Senaat vraagt toekomstvisie kabinet Balkenende
woensdag 23 november 2005
Hoe ziet het kabinet de toekomst van ons land? Deze vraag hebben de
regeringsfracties van CDA en VVD nadrukkelijk gesteld aan premier
Balkenende tijdens de algemene politieke beschouwingen die dinsdag 22
november zijn gehouden. Regeringspartij D66 kritiseerde het
asielbeleid en pleitte andermaal voor een generaal pardon voor de
26.000 'oude' asielzoekers.
Dialoog
De oppositiepartijen GroenLinks en SP vonden dat het kabinet beter kan
vertrekken omdat steeds meer mensen in Nederland onder de armoedegrens
zakken, nu al 15% van de gezinnen. Oppositiepartij PvdA zocht de
dialoog, maar hekelde ook het gebrek aan inlevingsvermogen van het
kabinet in de problemen van mensen die zich niet zelf kunnen redden.
Europese identiteit
Fractievoorzitter Schuurman van de ChristenUnie pleitte ervoor de
Europese identiteit niet uitsluitend op te hangen aan de Verlichting,
maar ook christendom en jodendom centraal te stellen. Schuurman: De
Verlichtingscultuur zit in het moeras. Materieel steenrijk zijn, maar
geestelijk straatarm, getuigt van metafysische lichtzinnigheid en
ontbeert een hoognodig bezielend ideaal. Schuurman wees ook op de
toenemende onevenwichtigheden in de samenleving: aan de ene kant
groeiende armoede (voedselbanken) en aan de andere kant
'geldgulzigheid' van hen die op allerlei terreinen aan de touwtjes
trekken.
Collectief consumptiegoed
Zijn collega Holdijk van de SGP legde de vinger bij het gebrek aan
vertrouwen dat Nederlanders in het kabinet hebben. Het kabinet slaagt
er maar niet in om burgers te laten inzien dat zij zelf belang hebben
bij de hervormingen van het kabinet, zei de SGP-fractievoorzitter.
Holdijk vond ook dat er niet nog meer wetten moeten komen die de
burgerlijke vrijheden beperken. We moeten niet toe naar een situatie
dat burgers veiligheid gaan zien als een collectief consumptiegoed dat
overheid dient te leveren.
Huis van culturen
Woordvoerder Ten Hoeve van de Onafhankelijke Senaatsfractie begroette
met instemming het voorstel van het kabinet om met een 'huis van
culturen' te komen. Dat is een ontmoetingsplaats waar de cultuur van
de migranten in Nederland centraal staat.
Behoudzucht
De enige vertegenwoordiger van de Lijst Pim Fortuyn Hessing noemde de
Eerste Kamer een kamer waarin behoudzucht, opportunisme en zelfs
revanchisme de boventoon voeren. Hessing, die zichzelf 'de enige en
ook laatste vertegenwoordiger' van de LPF in de senaat noemde, verwees
in dat verband naar de voorstellen voor invoering van een gekozen
burgemeester en een referendum die in de Eerste Kamer zijn gesneuveld.
Onderkant
Fractievoorzitter Noten van de PvdA vindt het vooral stuitend dat het
kabinet wel belastingen verlaagt, maar niet zorgt voor banen aan de
onderkant van de arbeidsmarkt. De regering is bezig de kosten van de
verzorgingsstaat te verlagen, maar verzuimt te investeren in
bijvoorbeeld extra opleidingsvoorzieningen en kinderopvang en
naschoolse opvang als basisvoorziening. Noten bestreed dat in
Nederland iedereen zichzelf kan redden. Er zijn kansloze mensen die
een helpende hand van de overheid nodig hebben. Over de rechtsstaat
zei de PvdA-fractievoorzitter, dat 'we deze in onze drift haar te
beschermen tegen onder andere terrorisme, dreigen te vernietigen'.
Verantwoordelijkheid werkgevers
Fractievoorzitter Werner van het CDA werd tijdens zijn toespraak
enkele malen onderbroken door interrupties van de oppositiepartijen.
De oppositie sprak het CDA aan op het gebrek aan sociaal gehalte van
het kabinetsbeleid. Zo hekelde PvdA-er Noten dat Werner werkgevers
opriep om de noodzakelijke banen te scheppen voor werkzoekenden onder
jongeren, vrouwen en allochtonen. Wat doet u zelf aan dit probleem?,
wilde Noten weten. Werner zei: Vooral van werkgevers zal meer
verantwoordelijkheidsbesef en inzet gevraagd moeten worden, anders zal
er van het activerende sociale beleid en de integratie van minderheden
niet veel terecht komen. De CDA-fractievoorzitter riep de regering op
de werkgevers tijdens een werkconferentie in december op hun
verantwoordelijkheid in deze te wijzen.
Voortvarendheid
Werner prees de regering voor haar voortvarendheid. Niet eerder werd
in zo korte tijd zulk een ingrijpend pakket hervormingen in één keer
doorgevoerd. De CDA-fractie vraagt eenzelfde daadkracht als er
bijgestuurd moet worden 'als onverhoopt mocht blijken dat de
maatregelen anders uitpakken dan beoogd en daarmee niet volledig aan
hun doel beantwoorden'. Volgens Werner zou voor dat bijsturen een deel
van de meevaller van drie miljard euro bij de belastingontvangsten
gebruikt mogen worden.
