Faculteit Sociale Wetenschappen
18 november 2005
Leidinggevenden sleutel tot succesvolle werkrelatie
Goed loopbaanbeleid moet samenwerken faciliteren
Het zijn vooral de informele relaties in een bedrijf, die coöperatieve gedragingen van de werknemers beïnvloeden en niet zozeer het formele loopbaanbeleid. Bedrijven moeten leidinggevenden in staat stellen een informele ruilrelatie met hun personeel aan te gaan om daarmee positief gedrag te kunnen belonen. Werknemers zullen er op reageren door meer samen te werken met hun leidinggevenden en met hun collega's. Dit stelt Mattijs Lambooij, die op 22 november 2005 promoveert aan de faculteit Sociale Wetenschappen.
Samenwerken
Als werknemers meer met elkaar samenwerken dan heeft dat een positief effect op de sfeer en de productiviteit van de afdeling. Vooral het gedrag van de leidinggevende is van belang voor coöperatieve gedragingen van zijn werknemers. Wanneer de leidinggevende zich bijvoorbeeld extra inzet om de loopbaanwensen van de werknemer te realiseren, dan is deze bereid méér te doen dan formeel van hem geëist kan worden. Dit is een voorbeeld van een informele uitruil die van belang is bij het stimuleren van samenwerking in bedrijven.
Medewerkers die extra inzet tonen zijn van onschatbare waarde voor organisaties omdat ze taken oppakken, die niemand zou oppakken als iedereen alleen maar precies deed wat in zijn contract staat. Sterker nog, werknemers gaan harder werken om de ruilbalans in evenwicht te brengen. Deze 'ereschuld' ontstaat door de norm dat je degene die iets voor jou heeft gedaan, goed moet behandelen. Een krappe arbeidsmarkt heeft daar weinig invloed op.
Investeren
Werknemers zijn eerder geneigd met hun collega's en leidinggevende samen te werken wanneer er voldoende in hen wordt geïnvesteerd. Werknemers reageren positief op investeringen van de bedrijven in de ruilrelatie. Dat blijkt uit een vignetexperiment onder 388 werknemers uit vijf bedrijven. De respondenten waren eerder bereid overuren te draaien in een noodgeval wanneer het afdelingshoofd in het verleden de respondent had gesteund. Meer kansen op promotie in de toekomst had geen invloed op de bereidheid overuren te maken, maar de respondenten waren wel meer bereid overuren te werken als ze pas een promotie hadden gehad.
Koester samenwerkingsverbanden
Mensen zijn bovendien eerder geneigd om samen te werken wanneer ze in het verleden ook al succesvol hebben samengewerkt, aldus Lambooij. Het is daarom in het belang van de werkgever om de kans te vergroten - met een goed loopbaanbeleid - dat werknemers langer bij het bedrijf blijven, zodat er zo gebruik gemaakt kan worden van zulke succesvolle samenwerkingsverbanden.
Succesvolle samenwerkingsverbanden van werknemers kunnen volgens Lambooij ook kapot worden gemaakt door functiewisselingen. Werknemers die te vaak van plek wisselen, raken slechter ingebed in het netwerk met collega's. Dit zorgt ervoor dat collega's minder goed met elkaar gaan samenwerken en de kans dus afneemt dat werknemers iets extra's voor het bedrijf gaan doen.
Meer informatie
22 november 2005, 10:30 uur, Academiegebouw, Domplein 29, Utrecht.
Promotie Mattijs Lambooij, faculteit Sociale Wetenschappen
Proefschrift: Promoting cooperation. Studies into the effects of long-term and short-term rewards on cooperation of employees
Promotores: Prof. dr. J.J. Siegers en prof.dr. K. Sanders
Copromotores: Dr. A. Flache en dr. Ij. H. van Emmerik
Voorlichter Maria Splinter Faculteit Sociale Wetenschappen, (030) 253 6718,
Universiteit Utrecht