Ministerie van Algemene Zaken

1red16400
20-01-2006, Gesprek met de minister-president, N2, 18.40 uur

VICE-PREMIER ZALM, NA AFLOOP VAN DE WEKELIJKSE MINISTERRAAD, OVER DE

KANDIDATUUR VAN WIEGEL VOOR DE FUNCTIE VAN MINISTER-PRESIDENT EN DE

MEEVALLER VAN 2 MILJARD


MINGELEN:
Heeft u eigenlijk ooit zelf de ambitie gehad om premier te worden?


ZALM:
Ja bij de verkiezingen van 2003.


MINGELEN:
Ik vraag het omdat zich een nieuwe kandidaat premier voordoet, de heer Wiegel. Wat vindt u daar van?


ZALM:
Ik denk dat we dat goed in de tijd moeten bekijken. We gaan nu eerst op naar de gemeenteraadsverkiezingen.


MINGELEN:
De procedure kennen we maar wat vindt u ervan dat Wiegel kandidaat premier zou zijn?


ZALM:
Wiegel is een uitstekende man. Die zou dat zeker goed kunnen.


MINGELEN:
Vindt u het gelukkig als iemand kandidaat premier is terwijl hij zelf niet wil meedoen aan de verkiezingen?


ZALM:
Daar zijn geen regels voor in ons staatsrecht. Dus dat kan.


MINGELEN:
Maar wat zou u er zelf van vinden?


ZALM:
Ik was toen lijsttrekker en kandidaat premier. Dat is toen niet gelukt. Nu troost ik me dat ik af en toe mag vervangen.


MINGELEN:
Wiegel komt naar voren omdat je er extra kiezers mee kunt trekken. Is het wat dat betreft een goed idee?


ZALM:
Wiegel is heel populair. Hij heeft nu wel aangegeven dat hij geen lijsttrekker wil worden maar dat hij Van Aartsen steunt. We zullen straks na de gemeenteraadsverkiezingen binnen de VVD de procedure starten. Dan kan iedereen die belangstelling heeft voor het lijsttrekkerschap zich melden. En dan zullen de leden rechtstreeks kunnen stemmen over wie het moet worden.


MINGELEN:
U stapelt als minister van Financiën meevaller op meevaller. Nu weer een van 2,5 miljard over 2005.


ZALM:
Dat doe ik niet zelf. Ik constateer dat hij er is. Overigens zitten daar ook wel eens teleurstellende dingen bij. Bijvoorbeeld dat we ons geld voor de infrastructuur niet hebben kunnen uitgeven, ook vanwege al die luchtproblemen. En dat betekent dat we in latere jaren nog weer extra voor moeten betalen.


MINGELEN:
Dat is nou typisch de minister van Financiën. U heeft een meevaller en het eerste wat u gaat zeggen is dat er toch ook wel tegenvallers in zitten. U zou ook een beetje blij kunnen zijn.


ZALM:
Ik ben verheugd met de meevaller in het tekort.


MINGELEN:
Maar u bent natuurlijk bang dat iedereen gelijk gaat roepen van kom maar hier met dat geld.


ZALM:
Wat natuurlijk echt interessant is, is niet hoe het afgelopen jaar is afgelopen. Daar kan je niets meer aan doen. Het is natuurlijk prettig dat het voor het financieringstekort gunstig is afgelopen.


MINGELEN:
Dat geld kan je niet meer uitgeven?


ZALM:
Nee waar we nu naar gaan kijken is wat betekent het voor de begroting van dit jaar en volgend jaar. Daar weten we nog niet of dat draait in een tegenvaller omdat er veel vertraging bij uitgaven is geweest die latere jaren alsnog moeten worden betaald. Dan heb je een probleem. Of dat er dingen zijn die ook in latere jaren voordeel bieden.


MINGELEN:
Maar is dit ook weer niet zo'n voorbeeld van de zuinige minister van Financiën boekhouden. Want iedereen roept het gaat goed met de economie, de bedrijven maken weer winst.


ZALM:
Ik was de eerste die dat beweerde dacht ik. Toen werd ik ook wel bekritiseerd dat die begroting veel te optimistisch zou zijn. Nou dat blijkt niet zo te zijn.


