Ingezonden persbericht
Persbericht
Den Haag, 5 oktober 2005
Prins Claus Prijs 2005 voor Zuid-Afrikaanse cartoonist Zapiro,alias Jonathan Shapiro.
Op woensdag 7 december a.s.ontvangt de Zuid-Afrikaanse cartoonist Zapiro,
alias Jonathan Shapiro (1958, Zuid-Afrika) in het Muziekgebouw aan 't IJ in
Amsterdam de Prins Claus Prijs van 100.000
De prijs aan Zapiro vormt een erkenning voor zijn rol in sociale en culturele
ontwikkeling. Met zijn satirische prenten plaatst hij kritische kanttekeningen
bij de huidige sociale en politieke situatie van Zuid-Afrika, het Afrikaanse
continent en de rest van de wereld. De prijs sluit aan bij het nieuwe thema
van dit jaar: Humor en Satire. De tien andere laureaten zullen hun prijs van
25.000 in hun eigen land in ontvangst nemen.
De Prins Claus Prijzen worden door het Prins Claus Fonds voor Cultuur en Ont-
wikkeling sinds 1997 jaarlijks toegekend aan kunstenaars,denkers en culturele
organisaties in met name Afrika,Azië, Latijns-Amerika en de Caraïben. Het
Fonds eert de laureaten voor hun oeuvre en inzet op het gebied van cultureel
en maatschappelijk engagement. Dit jaar worden laureaten gehuldigd voor
hun bijdragen op het gebied van spotprenten en journalistiek, theater, dans,
beeldende kunst en cultureel erfgoed. Dit jaar worden voor het eerst prijzen
toegekend aan laureaten in de Democratische Republiek Congo en in Armenië.
In de loop der jaren heeft het Prins Claus Fonds gekozen voor thema's die de
relatie tussen cultuur en ontwikkeling gestalte geven. Dit jaar is het thema
`Humor en Satire'.Overal ter wereld gebruiken schrijvers,musici,kunstenaars,
cabaretiers en cartoonisten humor en satire om hun kritische visie te geven
op de omstandigheden waarin ze leven.
Laureaten van wie het werk wordt gekenmerkt door humor en satire:
Hoofdprijs van 100.000
Zapiro,alias Jonathan Shapiro (1958, Zuid-Afrika) is een cartoonist wiens werk
dagelijks te vinden is in toonaangevende Zuid-Afrikaanse kranten, in publicaties van
mensenrechten- en bijstandsorganisaties en in de internationale pers. In de jaren 80
werkte hij voor anti-apartheid groeperingen. Zijn spotprenten staan bekend om hun
trefzekere details en rake teksten. Met zijn satirische prenten stelt Zapiro ongerijmd-
heden en tegenstrijdigheden aan de kaak, brengt maatschappelijke kwesties onder de
aandacht en plaatst vraagtekens bij politieke en maatschappelijke dogma's en cliché's.
Vanuit een klimaat van raciale en sociale spanningen in Zuidelijk Afrika en de rest van
de wereld werpt Zapiro zijn vlijmscherpe blik op nationale en internationale kwesties.
Zijn tekeningen blijken een doeltreffend instrument voor maatschappelijke en culturele
ontwikkeling. Hij geeft les aan jonge cartoonisten in Zuid-Afrika en leidt zo een nieuwe
generatie op, gemotiveerd om de traditie van satire voort te zetten. De Prins Claus Prijs
wordt toegekend aan Zapiro voor de hoge kwaliteit van zijn oeuvre en zijn gevatte en
scherpzinnige commentaar op de sociale en politieke omstandigheden van de regio, in
een tijd waarin grote behoefte is aan kritische analyses.
1/3
De Prins Claus Prijzen 2005 van 25.000
Lenin El-Ramly (1945, Egypte) is schrijver van komedies. Op gedurfde wijze plaatst
hij vraagtekens bij sociale conventies, de hypocrisie en onverdraagzaamheid van de
Egyptische samenleving en de Arabische wereld. Zijn oeuvre omvat populaire televisie-
series, experimenteel theater, een veertigtal toneelstukken en twaalf films. Hij beheerst
uiteenlopende genres als klucht, parodie, satire en absurdistisch theater. El-Ramly krijgt
de Prins Claus Prijs voor zijn politieke satire en komedie, en de manier waarop hij
het evenwicht weet te bewaren tussen populair vermaak en serieuze sociale, politieke
en ideologische satire.
Slamet Gundono (1966,Indonesië) is een moderne wajangspeler (traditioneel poppen-
spel) en multidisciplinair kunstenaar. Hij ontvangt de Prins Claus Prijs voor de wijze
waarop hij met behoud van traditie het wajangspel in idioom en stijl vertaalt naar de
huidige tijd. Hij laat zien dat een traditionele kunstvorm een krachtig en aansprekend
medium kan zijn om hedendaagse kwesties aan de orde te stellen. Slamet Gundono wijst
op de vitaliteit van mensen aan de zelfkant, de plattelandsbevolking en de kansarmen.
Edgar Langeveldt (1969, Zimbabwe) is een stand-up comedian, zanger en acteur
in een snel veranderend Zimbabwe. Met zijn uitgesproken standpunten steekt hij met
iedereen de draak, ook met zijn eigen `gekleurde' gemeenschap. De Prins Claus Prijs
eert Edgar Langeveldt voor zijn analytische satire en zijn optredens waarmee hij
tegenstrijdigheden, ongelijkheid en sociaal onrecht blootlegt en vrijplaatsen schept.
Michael Poghosian (1954,Armenië) is een populaire acteur, zanger en cabaretier.
