Senaat neemt week extra bedenktijd voor plusregio's
woensdag 16 november 2005
Op voorstel van regeringsfractie VVD en oppositiefractie PvdA heeft de
Eerste Kamer dinsdag 15 november besloten een week extra bedenktijd te
nemen alvorens te beslissen over het wetsvoorstel dat voorziet in
instelling van zogenaamde plusregio's op grond van de Wet
gemeenschappelijke regelingen (Wgr). Een aantal fracties verlangde van
minister Remkes (VVD, Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) de
toezegging dat het hier een om een tijdelijke wettelijke regeling gaat
in afwachting van een definitieve regeling van het middenbestuur
(tussen gemeenten en rijk) in Nederland.
Pragmatische, noodzakelijke oplossing
Hoewel Remkes weigerde het woord tijdelijk in de mond te nemen en van
een horizonbepaling al helemaal niets wil weten zei hij wel enkele
malen dat beide Kamers de komende jaren op verschillende momenten weer
de gelegenheid krijgen om over de plusregio's te discussiëren. De
Wgr-plus is volgens de minister noodzakelijk voor het regionale
bestuur in grootstedelijke gebieden. De Kaderwet op grond waarvan
zeven van zulke gebieden een regionaal bestuur hebben loopt af. Remkes
noemde het een pragmatische oplossing om nu eerst de aflopende
Kaderwet te vervangen.
Notitie middenbestuur
In de loop van 2006 komt Remkes met een notitie over het
middenbestuur. Hij houdt in principe vast aan de bestuurlijke
hoofdstructuur die onder Thorbecke in de 19e eeuw tot stand is
gekomen: gemeenten-provincies-rijk. Maar het Huis van Thorbecke is
geen statisch geheel, zei de minister ook. Hij hoopte al over een jaar
met de Eerste Kamer over het nieuwe middenbestuur in debat te kunnen
gaan. Overigens wees Remkes erop dat in 2007 na de
Tweede-Kamerverkiezingen en bij de kabinetsformatie wederom over de
inrichting van het binnenlands bestuur kan worden onderhandeld. Ook de
Wgr-plus-gebieden staan dan wat hem betreft ter discussie, maar: Ik ga
niet zeggen dat de plusregio's weer kunnen verdwijnen als er een ander
middenbestuur ontstaat, zolang ik niet weet hoe dat bestuur eruit ziet
en of dat een betere oplossing biedt voor de grootstedelijke
problemen, aldus de minister.
Niet democratisch
Alleen de CDA-fractie in de senaat hechtte er niet aan om te nadruk te
leggen op de 'tijdelijkheid' van de Wgr-plus. De meeste fracties
vroegen om een horizonbepaling, maar regeringsfractie D66 vond dit
niet nodig. Het is zonneklaar, dat het hier om een tijdelijke regeling
gaat, zei woordvoerder Engels. Hij vond dat zelfs een goed excuus om
voor de wet te stemmen, ondanks het grote bezwaar dat het regionale
bestuur niet democratisch gelegitimeerd zal zijn. Er komen geen
verkiezingen voor de plusregio's. De verschillende gemeenteraden
wijzen leden van het algemeen bestuur van de plusregio aan dat
vervolgens uit zijn midden een dagelijks bestuur kiest.
Rechtstreeks kiezen
PvdA-woordvoerder Meindertsma was in een opzicht al duidelijk: het
regionale bestuur zou in de toekomst rechtstreeks gekozen moeten
worden door de kiezers. De consequentie zou dan zijn dat in die
gebieden er geen provinciaal bestuur meer zou blijven bestaan. Omdat
de Wgr-plus een stap op weg is naar een andere bestuurlijke indeling
pleitten veel fracties onder aanvoering van mevrouw Meindertsma voor
een horizonbepaling, zoals ook de Kaderwet stedelijke gebieden kent.
Juist omdat deze Kaderwet afloopt, was de regering gedwongen met een
nieuw voorstel voor het bestuur rond stedelijke gebieden te komen.
Burgers buiten spel
Senator Van den Oosten van de VVD wees erop dat als de regering de
Wgr-plus-gebieden rond de grote steden buiten het toekomstige
middenbestuur zou houden zes miljoen Nederlandse burgers en 108
gemeenten buiten spel zouden komen te staan. Daarom pleitte hij net
als de PvdA voor een horizonbepaling in de nieuwe wet. Van den Oosten
wees erop dat regio's rond Den Haag en Rotterdam bij elkaar een groter
bestedingsbudget hebben dan de provincie Zuid-Holland. CDA'er Pastoor
verwelkomde de Wgr-plus-gebieden als het einde aan de worsteling rond
de grote steden. Net als andere senatoren was ook Pastoor minder
gelukkig met het ontbreken van democratische legitimatie, doordat de
bestuursleden van de regio door de leden van de deelnemende
gemeenteraden worden aangewezen en de kiezers er niet aan te pas
komen. Maar het CDA is bereid dit voor lief te nemen gezien de goede
ervaringen die al zijn opgedaan met gemeentelijke samenwerking.
Getrapte verkiezingen
Een suggestie van SP-senator Van Raak om leden van regionale besturen
te laten kiezen door leden van gemeenteraden (zoals ook leden van de
Eerste Kamer worden gekozen door leden van provinciale staten) wees
Pastoor als gekunsteld van de hand. Deze getrapte verkiezingen zouden
nauwelijks meer democratische legitimatie opleveren dan de huidige
werkwijze. De CDA-senator verwees naar een advies van de Raad voor het
openbaar bestuur (Rob). De Rob zegt dat de democratische controle niet
alleen tot uitdrukking komt in de formele organisatiestructuren en
besluitvormingsprocedures, maar ook in de democratische cultuur bij
burgers en bestuurders.
Ruimtelijke ordening
Pastoor vond ook dat het op het gebied van de ruimtelijke ordening nog
niet duidelijk is waar de bevoegdheid van de provincie eindigt en dat
van het regionaal bestuur begint. Dit moet sluitend geregeld worden,
zei Pastoor. Remkes zei dat deze zaak moet worden geregeld als de Wet
op de ruimtelijke ordening in de senaat wordt besproken.
---
link (opent in een nieuw venster) stenogram 15 november 2005 Dit is
een downloadbaar word-bestand van 335 Kilobyte word
Aan de informatie op deze site kunnen geen rechten worden ontleend.
Eerste Kamer der Staten Generaal