Muren van de Contregarde Holland in Breda ontdekt
Tijdens archeologisch onderzoek zijn deze week de goed bewaarde
muurresten bloot gelegd van de 17de eeuwse vestingwerken op de hoek
van de Delpratsingel Menno van Coehoornstraat nabij het centrum van
Breda.
De restanten van de muren werden enkele weken eerder bij de sloop van
het oude pand onverwachts aangetroffen. Omdat voor de toekomstige bouw
van appartementen de resten verwijderd zullen worden, wordt vooraf
archeologisch onderzoek uitgevoerd waarbij de muren en de gracht in
kaart gebracht worden.
In 1672 werden de Nederlanden opgeschrikt door een inval van de
Fransen. Om de beveiliging van de zuidgrens te verbeteren, vinden
halverwege de tweede helft van de 17de eeuw grootschalige
verbeteringen van de vestigingswerken rondom Breda plaats. Bij de
verbeteringen wordt het zogenaamde Nieuw-Nederlands stelsel gevolgd,
dat wordt toegeschreven aan Menno van Coehoorn. Hij ontwierp een
aaneengesloten systeem van vestingsteden, onderwater zettingen en vele
kleine schansen, sluizen en dergelijke.
De verbeteringswerken aan de vesting Breda begonnen in 1682. De
definitieve vorm is na 1743 tot stand gekomen. Er werden nieuwe
ravelijnen, bastions en aarden wallen aangelegd.
Aan de buitenzijde van de gracht kwamen aarden wallen waar manschappen
en geschut konden worden opgesteld. Rond de vesting mocht in de
zogenaamde verboden kring niet worden gebouwd om het schootsveld van
de vesting open te houden. Het hele systeem was er op gericht om de
aanvaller op een zo groot mogelijke afstand van de vesting weg te
houden.
Deze opzet behoudt de vesting tot 1870, toen men overging tot het
ontmantelen van de vestingwerken waarbij ook de omvangrijke
waterpartijen grotendeels gedempt werden.
De aangetroffen resten bestaan uit een meer dan 30 meter lange
buitenmuur met brede steunberen die oorspronkelijk in de aarden wal
verankerd was. De muur loopt schuin naar binnen toe en stond eertijds
in het water van de gracht. De muur is op sommige plaatsen nog meer
dan 3 meter diep en zeker twee meter breed.
Door de harde specie tussen de bakstenen, was het slopen (met de
hand!) net na 1870 blijkbaar geen makkelijke klus. De muur is dan ook
niet overal tot gelijke diepte gesloopt.
Dit vestingonderdeel draagt op deze plaats de naam contregarde
Holland, die bestond uit een van zuidwest naar noordoost lopende wal
met buitenmuur, met daarbuiten de gracht. Ze werden gebruikt als
dekking tegen vijandelijk vuur dat gericht was op de achter- en
naastgelegen stadswal en bastions.
Breda, 21 december 2005
Gemeente Breda