MINGELEN:
Waarom zit u dan nou zo negatief te doen?


ZALM:
Omdat ik wel eerst al die cijfers goed moet analyseren wat dat voor betekenis heeft voor de begroting 2007. En het is niet vanzelfsprekend dat die meevaller vorig jaar ook gaat leiden tot een nieuwe meevaller voor 2006 en 2007.


MINGELEN:
Maar hoezo is dat niet vanzelfsprekend. Dat weet je nu toch al?


ZALM:
Nee onze nieuwe gegevens die we voor 2005 kregen daar zat niet de grote klap aan de inkomstenkant van de begroting. Vooral is er bij de uitgaven onderbesteed. En dan moet je heel goed gaan analyseren of dat gaat leiden tot juist extra uitgaven in de jaren erna of dat er ook onderdelen bij zitten waarvan je zegt: dat is in 2005 zo dus kan het ook in 2006 en 7 meevallen. Dan moeten we echt nog veel meer gegevens hebben.


MINGELEN:
De PvdA roept: meevallers dus laten we iets extra lastenverlichting aan de burger geven, want die heeft het al zo zwaar. Wat vindt u daarvan?


ZALM:
Op grond van deze informatie die ik vandaag ook aan de Kamer heb verschaft door middel van een brief kan je niet zeggen er valt een extra feestje te vieren voor 2006.


MINGELEN:
PvdA wil de volgende week dat feestje al organiseren in debat met, liever niet met u kennelijk maar met Balkenende. Die is misschien wat meer vrijgevig?


ZALM:
Hopelijk zal deze brief die heel zorgvuldig tot stand is gekomen, die ook precies aangeeft welke onzekerheden er ook nog in de cijfers zitten, hoe die doorwerking ook nog verkeerd uit kan vallen. Die zal misschien een beetje ontnuchterend werken. Dat hoop ik.


MINGELEN:
Denkt u dat echt?


ZALM:
Nou bij de PvdA is natuurlijk iedere gelegenheid om te zeggen er moet wat gebeuren, wordt aangegrepen. Daar ben ik nog niet van overtuigd.


MINGELEN:
PvdA en SP en GroenLinks zullen zeggen meevallers in 2005 gaan vast door in 2006. U wordt wel steeds in de rol gedwongen van de man die nooit wat extra's wil uitgeven voor de mensen.


ZALM:
Ik vermoed dat de bevolking van mij ook verwacht dat ik op de centen let en dat doe ik natuurlijk ook.


MINGELEN:
Maar is dat een dankbare rol gezien het feit dat we in maart verkiezingen hebben?


ZALM:
Ik vind dat wel een dankbare rol. Ik denk dat als de financiën goed worden beheerd dat de mensen daar geen enkel bezwaar tegen hebben. Want als je tegen iedereen die weer een plannetje heeft ja zegt dan zijn we snel aan het faillissement.


MINGELEN:
Maar u heeft zelf bijvoorbeeld een paar maanden geleden tegen minister Kamp gezegd: Jij kan wel op extra geld rekenen voor helikopters die je nodig hebt. Dat is dan toch een beetje meten met twee maten of zie ik dat verkeerd?


ZALM:
Nee, het is natuurlijk niet zo dat er helemaal niks kan en we zullen als kabinet ook straks weer opnieuw de begroting gaan maken. Kijken of we ruimte kunnen vinden, ook kijken of we posten kunnen schrappen omdat we andere dingen belangrijker vinden. Dat is het gebruikelijke werk. Kamp heeft als probleem dat er een aantal helikopters zijn neergestort en er moet wel worden gevlogen. Hij heeft dus in de ministerraad gezegd dat hij in ieder geval dat zal inbrengen bij de begrotingsbesprekingen.


MINGELEN:
Maar er was toch al het idee van u had toch al binnenskamers tegen hem gezegd van dat komt wel goed jongen.


ZALM:
Nee hij heeft dat nog niet binnen. Dat moet worden afgewogen tegenover andere ministers die ook een financieel probleem hebben en ook nog wensen hebben.