Aansprekend toekomstscenario
De CDA-fractievoorzitter vond het gebrek aan vertrouwen van veel
burgers in de toekomst 'fnuikend voor het élan dat nodig is om te
ondernemen, te investeren en de bereidheid om je in te zetten voor een
betere samenleving'. Werner vroeg daarom van het kabinet een
aansprekend toekomstscenario voor na 2007 'om het somberen over de
toekomst van ons land te doorbreken'. Hij wees op sterke troeven als
onze kennis op het gebied van waterwerken en de voedingsketen 'van
grond tot mond', onze gunstige geografische ligging met mainports als
Rotterdam (zeehaven) en Schiphol(luchthaven) en onze vermaarde
handelsgeest. Volgens Werner bieden sterk groeiende sectoren als
ouderenzorg en medische sector veel innovatieve kansen. De
fundamentele kennis rond nanotechnologie, moleculaire biologie, ICT en
milieukunde bieden volgens de CDA-fractievoorzitter nieuwe, ongekende
mogelijkheden op alle denkbare terreinen. Hij riep de regering op in
het toekomstscenario duidelijk te maken waar nieuwe werkgelegenheid
vandaan kan komen.
Geen directe democratie
Over mogelijke vernieuwingen in het openbaar bestuur herhaalde Werner
dat het CDA in de senaat aan de hoekstenen van ons bestel blijft
vasthouden. Dat wil zeggen, het CDA verkiest de vertegenwoordigende
democratie boven de directe demoratie; het parlementaire stelsel boven
een presidentieel stelsel en evenredigheid in het kiesstelsel boven
een districtenstelsel. Tevreden stelde de CDA-fractievoorzitter vast
dat de regering de aanstellingswijze van de burgemeester in de
grondwet wil blijven verankeren. Referenda noemde Werner 'in strijd
met onze democratie'.
Ramp voor kansarmen
GroenLinks-fractievoorzitter De Wolff schetste het kabinetsbeleid als
een ramp voor de kansarmen. Een kabinet dat tegen alle deskundige
adviezen in de hypotheekrenteaftrek niet beperkte en daarmee de
hypotheek op de toekomst verzwaarde. Een kabinet dat zei dat de schuld
van de vergrijzing onbetaalbaar zou worden, maar dat de milieuschuld
voor volgende generaties liet oplopen. Een kabinet dat fijn stof over
het hele land laat uitwaaieren, zonder het probleem bij zijn bronnen
aan te pakken. En een kabinet dat werkloos toeziet hoe etnische
spanningen toenemen en toelaat dat de uitsluiting van migranten op de
arbeidsmarkt van jaar tot jaar maar erger wordt, aldus mevrouw De
Wolff.
Perspectief
Fractievoorzitter Rosenthal van de VVD daagde het kabinet uit
duidelijk te maken welk perspectief het voor de middenlange en langere
termijn voor ogen heeft. De VVD-senator noemde de in gang gezette
hervormingen 'noodzakelijk in het licht van de internationale en
demografische ontwikkelingen'. Hij vroeg ook meer begrip voor de noden
van het midden- en kleinbedrijf als 'de belangrijkste pijlers van de
samenleving'. Rosenthal verwees naar het verminderde vertrouwen in de
overheid. Het is duidelijk dat het vertrouwen herwonnen moet worden,
zei hij. De VVD-fractievoorzitter pleitte voor een selectieve overheid
die doet wat zij kan en dat is niet alles. Hij noemde het een
misverstand dat de rechtsstaat in gevaar zou komen als krachtige
maatregelen worden genomen ter bestrijding van de criminaliteit en het
internationale terrorisme. Volgens Rosenthal is het evenzeer een
misverstand dat de rechtsstaat er enkel zou zijn ter bescherming van
verdachten, criminelen en terroristen. De rechtsstaat is er eerst en
vooral voor de bedreigde burgers en dat hebben we te lang
veronachtzaamd, zei de VVD-fractievoorzitter.
Appendix
Fractievoorzitter Kox van de SP wees op het gebrek aan vertrouwen van
de kiezers in het kabinet. Hij zei dat onderzoek uitwijst dat een op
de vijf CDA-kiezers bij de volgende parlementsverkiezingen op de SP
kan gaan stemmen. Dan is er toch echt wat aan de hand, zei Kox. D66 is
in de ogen van de SP een appendix in het kabinet: zit niet in de weg
als je 'm hebt, maar er is ook niets aan de hand als je 'm mist. Zeker
met de LPF als super sub, die warm loopt zo gauw de
liberaal-democraten het weer even niet zien zitten.
Gebrek aan visie
Fractievoorzitter Schuyer van D66 hekelde het gebrek aan visie van het
kabinet waar het gaat om het bestrijden van discriminatie in
Nederland. Het gaat om de maatvoering en vooral om de sfeer waarin
beleid wordt gepresenteerd, zei Schuijer. De fractievoorzitter van D66
bepleitte een actievere rol van het parlement bij de vorming van
Europees beleid. Hij deed de suggestie om de Verenigde Vergadering van
Tweede en Eerste Kamer met de regering te laten debatteren ter
voorbereiding van een Nederlands standpunt in de EU. Het is een idee
dat in Denemarken al in de praktijk wordt gebracht en daar niet tot
vertraging in de besluitvorming heeft geleid, zei Schuijer.
Holland Acht
Zowel Schuijer als zijn VVD-collega Rosenthal vroeg aandacht voor het
pleidooi van de Holland Acht voor minder bestuurlijke drukte in de
Randstad. De burgemeesters van de vier grote steden en de
commissarissen der Koningin van de vier Randstad-provincies vragen de
regering een commissie in te stellen die moet nagaan hoe in de
Randstad sneller besluiten genomen kunnen worden. Dit deel van
Nederland loopt als Europese regio steeds verder achter in economische
ontwikkeling. Rosenthal vroeg de minister-president de acht
bestuurders expliciet te vragen zelf met oplossingen te komen.
---
Aan de informatie op deze site kunnen geen rechten worden ontleend.
Eerste Kamer der Staten Generaal