8-12-2005
Onderwerp
Geen aanwijzingen voor aanwezigheid kastelen
Marieke Ottevanger
In opdracht van de provincie Noord-Holland heeft RAAP Archeologisch
Adviesbureau het afgelopen jaar onderzoek gedaan naar restanten van
drie voormalige kastelen in de gemeenten Weesp, Opmeer en
Harenkarspel. Helaas werden op geen van de onderzochte locaties
daadwerkelijk resten van de kastelen gevonden. Aanleiding voor het
onderzoek was het Jaar van het kasteel 2005 en het actualiseren van de
Archeologische Monumentenkaart van de provincie Noord-Holland.
Bij Uitermeer, gemeente Weesp heeft volgens historische bronnen een
kasteel gestaan met de naam Ten Bosch. Het kasteel Ten Bosch dateert
mogelijk uit de 13^de eeuw. Uit de historische bronnen is bekend dat
het in de 17^de eeuw niet meer bestond. Waar het kasteel precies
gestaan heeft is niet bekend, maar men heeft altijd vermoed dat het
ten zuiden of noorden van Fort Uitermeer gelegen zou hebben. Bij de
aanleg van een kazemat, ten noorden van het fort, die ter verdediging
van de provinciale weg Amsterdam-Weesp-Hilversum in 1932 is aangelegd,
werden grote bakstenen gevonden. Men is altijd in de veronderstelling
geweest dat die afkomstig waren van het voormalige kasteel. Het
archeologisch onderzoek dat ten noorden van het fort werd uitgevoerd
heeft aangetoond dat het kasteel daar nooit gestaan heeft. De
verwachting is nu dat het kasteel ten zuiden van het fort heeft
gelegen.
Ook van Hoogwoud (gemeente Opmeer) is uit historische bronnen bekend
dat het vroeger een kasteel heeft gehad. Het kasteel is
waarschijnlijk circa 1429 gebouwd en heeft tot in de 17^de eeuw
bestaan. Verwacht werd dat het kasteel ten noorden van het dorp lag.
De vorm van het perceel en aardewerkscherven die dateren uit de Late
Middeleeuwen die op dit terrein gevonden zijn, deden dit vermoeden.
Het archeologisch onderzoek heeft geen gegevens opgeleverd die
bevestigen kunnen dat er inderdaad een kasteel gestaan heeft. Vandaar
dat RAAP een tweede locatie, in het dorp onderzocht heeft maar ook
hier werden geen eenduidige aanwijzingen voor een kasteel
aangetroffen. Waarschijnlijk heeft het kasteel wel binnen het dorp
Hoogwoud gelegen. De historische vereniging zal haar onderzoek
voortzetten om zo te trachten achter de exacte locatie van het
kasteel te komen.I
In de gemeente Harenkarspel wordt er ook al jaren gespeculeerd of er
in het dorp Eenigenburg een kasteel stond. Uit de historische bronnen
is dit niet duidelijk op te maken. In de bronnen is sprake van het
kasteel Eenigenburg. Maar onduidelijk is of hiermee een kasteel te
Eenigenburg of het nabijgelegen kasteel de Nuwendoorn. wordt bedoeld.
Mogelijk hebben beide kastelen tegelijkertijd bestaan. In de vorige
eeuw zijn diverse vondsten op de terp Eenigenburg gedaan, die doen
vermoeden dat hier een kasteel dan wel een kapel heeft gestaan. De
verwachtingen waren dan ook hoog gespannen toen de provincie
Noord-Holland besloten had om ook hier RAAP een archeologisch
onderzoek te laten verrichten. Het onderzoek bestond uit een
bureauonderzoek en een veldonderzoek. Helaas werd op het laatste
moment, door de eigenaar, geen toestemming tot betreding van een van
de te onderzoeken percelen verleend. Uit het bureauonderzoek was
gebleken dat juist dit gedeelte cruciaal was om te onderzoeken, wilde
men voldoende gegevens kunnen verzamelen om tot een conclusie te
kunnen komen. Het mysterie van kasteel of kapel blijft daarom
voorlopig nog onopgelost.
Provincie Noord-Holland