MINGELEN:
Maar betekent dat nou, PvdA gaat volgende week pleiten voor lastenverlichting, u zegt dat is nog veel te vroeg maar misschien bij de cijfers als u ze in maart/ april gaat bekijken. Is die lastenverlichting nog steeds wel mogelijk?


ZALM:
Nou ik denk dat we dan vooral naar 2007 gaan kijken waar we ook nog een gereserveerd bedrag hebben voor lastenverlichting en we hebben natuurlijk ook de belofte gedaan dat we opnieuw naar dat koopkrachtbeeld van 2006 gaan kijken in maart/ april. Maar dat zal in ieder geval na de gemeenteraadsverkiezingen zijn.


MINGELEN:
Waarom daarna. Het zou toch veel handiger zijn om het er voor te doen.


ZALM:
Je moet het doen op de momenten waarop het verantwoord kan. En ik vind het niet goed om vanwege het feit dat er dan op 7 maart verkiezingen zijn vlak daarvoor nog eens even te gaan zitten uitdelen. Ik geloof niet dat dat een betrouwbare indruk maakt.


MINGELEN:
U gelooft niet dat de regeringscombinatie nog wat extra zetels wint door zo'n beleid?


ZALM:
Ik denk dat je ze daar niet mee wint. Dat hebben de mensen echt wel door dat als je kunstmatig vlak voor de verkiezingen iets leuks gaat zitten doen dan denken ze nou ja dat doen ze alleen maar daarvoor.


MINGELEN:
Naar aanleiding van die berichten over die meevaller in 2005 hebben SP en GroenLinks u uitgenodigd eens met hen mee te gaan naar die voedselbanken omdat volgens die partijen mensen het wel moeilijk hebben en ze hebben zich gestoord dat u heeft gezegd de armoede in Nederland is relatief.


ZALM:
Ik ben me er zeer van bewust dat er veel mensen zijn die financieel krap zitten en die het moeilijk hebben. Vervolgens heb ik ook actief meegewerkt om voor daklozen de zaak nu eens effectief te gaan aanpakken. In overleg met de wethouders van de grote steden en de geestelijke gezondheidszorg en woningbouwverenigingen. Dus ik trek me dat wel aan. Iets anders is de discussie over wat is nou precies armoede. daar zijn heel veel verschillende begrippen over. En als je definieert de laagste 10% betaalden noemen we arm dan betekent het dat je altijd arme mensen houdt. Ik begrijp ook dat je niet kan zeggen in Nederland nemen wij genoegen met niveaus die ook in Afrika gebruikelijk zijn of in de jaren dertig gebruikelijk zijn. We hebben ook om te zien of iemand echt in de problemen zit andere normen vandaag de dag dan vroeger. Maar ja zoals mijn moeder vroeger ook al zei van als ik zei ik heb honger dan zei ze nee je hebt trek, in de oorlog hadden we honger.


MINGELEN:
Maar die relativiteit neemt niet weg dat bijvoorbeeld die voedselbanken waar mensen met weinig inkomsten voedsel kunnen krijgen nogal de pan uit rijzen. Zegt dat ook niet iets over het regeringsbeleid?


ZALM:
We hebben de afgelopen jaren over vrijwel de hele linie koopkracht ingeleverd. Gelukkig dit jaar wordt het wat dat betreft een beter jaar. Ook voor mensen met lagere inkomens. Bijvoorbeeld bejaarden die alleen maar AOW hebben die gaan er dit jaar echt op vooruit. Dat is goed maar het moet uiteindelijk ook door betere economie komen en daar moeten we vooral het accent leggen.


MINGELEN:
Gaat u op die uitnodiging in om naar die voedselbank te gaan?


ZALM:
Nee ik organiseer altijd mijn eigen werkbezoeken. Ik ben bijvoorbeeld op bezoek geweest bij een aantal sociale pensions waar je mensen die dubbel in de problemen zitten tegenkomt. Dus ik hou me daar goed van op de hoogte en ik ben meer er zeer van bewust. Temeer door er wat betreft de dak en thuislozen echt werk van te maken. En ik ga liever mijn eigen werkbezoeken doen dan dat ik ze laat organiseren door GroenLinks of de SP. (letterlijke tekst, ongecorrigeerd, jw)

zaterdag 21 januari 2006