Groen!
Brussel, 16 november 2005
Actieplan fijn stof is te weinig en te laat
Rudi Daems Bijna 1 jaar sinds de inwerkingtreding van de nieuwe
wetgeving en maar liefst 6 maand na de eerste overschrijding van de
wettelijke grenswaarde voor fijn stof hebben de leefmilieuminister
Peeters en Tobback eindelijk hun actieprogramma fijn stof voorgesteld.
Het is positief op enkele punten, maar mist zijn doel wat betreft
maatregelen ten gronde richting verkeer. Ook inventariseert Vlaams
minister Peeters een heleboel maatregelen die de voorbije jaren reeds
zijn genomen en vandaag in uitvoering zijn. Bovendien is op Europees
vlak een nieuwe wetgeving op luchtkwaliteit in de maak, die
bijvoorbeeld de normen voor fijn stof sterk versoepelt. Sommige landen
zoals Nederland en ons land nemen daarin niet bepaald een progressief
standpunt in. Dit zijn de landen die samen met het Duitse Ruhrgebied
en Italië de hoogte uitstoot kennen van fijne stofdeeltjes. De
economie weegt blijkbaar zwaarder door dan de gezondheid van onze
mensen. Als minister Peeters een internationale aanpak voorstaat om
fijn stof aan te pakken, dan zou dat in de eerste plaats kunnen door
een progressievere positie op Europees vlak in te nemen, zegt
Groen!-volksvertegenwoordiger Rudi Daems.
Sinds 1 januari van 2005 is een nieuwe Europese richtlijn van kracht
met concrete normen voor fijne stofdeeltjes. Op jaarbasis mag deze
daggrenswaarde maximaal 35 keer overschreden worden. In de stad
Roeselare bijvoorbeeld zitten we vandaag al aan meer dan 80
overschrijdingen. In het laatste jaarrapport van de Vlaamse
Milieumaatschappij lezen we dat korte periodes van vervuiling met fijn
stof kunnen leiden tot luchtweginfecties, astma en erger. "Het aantal
spoedopnames voor luchtwegklachten neemt toe, evenals het aantal acute
sterfgevallen, vaak bij ouderen met al verzwakte hart- en
longfuncties. Er bestaat stilaan een overweldigende database aan korte
termijn studies die een consistent verband aantonen tussen vervroegde
sterfte en acute blootstelling aan zwevend stof" . Ook is aangetoond
dat de allerkleinste stofdeeltjes via de longen doordringen in ons
bloed en de oorzaak kunnen zijn van tal van aandoeningen van hart en
bloedvaten. Vandaag kennen we in Europa 370.000 vroegtijdige sterftes
door luchtvervuiling, waarvan er 350.000 toe te schrijven zijn aan de
vervuiling door fijn stof. Voor Vlaanderen ligt dat cijfer op 13.000.
Het actieplan van de ministers Peeters en Tobback van vandaag heeft de
verdienste dat het er is. Maar het is vooral een opsomming van reeds
bestaande beleidsbeslissingen, waar hier en daar een tandje wordt
bijgestoken. Positief alvast is de aankondiging van de invoering van
een bonus voor de roetfilter voor dieselwagens, maar het effect
daarvan zal natuurlijk afhankelijk zijn van de hoogte van die bonus.
Maar wat ten gronde ontbreekt, is een fundamentele aanpak van het
verkeer, de voornaamste bron van uitstoot van fijn stof. Want met
technische maatregelen op het einde van de uitlaat alleen, gaan we er
niet komen.
Bijna op hetzelfde moment lopen de onderhandelingen op Europees vlak
over een aanpassing van de wetgeving inzake luchtvervuiling, waaronder
een fijn stof. Als deze wetgeving het haalt, dan zal de druk op ons
land om nog verdere maatregelen te nemen sterk afnemen.
Wat ligt momenteel voor?
* de strengere normen voor fijn stof in 2010 (PM10) zijn niet meer
terug te vinden in het nieuwe ontwerp van EU-Richtlijn. Deze
normen zijn gebaseerd op de richtwaarden van de
Wereldgezondheidsorganisatie (WGO);
* elke lidstaat zal de mogelijkheid krijgen om 5 jaar uitstel te
krijgen om aan de fijn stof norm te voldoen;
* voor het de allerkleinste stofdeeltjes (PM 2,5) zal er enkel een
streefwaarde en geen grenswaarde in de nieuwe wetgeving opgenomen
worden;
Verschillende Europese bronnen zeggen dat verschillende landen op dit
moment pogingen doen om deze reeds zeer zwakke ontwerpwetgeving nog
verder uit te hollen, waaronder Nederland en België. Minister Peeters
verwijst constant naar de noodzaak van een kordate
grensoverschrijdende aanpak inzake fijn stof. "Dan zal hij als
vertegenwoordiger van ons land in de komende besprekingen van de
nieuwe wetgeving een ambitieniveau hoger moeten gaan", zegt Rudi
Daems. "Dat hij maar eens bewijst dat de gezondheid van de Vlaming
primeert boven het economisch belang", besluit Daems.