Nieuwe bron van methaan ontdekt
Puzzelstukjes vallen op hun plaats
13 januari 2006 - Bossen en planten blijken een belangrijke
natuurlijke bron van methaan te zijn. Dit blijkt uit een publicatie
die op 12 januari jl. is verschenen in het wetenschappelijk
tijdschrift Nature. Dit is een opzienbarend en onverwacht resultaat.
Tegelijkertijd is het goed nieuws voor het begrip van het
klimaatsysteem. Meer zekerheid over de bijdrage van de natuurlijke
bronnen aan de hoeveelheid methaan in de atmosfeer leidt tot meer
zekerheid over de bijdrage van menselijk handelen aan de toegenomen
hoeveelheid methaan in de atmosfeer en dus aan het door de mens
versterkte broeikaseffect.
Belangrijk broeikasgas
Methaan is, na kooldioxide, het belangrijkste broeikasgas, dat door
menselijke activiteiten wordt uitgestoten. Tegenwoordig is meer dan de
helft van de methaanemissies direct gerelateerd aan menselijk
handelen. Naast de winning en verbranding van fossiele brandstoffen
(kolen, gas, olie) zijn de belangrijkste methaanbronnen gerelateerd
aan rijstbouw, veeteelt en afvalverwerking. Door de uitbreiding van al
deze activiteiten is de methaanconcentratie sinds de achttiende eeuw
met ongeveer 150% toegenomen.
Met het nu gepubliceerde resultaat lijken enkele puzzelstukjes rond
methaan in elkaar te passen. In maart 2005 werd in het tijdschrift
Science op basis van satellietwaarnemingen geconcludeerd dat er veel
meer methaan in de atmosfeer boven tropische regenwouden is dan tot
dan toe was aangenomen. De nieuwe studie maakt aannemelijk dat de
dichte vegetatie van de tropische regenwouden inderdaad een
belangrijke bron van methaan is, waarmee de waargenomen methaanwolken
kunnen worden begrepen.
Ingrijpend effect menselijk handelen op methaanbudgetÂ
De snelheid waarmee de wereldgemiddelde methaanconcentratie groeit is
de afgelopen twee decennia afgenomen. In het jaar 2000 nam de
wereldgemiddelde concentratie zelfs even tijdelijk af. Er wordt al
jaren gespeculeerd over de mogelijke oorzaak van de afnemende groei.
Onder andere is voorgesteld dat nieuwe rijstbouwtechnieken op drogere
velden de methaanuitstoot hebben verminderd. Ook is wel genoemd als
mogelijk oorzaak de verminderde productie van olie en gas in begin
jaren negentig na het uiteenvallen van de voormalige Sovjet-Unie. Nu
lijkt er een nieuwe en aannemelijke verklaring te zijn: de
niet-aflatende wereldwijde ontbossing, met name die in tropische
streken. Immers, indien er ergens een boom worden gekapt is er weer
een bron van methaan minder. Het verontrustende van deze nieuwe
verklaring is dat hiermee het effect van menselijk handelen op het
methaanbudget nog ingrijpender is dan tot nu toe gedacht omdat de
toename ten gevolge van bovengenoemde menselijke activiteiten naar nu
blijkt deels wordt gemaskeerd door een afname van de natuurlijke bron
door ontbossing.
Bosaanplant
Heeft het nu wel zin heeft om bos aan te planten om het ene
broeikasgas (kooldioxide) op te nemen indien datzelfde bos een ander
broeikasgas (methaan) uitstoot? Het antwoord hierop is âjaâ. Het
opname-effect van kooldioxide is namelijk veel groter dan het effect
van de extra methaanuitstoot. Het klimaateffect van bosaanplant is
mogelijk wel iets minder effectief dan eerder was gedacht. De noodzaak
van een gedifferentieerd klimaatbeleid wordt hiermee bevestigd.
Eerste uitgave: 13-01-06
Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut