zou en moest democratische verkiezingen
organiseren, als lakmoesproef. Welaan, dat heeft ze gedaan en nog eens
heel goed ook. Kiezers in Palestina mochten vrij kiezen - en gekozen
hebben ze. Daar moet iedereen het maar mee doen en vervolgens naar
bevind van zaken handelen. Natuurlijk zal dat niet eenvoudig zijn.
Maar dat hebben met name Israël en Amerika aan zichzelf te danken. Zij
hebben constant geweigerd de vorige Palestijnse regering tegemoet te
komen, dit is het gevolg daarvan. Dat zou juist reden moeten zijn om
eerst te denken en dan pas van alles te roepen, zou ik denken. Hoe dan
ook, voor mij zet het er hier op. Ik stap zo meteen in het vliegtuig
dat me om 03.40 uur van Ben Goerion naar Schiphol zal brengen. Het
waren hoe dan ook historische verkiezingen. Nu maar eens kijken of ze
ook historische gevolgen zullen hebben.
* Index Palestijnse parlementsverkiezingen 2006
* Dossier Israël/Palestina