Socialistische Partij
Palestijns drama: kiezen onder bezetting - deel V
SP-senator Tiny Kox is waarnemer voor de Raad van Europa bij de
Palestijnse verkiezingen van 25 januari 2006. Vanuit Palestina doet
hij verslag.
26 Januari 2006 * Donderdag, Jeruzalem. Ook op de morgen na de Dag
ervoor, schijnt de zon over Oost-Jeruzalem. Na de hectische dag van
gisteren is het vannacht erg rustig gebleven. Daardoor word ik pas
vanmorgen, net als alle andere dagen, rond vijf uur gewekt door het
sonore geluid vanuit de naast mijn hotel gelegen moskee. God zij
geprezen, wordt ons gemeld. En als Hij enige bemoeienis heeft gehad
met de Palestijnse parlementsverkiezingen dan verdient Hij die lof
zeker.
De Jerusalem Post van vanmorgen meldt dat de verkiezingen opmerkelijk
vriendelijk, vrolijk en vreedzaam verlopen zijn. Vanuit Gaza is zelfs
niet één incident gemeld - hoewel de kranten en media en Israëlische
politici daar indringend voor gewaarschuwd hadden. Ook op de
westelijke Jordaanoever is alles glad gelopen, op enkele incidenten na
in Hebron en de omgeving van Jenin, waar een paar aanhangers van Fatah
en Hamas korte tijd slaags zijn geraakt. De Palestijnse politie heeft
daar echte snel korte metten mee gemaakt.
En voor de rest is het een nationale feestdag geworden, de dag waarop
de Palestijnse bevolking zich een pluriform parlement schonk, waarin
het hele politieke spectrum vertegenwoordigd zal zijn. Hoe de
verhoudingen precies zullen zijn wordt over enkele uren bekend gemaakt
door de Centrale verkiezingscommissie in Ramallah. Er zijn door
weliswaar exit polls gehouden maar hoe betrouwbaar die zijn zal nog
moeten blijken na deze eerste test. De medewerkers van de An-Najah- en
Bir Zeit- universiteit voorspellen op basis van hun polls dat Fatah de
grootste partij zal blijven en Hamas een sterke tweede, terwijl het
parlement aangevuld zal worden door enkele liberalen, socialisten en
individuele kandidaten die in hun eigen district een zetel hebben
weten te winnen.
Gisteravond heb ik nog ervaringen uitgewisseld met mijn collega's van
de Raad van Europa. Allemaal vonden we dat het klasse is wat de
Palestijnen gepresteerd hebben. Ga er maar aanstaan, vrije
verkiezingen organiseren in een bezet land - en dan zo'n resultaat
boeken. Vooral voor de Centrale verkiezingscommissie is er lof, ook
bij de waarnemers van het Europees Parlement die ik late op de avond
tref, wat verderop de Nablusstraat in Oost-Jeruzalem. Niemand heeft
ergens iets gezien dat niet deugde, natuurlijk op het wel erg
enthousiaste gedrag van aanhangers van de verschillende partijen voor
de deur van alle stembureaus. Dat mocht niet van de Palestijnse
kieswet, maar niemand heeft er concrete problemen mee gehad, omdat
iedereen de regel overtrad bij het feesten voor de stembureaus. Met
een oud-minister uit Ierland kom ik tot de conclusie dat die
manifestaties van betrokkenheid eigenlijk buitengewoon bemoedigend
waren. Verkiezingen leven hier, dat staat vast. Ook het tellen van de
stemmen was een demonstratie van eensgezindheid, vindt hij. Onder
toeziend oog van nationale en internationale waarnemers werden de
deuren van het stembureau gesloten en daarna de stembussen geopend.
Het tellen was een bijzondere ceremonie, en het is jammer dat we dat
in Nederland afgeschaft hebben. In Ierland is dat op het laatste
nippertje verhinderd, hoor ik. De regering had de computerapparatuur
al aangeschaft maar het parlement heeft er een stokje voor gestoken.
Efficiency is belangrijk maar soms bijt het democratie.
