Gezondheidsraad
Health Council of the Netherlands
Datum : 25 oktober 2005
Vaccineren tegen pneumokokken
Persbericht bewezen effectief bij vier prikken
Jonge kinderen die met de pneumokokkenbacterie in aanraking komen, kunnen daar
ernstig ziek van worden. Dat kan uiteenlopen van middenooronsteking, longontsteking
en bloedvergiftiging tot hersenvliesontsteking. Baby's zijn het kwetsbaarst. Vaccineren
van zuigelingen biedt een goede bescherming tegen deze risico's. Dat staat dan ook
gepland als nieuwe vaccinatie op het consultatiebureau, in het kader van het
Rijksvaccinatieprogramma. In de aanloop naar invoering heeft de minister van
Volksgezondheid, Welzijn en Sport aan de Gezondheidsraad gevraagd de nieuwste
inzichten over het benodigde aantal injecties te beoordelen. In 2002 adviseerde de raad
vier prikken te geven. Ontstaat bij drie prikken wellicht ook al voldoende bescherming?
Dat zou uiteraard goedkoper zijn, en minder belastend. De raad concludeert echter dat
voor de bescherming na drie prikken onvoldoende wetenschappelijk bewijs bestaat.
Verder blijkt dat een nieuwe raming van de kosten en baten van het bewezen effectieve
vierprikkenschema een veel gunstiger beeld oplevert dan in 2002.
Wat is bekend over de effectiviteit van vaccineren tegen pneumokokken met drie
injecties, op de leeftijd van 2, 4 en 11 maanden? Het onderzoek laat op dit moment
alleen zien hoeveel antistoffen worden opgebouwd in het bloed van gevaccineerde
zuigelingen. Wereldwijd zijn er echter nauwelijks gegevens over het optreden van
ziekte in de bevolking na gebruik van een drieprikkenschema. De daadwerkelijke
bescherming is dus niet aangetoond. Voor een schema met vier prikken is dat
wetenschappelijke bewijs er wel. Daaruit blijkt dat afdoende bescherming optreedt bij
vaccinatie op de leeftijd van 2, 3, 4 en 11 maanden.
Onderzoek naar de daling van het aantal ziektegevallen na gebruik van drie prikken
is overigens lastig uit te voeren, nu er al een bewezen effectief schema van vier prikken
is. De Gezondheidsraad doet een aantal specifieke aanbevelingen voor dergelijk
onderzoek. Want hoe minder injecties nodig zijn om beschermd te zijn, hoe beter het
uiteraard is. Op dit moment is er wetenschappelijk gezien echter onvoldoende basis om
te volstaan met drie prikken.
Sinds de advisering uit 2002 zijn nieuwe gegevens bekend geworden over de
kosten en baten van pneumokokkenvaccinatie met vier injecties. Die laten een
Bezoekadres Postadres
Parnassusplein 5 Postbus 16052
2511 VX Den Haag 2500 BB Den Haag
Telefoon (070) 340 6625 Telefax (070) 340 75 23
E-mail: hans.houweling@gr.nl www.gr.nl
Gezondheidsraad
Health Council of the Netherlands
Pagina : 2
aanmerkelijk gunstiger verhouding zien. Niet alleen blijken gevaccineerde kinderen
Persbericht effectief beschermd te worden tegen ziekte, inmiddels is ook bekend dat zij de
pneumokokkenbacterie dan minder vaak bij zich blijven dragen. Dat betekent: minder
besmettingen en ziekte bij mensen die niet zijn ingeënt, zoals oudere kinderen in de
omgeving van de gevaccineerde baby, of ouderen, een andere kwetsbare groep. En dat
leidt weer tot minder kosten in de bevolking als geheel. Wordt dat afgezet tegen de
kosten van vaccinatie van zuigelingen, dan levert dat dus een gunstiger verhouding op
dan in eerdere berekeningen.
Het advies is opgesteld door een commissie bestaande uit:
· prof. dr EJ Ruitenberg, hoogleraar immunologie; Universiteit Utrecht; hoogleraar internationale volksgezondheid;
Vrije Universiteit, Amsterdam, voorzitter · drs DJA Bolscher, jeugdarts; Stichting Provinciale Entadministratie
Gelderland, Arnhem; Stichting Provinciale Entadministratie Overijssel-Flevoland, Ommen · prof. dr W van Eden, arts-
microbioloog / hoogleraar veterinaire immunologie; Universiteit Utrecht · prof. dr R de Groot, hoogleraar
kindergeneeskunde; Universiteit Nijmegen · prof. dr J Huisman, emeritus hoogleraar infectieziektenbestrijding,
Rotterdam · dr TGWM Paulussen, senior-onderzoeker gezondheidsbevordering; TNO PG, Leiden · dr F Pijpers, hoofd
Jeugdgezondheidszorg; GGD Amsterdam · dr MJ Postma, gezondheidseconoom; Rijksuniversiteit Groningen · prof. dr
JJ Roord, hoogleraar kindergeneeskunde; Vrije Universiteit, Amsterdam · prof. dr JL Severens, hoogleraar medical
technology assessment; Universiteit Maastricht · prof. dr BHCh Stricker, hoogleraar farmaco-epidemiologie; Erasmus
Universiteit Rotterdam · dr HP Verbrugge, jeugdarts; Santpoort · prof.dr SP Verloove-Vanhorick, hoogleraar
preventieve en curatieve gezondheidszorg voor kinderen; Universiteit Leiden; TNO PG, Leiden · dr M Verweij, ethicus;
Ethiek Instituut, Universiteit Utrecht · dr HL Zaaijer, arts-microbioloog; Academisch Medisch Centrum, Amsterdam ·
A Ambler-Huiskes, Inspectie voor de Gezondheidszorg, Den Haag, adviseur · ir G van `t Bosch, Ministerie van
Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Den Haag, adviseur · dr K Groeneveld, medisch immunoloog; Gezondheidsraad,
Den Haag, adviseur · dr HE de Melker, epidemioloog, Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven,
adviseur · drs ACG Voordouw, College ter Beoordeling van Geneesmiddelen, Den Haag, adviseur · dr H Houweling,
arts-epidemioloog; Gezondheidsraad, Den Haag, secretaris
De publicatie 'Vaccinatie van zuigelingen tegen pneumokokken', nr 2005/13, is te
downloaden vanaf www.gr.nl en in een papieren versie op te vragen bij het
Secretariaat van de Gezondheidsraad, fax (070) 340 75 23, e-mail: order@gr.nl.
Nadere inhoudelijke inlichtingen verstrekt dr H Houweling, tel. (070) 340 6625, e-mail
hans.houweling@gr.nl.
Bezoekadres Postadres
Parnassusplein 5 Postbus 16052
2511 VX Den Haag 2500 BB Den Haag
Telefoon (070) 340 6625 Telefax (070) 340 75 23
E-mail: hans.houweling@gr.nl www.gr.nl
Gezondheidsraad