Socialistische Partij
Asbestonderzoek: Van Geel kan zich verdienstelijk maken
Afgelopen week presenteerde milieustaatssecretaris Van Geel een
baandoorbrekend onderzoek naar het verband tussen het ontstaan van
asbestkanker en het aantreffen van asbest in de bodem. Het RIVM stelde
vast dat er in het gebied rondom Goor bijna vijf keer zoveel gevallen
zijn van mesothelioom onder vrouwen dan gemiddeld in Nederland.
---
door Krista van Velzen, lid van de Tweede Kamer voor de SP en
woordvoerder milieu
---
De oorzaak hiervan ligt in de vervuiling van het milieu door de
verharding van wegen en erven met asbestcementafval. Dit afval heeft
het bouwbedrijf Eternit decennia lang gratis weggegeven aan werknemers
en omwonenden. Van Geel is geschrokken van de resultaten van dit
onderzoek en belooft extra geld voor de sanering van met asbest
vervuilde locaties. Dat is een prachtige stap waarvoor deze
staatssecretaris veel lof verdiend. Het is echter niet genoeg om het
gevaar van het asbestmonster te keren.
Onbekend
Eternit stelt zich op het standpunt dat de gevaren van asbest voor de
volksgezondheid lange tijd niet bekend waren en dat de overheid
toestemming had gegeven voor de productie van asbestcement. Dit is
feitelijk onjuist. In het onderzoeksrapport `Het Asbestdrama' toont
het wetenschappelijk bureau van de SP onomwonden aan dat Eternit in
ieder geval al sinds de jaren twintig op de hoogte was van de gevaren
van asbest voor de volksgezondheid maar desondanks doorgingen met de
productie ervan. Eternit probeert zich achter de overheid te
verschuilen die tot 1994 de productie van asbest grotendeels heeft
toegestaan. De overheid heeft inderdaad ladingen boter op het hoofd.
Zij heeft tientallen jaren te laat gereageerd op alle alarmsignalen
over asbest. Er zijn daardoor meer doden gevallen en zullen nog meer
doden vallen dan `nodig' was. Er rust nu dus een loodzware
verantwoordelijkheid op de schouders van dit kabinet.
Er zijn naar schatting al 6000 doden door asbest gevallen in
Nederland. Naar verwachting komen daar de volgende kwart eeuw nog
zeker 33000 bij. Dat zijn voorzichtige schattingen. Meer dan
dertigduizend werknemers zijn rechtstreeks blootgesteld aan asbest
stof. Nu blijken ook vele mensen door blootstelling uit het milieu
grote risico's te lopen.
Ik pleit er voor om nu, per direct, te laten inventariseren op welke
locaties nu acuut volksgezondheidsgevaar dreigt doordat asbestvezels
kunnen vrijkomen uit paden, wegen en erven waarin nog steeds
asbesthoudend afval zit. Deze locaties moeten worden afgesloten en met
de grootste urgentie gesaneerd.
Daarnaast zou het ministerie van VROM met spoed een complete nationale
inventarisatie van asbestvervuiling in de bodem. Dit betekent niet
alleen de ruime omgeving van de fabriek in Goor, maar ook de bekende
hotspots Harderwijk, Berkelland en Zaanstad. Daarbij moet met een
stofkam gewerkt worden, elke meter moet bemonsterd worden. Daarna moet
een ruimere inventarisatie plaatsvinden van andere vervuilde plekken
in Nederland. Vervolgens moet een plan opgesteld worden om dit zo snel
mogelijk te saneren.
Onacceptabel
De subsidieregeling die VROM heeft opengesteld zodat particulieren
erven en paden kunnen laten saneren moet kostendekkend worden, omdat
juist de te lage subsidie er voor zorgt dat eigenaren het asbest maar
laten zitten. Dit is een onacceptabel risico voor de volksgezondheid.
Veel van de gebruikte asbestplaten dakbedekkingen die zijn gebruikt
zijn momenteel verweerd waardoor vrije asbestvezel kan vrijkomen en
een landelijk gezondheidsgevaar is ontstaan. Ik pleit er voor dat VROM
een saneringsregeling opent waardoor eigenaren van deze daken op
huizen, stallen en schuren dit op kosten van de overheid kunnen laten
saneren.
Dit alles gaat veel geld kosten. Daarbij zou moeten gelden dat de
vervuiler betaalt. De overheid moet het benodigde budget zeker
voorschieten, maar dan vervolgens wel de juridische degens gaan
kruisen met Eternit, iets dat Van Geel tot nu toe nooit heeft
aangedurfd. Hij heeft langdurig onderhandeld met Eternit om een
schadefonds te creëren, maar zonder resultaat. De tijd van polderen is
dus voorbij; nu moet de Staat met de grootste spoed over gaan tot het
dagvaarden van Eternit in een bodemprocedure.
Succes
Nu betaalt de belastingbetaler voor het opruimen van de vervuiling en
gezondheidsschade veroorzaakt door Eternit. Dat zou de
staatssecretaris niet moeten pikken. In landen als Italië en
Zwitserland wordt momenteel met succes geprocedeerd tegen Eternit.
Wanneer heeft dit kabinet het lef hetzelfde te doen?
Tot slot is er ook nog een mooie rol voor staatssecretaris Van Geel
weggelegd. Nu ook hij geschrokken is van de verwoestende gevolgen van
asbest voor de volksgezondheid lijkt het me wenselijk dat hij zich in
gaat zetten als ambassadeur van de strijd tegen het asbestmonster.
Waar we in Nederland langzaam de realiteit onder ogen zijn gaan zien,
is Canada is nog steeds de grootste exporteur van asbest producten
(hoewel de eigen bevolking het product niet meer vertrouwd en niet
meer gebruikt). Ook Rusland speelt een belangrijke rol. In Zuid
Amerika en Azië wordt asbest op grote en nog steeds toenemende schaal
gebruikt. Van Geel kan zich verdienstelijk maken door bij deze landen
te wijzen op de medische en technische kennis die wij in Nederland
hebben opgedaan en daarmee vele mensenlevens redden.
Dit artikel werd gepubliceerd in Veluws Dagblad De Stentor op 15
november 2005