De Pont stichting
Angela Bulloch
14 januari tm 7 mei 2006
beeldbank
Het werk van Angela Bulloch is complex en veelzijdig: licht- en
geluidswerken, tekenmachines, interactieve installaties, fotoseries,
videoprogrammas en tekstwerken. Maar achter de diversiteit van vorm,
techniek en presentatie zit altijd een gerichte belangstelling voor
maatschappelijke en sociale structuren en systemen. Net zomin als deze
processen en gedragingen een statisch karakter hebben, heeft haar werk
geen vaste vorm of volgorde. Het zijn installaties en samenstellingen
van elementen, die voor een specifieke locatie worden geselecteerd en
geïnstalleerd. Ook deze tentoonstelling, die in samenwerking met
Modern Art Oxford, The Power Plant in Toronto en Secession in Wenen
werd georganiseerd, is per museum verschillend samengesteld en bestaat
uit wisselende elementen en variabele constellaties.
Bij de tentoonstelling wordt een monografie gepubliceerd met teksten
van Helmut Draxler, Dominic Eichler, Branden W. Joseph en Juliane
Rebentisch (te verschijnen voorjaar 2006).
Angela Bulloch (Rainy River, Canada 1966) woont en werkt in Londen en
Berlijn. In 1997 behoorde zij tot de genomineerden voor de Turner
Prize. Al snel werd ze beschouwd als een van de Young British Artists,
maar haar werk ontleent zijn betekenis niet aan een sensationele
onderwerpkeuze of een controversiële presentatie. Het laat zich niet
vangen in een eenduidige interpretatie maar biedt juist een veelheid
aan ervaringen en betekenissen. Als gevolg hiervan functioneert het
ook in museale presentaties niet zozeer binnen de gangbare normen van
uniciteit en objectmatigheid, maar veeleer op grond van het proces en
de participatie. Dit bepaalt overigens ook de moeilijkheid om haar
werk te benoemen. Bulloch verzet zich tegen iedere talige definiëring
die voorbijgaat aan het procesmatige aspect van het werk. Betekenissen
liggen voor haar niet vast in definities maar bestaan slechts in
relaties en vergelijkingen. Het karakteristiekst hiervoor zijn
waarschijnlijk de door Bulloch verzamelde Rules: een veelheid aan
voorschriften, verordeningen en regels uit allerlei gebieden van het
maatschappelijk verkeer. Door deze regels uit hun reguliere omgeving
te isoleren en in een andere context opnieuw publiek te maken, wordt
de vanzelfsprekende autoriteit ervan ondergraven en bieden ze een
wonderlijk beeld van maatschappelijke structuren.
Bulloch wil niet alleen dergelijke verborgen structuren blootleggen,
maar ook de interactie van ideeën en gedragingen met specifieke
locaties, omstandigheden of objecten inzichtelijk maken. Zij heeft
verschillende installaties met licht en geluid gemaakt, waarbij de
bezoeker door middel van sensoren ongemerkt de apparatuur aanstuurde
(Crowd Sound Piece 1990 en Laughing Crowd Piece 1990). Ook haar Sound
Chairs (1991) en Sound Clash Benches (1996) zijn interactieve werken,
waarbij het publiek zelf invloed heeft op de weergave van geluids- en
beeldfragmenten. In de jaren negentig maakte zij verschillende
interactieve tekenmachines, die in hun lijnvoering reageren op de
aanwezigheid en beweging van mensen. Toch gaat het bij deze werken
niet om het verrassingseffect van een mechanische truc. Bulloch
verstopt de techniek niet, maar wil de beschouwer juist laten ervaren
op welke wijze deze betrokken is in een proces van handelingen en
gebeurtenissen. Ze gebruikt opvallend vaak meubilair in haar
installaties. Stoelen, banken en zitzakken (bean bags) bieden de
bezoeker de gelegenheid om tijd en rust te nemen en vormen een
wezenlijk onderdeel van de installaties.
Ook op een andere wijze spelen participatie en samenwerking een rol;
in de ontwikkeling en uitvoering van een aantal projecten werkte zij
samen met ontwerpers, technici en djs. Het gaat haar hierbij niet
alleen om de toegevoegde deskundigheid maar, net als bij de
tekenmachines, ook om een relativering van de unieke originaliteit van
de kunstenaar.
In een samenwerking met computer-kunstenaar Holger Friese heeft
Bulloch haar Pixel Boxes ontwikkeld. De Pixel Boxes zijn houten of
aluminium kubussen in verschillende maten, waarvan één zijkant uit een
beeldscherm bestaat. De schermen lichten bij afwisseling op met een
monochroom kleurvlak. Iedere Box bevat drie TL-buizen in rood, groen
en blauw. Bulloch en Friese hebben voor de Pixel Boxes een
computerprogramma en een interface ontwikkeld, die meer dan 16 miljoen
kleuren kunnen genereren. De kleurbeelden zijn feitelijk de kleinste
digitale beeldeenheden (pixels) afkomstig uit bestaand film- en
videomateriaal.
De Pixel Boxes staan verspreid in de ruimte en functioneren als
sculpturaal en architectonisch element én als onderdeel van
hypnotiserende en onontkoombare installaties waarbij soms ook geluid
aanwezig is. De ritmiek van de kleurveranderingen en de vormentaal van
de houten kubussen refereren onmiskenbaar aan de Minimal Art. Voor
Bulloch representeren de kubussen een denkbeeldige ruimte waarin
verschillende noties over kunst, beeldanalyse en receptie samenkomen.
Kleuren en vormen roepen immers associaties op met een verscheidenheid
aan modernistische stromingen uit de kunst van de afgelopen eeuw,
variërend van kubisme en futurisme tot conceptuele kunst en Minimal
Art. De pixelpatronen liggen ook ten grondslag aan grote
wandschildingen van regelmatig geordende kleurvlakken.
Bij De Pont zijn zowel deze schilderingen als enkele lichtinstallaties
te zien. Macro World (2002) is een opstelling van Pixel Boxes waarvan
de kleuren reflecteren in een spiegelend plafond, en RGB Spheres
(2005) bestaat uit vier wanden met gekleurde lampen, waarvan de
constellatie is ontleend aan een abstract schilderij van de Engelse
kunstenares Bridget Riley. En met het werk Daniel: Group Of Seven (One
Absent Friend) (2005) combineert Bulloch licht en geluid met
videobeelden van bewegende personen. Het is alsof zij de
uitgangspunten van de Minimal Art hiermee een onverwachte maar
herkenbare fysieke component geeft en de kleurrijke installatie deel
gaat uitmaken van een lichtvoetige choreografie.
Beeldmateriaal voor pers en publiciteit is te downloaden vanaf de
beeldbank. Meer informatie is verkrijgbaar bij het secretariaat van De
Pont
terug