Op internationale nieuwszenders als CNN, BBC World en Al-Jazeira zie
ik de mensen langskomen die ik in de afgelopen dagen ontmoet heb. De
minister-president, de woordvoerders van Fatah en Hamas en de kleinere
partijen, mensen van de verkiezingscommissie. Overal hetzelfde geluid:
Fatah zal de grootste blijven, Hamas komt met overmacht het parlement
binnen en drukke speculaties over mogelijke coalities. En iedreen
complimenteert iedereen met het vrije en vreedzame karakter van de
verkiezingen. En beelden, alsmaar beelden van gewone Palestijnen op de
dag die nu al historisch genoemd kan worden.
Vanmorgen overleggen we met de hele delegatie van de Raad van Europa
over onze verklaring naar aanleiding van de parlementsverkiezingen.
Delegatieleider Lord Russell-Johnston vraagt om 'order, order!' als
hij wil beginnen. Dan zegt hij dat we het voor wat hem betreft niet
lang hoeven te maken, vergadering noch verklaring. Er valt immers niet
veel te vergaderen en te verklaren, omdat alles zo opmerkelijk goed
verlopen is. De Britse liberale lord, voormalig voorzitter van de
parlementaire assemblee van de Raad van Europa en ervaren
verkiezingswaarnemer, verzucht dat hij zou willen dat overal in Europa
de verkiezingen zo goed georganiseerd zouden worden. Her en der kan er
nog zeker wat geleerd worden van de doeltreffende Palestijnse aanpak,
suggereert hij.
We komen snel overeen dat de verkiezingen voor de Palestijnse
Wetgevende Raad een waarachtige demonstratie zijn gebleken van
pluriformiteit. Het was goed dat partijen die in 196 nog weigerden mee
te doen, nu wel de strijd om een vertegenwoordiging in het parlement
aangegaan zijn. We complimenteren de Palestijnse autoriteiten en de
verkiezingscommissie met de getoonde kwaliteit van het democratisch
proces. Mijn voorstel om expliciet aan te tekenen dat de verkiezingen
moesten plaatsvinden onder Israëlische bezetting, wordt door iedereen
gesteund.
Na enig op en neer gepraat worden we het er ook over eens dat het
belangrijk is in onze verklaring te melden dat het ons ernstig spijt
dat de Israëlische autoriteiten onvoldoende verkiezingsfaciliteiten
hebben toegestaan aan de Palestijnse bevolking van Oost-Jeruzalem.
Daarnaast hebben de bezetters het campagne voeren door partijen en
kandidaten bemoeilijkt. Onze eindconclusie is dat de transformatie
naar een breed meerpartijenparlement buitengewoon goed verlopen is,
wat nieuwe perspectieven voor de toekomst van de Palestijnse bevolking
opent.
Alle leden van de delegatie worden het na wat kleine schermutselingen,
eens over de te publiceren verklaring. Dat mag bijzonder mag heten,
omdat alle politieke groeperingen uit de parlementaire assemblee, van
links tot rechts, in deze waarnemersmissie naar Palestina
vertegenwoordigd zijn.
Na het afsluiten van onze vergadering bedank ik mijn collega's uit
Frankrijk, Engeland, Italië, Spanje, Estland, Zwitserland en Rusland
voor de plezierige samenwerking en de uiteindelijke eensgezindheid. En
ik neem me voor bij de eerstkomende gelegenheid in Straatsburg mijn
eerdere voorstel in de Raad van Europa om naast Israëlische voortaan
ook Palestijnse parlementariërs als waarnemer uit te nodigen, weer op
tafel te krijgen. Alle eerdere hindernissen lijken nu weggenomen voor
het zetten van die stap.
De Israëlische kranten staan vol van de resultaten van de Palestijnse
verkiezingen. Je hoopt dat lezers in Israël daaruit zullen opmaken dat
deze verkiezingen óók een heldere en niet mis te verstane verklaring
van de Palestijnse bevolking zijn: we willen democratisch zijn - en we
willen vrij zijn! Nu maar zien of dat enige invloed heeft op de
Israëlische verkiezingen in maart. De Palestijnen hebben woord
gehouden. Nu zijn de Israëlis aan zet.