Pamuk vrij, belediging Turkse identiteit nog steeds strafbaar
Orhan Pamuk 23 januari 2006
Zondag besloot een rechtbank in Istanbul om de strafzaak tegen schrijver
Orhan Pamuk af te blazen. Europarlementariër Joost Lagendijk juicht dit toe.
Hij wijst er wel op dat in Turkije nog een aantal andere strafzaken tegen
schrijvers en journalisten lopen, die net als Pamuk de Turkse identiteit
beledigd zouden hebben.
GroenLinkser Lagendijk nam de afgelopen maanden het voortouw in het
internationale protest tegen de veroordeling die Pamuk boven het hoofd
hing. De schrijver was aangeklaagd vanwege zijn uitspraken over de
massamoorden op Armeniërs en Koerden in Turkije. Als voorzitter van de
Turkije-delegatie in het Europees Parlement zorgde Lagendijk ervoor
dat het Parlement een officiële delegatie naar Istanbul stuurde om de
opening van het proces in december bij te wonen. Mede hierdoor kreeg
het proces veel aandacht in de internationale pers.
Lagendijk betreurt dat de reden voor staking van het proces tegen
Pamuk geen directe gevolgen zal hebben voor andere journalisten en
schrijvers. In Turkije zijn in de tweede helft van 2005 in totaal 22
journalisten aangeklaagd op grond van artikel 301 van het wetboek van
strafrecht, dat de belediging van de Turkse instellingen en identiteit
strafbaar stelt. Zes journalisten die inmiddels veroordeeld zijn
hebben hoger beroep aangespannen. De zaak tegen Pamuk is echter een
geval apart. Reden voor het afblazen was dat zowel de minister van
Justitie als de rechter zich onbevoegd achtten omdat Pamuk's
uitspraken waren gedaan vóór inwerkingtreding van de strafwet waarop
de aanklacht gebaseerd was.
Strikte scheiding
Vorig jaar trad in Turkije op aandringen van de EU een nieuwe strafwet
in werking. Deze wet bracht een strikte scheiding aan tussen de
uitvoerende en de rechterlijke macht, waardoor de regering zich niet
meer inhoudelijk in de strafprocessen kan mengen. Lagendijk: "Het
blijkt dat de nieuwe wet de conservatieven binnen en buiten het Turkse
gerechtelijke apparaat nog steeds de middelen biedt om mensen te
beknotten in hun vrijheid van meningsuiting. Hun doel daarbij is
Turkije's reputatie in Europa te schaden. Ze hopen zo de Turkse
toetreding tot de EU, in hun ogen een ramp voor de nationale
soevereiniteit, te voorkomen."
Volgens Lagendijk moet artikel 301 van de Turkse strafwet ofwel
afgeschaft ofwel radicaal gewijzigd wordt. De Turkse regering moet
hier een absolute prioriteit van maken. "Zo kan ze de wereld laten
zien volstrekt niet achter het misbruik dat van de strafwet gemaakt
wordt te staan," aldus Lagendijk. "Daarnaast moet de Minister van
Justitie, verantwoordelijk voor de opleiding en training van de
magistraten, zorgen voor een ingrijpende mentaliteitsverandering
binnen het justitieapparaat. Want het gaat uiteindelijk niet alleen om
de precieze formulering van de strafwet, maar ook om de invulling die
de magistratuur eraan geeft."
«
GroenLinks