Hij heeft een breed scala aan theatrale karakters gecreëerd, van wie de uitspraken
gevleugelde uitdrukkingen zijn geworden in Armenië. Door middel van spot en kritische
kanttekeningen legt hij meedogenloos de vinger op de problemen van een samenleving
in transitie. Hij ontvangt de Prins Claus Prijs voor zijn gebruik van toneel en satire als
stimulans voor een open samenleving en democratie in Armenië.
Joaquin Salvador Lavado,alias Quino (1932,Argentinië) is een cartoonist, wiens
humor en ironie sociale ongelijkheid en machtsverhoudingen blootleggen.Zijn humor is
absurd en surrealistisch en zijn verbeeldingskracht kent geen grenzen.Quino's bekendste
figuur is Mafalda, een nieuwsgierig meisje met uitgesproken meningen en een tegenpool
van alles wat met het dagelijks leven, sleur, bureaucratie en conventies te maken heeft.
Zijn oeuvre omvat geïllustreerde boeken, tekenfilms en werk dat in Latijns-Amerika
maar ook daarbuiten is gepubliceerd.
Ibrahim Nabavi (1958,Iran) vindt het zijn taak als satiricus om mensen die misvattingen
verbreiden te ontmaskeren. Met bijtende humor parodieert hij officiële toespraken en
verklaringen en ondergraaft hij aantijgingen en drogredeneringen.Bij de Iraanse pers heeft
Nabavi in zijn eentje een lange traditie van politieke satire in ere hersteld,hoewel hij gevaar
liep te worden gearresteerd.In 2002 werd hij tot 18 maanden gevangenisstraf veroordeeld.
Chéri Samba (1956,Democratische Republiek Congo) is één van de meest getalenteerde
vertegenwoordigers van het Congolees traditioneel populaire schildergenre dat gebruik
maakt van humor, maatschappij-analyse en politieke satire. Zijn werk heeft andere
kunstenaars aangemoedigd de goede en slechte kanten van hun samenleving te verbeelden,
in weerwil van de rampzalige economische toestand en de politieke onrust. Samba's
unieke schilderijen hebben internationaal populariteit verkregen.Bovendien aarzelt Samba
niet om de wereld te confronteren met de invloed die internationale gebeurtenissen
hebben gehad op Afrikaanse samenlevingen.
2/3
Laureaten op het gebied van cultureel erfgoed en dans
Niède Guidon (1933, Brazilië) is hoogleraar archeologie die haar wetenschappelijk
onderzoek koppelt aan acties voor milieubehoud, sociaal-economische ontwikkeling en
gemeenschapswerk. Haar publicaties, die wereldwijd waardering genieten, concentreren
zich op prehistorische rotstekeningen in de oudste nederzettingen aan de Atlantische
kust van Zuid-Amerika. Guidon heeft een groot aantal prehistorische vindplaatsen
en tekeningen ontdekt en beschermt die vroeg-menselijke bewoning aantonen in het
Parque Nacional Serra da Capivara in noordoost Brazilië.
Abdul Sheriff (1940, Zanzibar,Tanzania) is een toonaangevende autoriteit op het
gebied van de geschiedenis en culturen van de Indische Oceaan. Hij speelt een cruciale
rol bij het behoud en het revitaliseren van het cultureel erfgoed van Zanzibar. Na zijn
pensionering als hoogleraar geschiedenis aan de Universiteit van Dar es Salaam, werd hij
adviseur op het gebied van het nationaal erfgoed en hoofdconservator van de musea
van Zanzibar. Hij heeft de afgelopen jaren het Museum voor geschiedenis en cultuur van
Zanzibar ingericht, met lokale mensen en middelen. Hij heeft gepubliceerd over de
geschiedenis en het cultureel erfgoed van het eiland, met bijzondere aandacht voor de
gebouwde omgeving van Zanzibar's hoofdstad Stone Town, die op de lijst van wereld-
erfgoed van de UNESCO staat.
Opiyo Okach (1962, Kenia) is danser en een vernieuwend choreograaf die de
ontwikkeling van een open, moderne en professionele dansgemeenschap in Afrika heeft
bevorderd.Als artistiek leider van het dansgezelschap Gaara Projects traint hij jonge
dansers en ontwikkelt hij moderne dansproducties. Okach betrekt het publiek in Oost-
Afrika door dorpen kennis te laten maken met nieuwe dansvormen terwijl hij ook zijn
reputatie in het internationale circuit handhaaft. Opiyo Okach krijgt de prijs van het
Prins Claus Fonds omdat moderne dans dankzij hem een belangrijk deel van de moderne
Oost-Afrikaanse artistieke en culturele identiteit is geworden.
Voorstelling door het Senegalese dansgezelschap Jant-Bi
op 7 december in Amsterdam
Tijdens de uitreiking op 7 december in het Muziekgebouw aan 't IJ zal een voorstelling
van het Senegalese dansgezelschap Jant-Bi met choreografieën van Germaine d'Acogny
en Patrick d'Agogny te zien zijn. Jant-Bi is een van de partners in het netwerkpartner
programma van het Prins Claus Fonds.
Voor informatie over de Prins Claus Prijzen (interviews/beeldmateriaal)
Het Prins Claus Fonds voor Cultuur en Ontwikkeling, telefoon: +31 (0)70.4274303
Christine Wagner: +31 (0)6.55577790, c.wagner@princeclausfund.nl
Annette de Bock: +31 (0)6.23938680, a.debock@princeclausfund.nl
Voor gedetailleerde informatie over de Prins Claus laureaten 2005
en een beknopte overzicht van de laureaten vanaf 1997:
www.princeclausfund.org
3/3
---- --