Graag bied ik u hierbij, mede namens de minister van Ontwikkelingssamenwerking, de staatssecretaris van Defensie en de staatssecretaris van Economische Zaken, de antwoorden aan op de schriftelijke vragen gesteld door de leden Van der Staaij en Koenders over wapenverkoop aan Egypte. Deze vragen werden ingezonden op 16 september 2005 met kenmerk 2040521480.
De Minister van Buitenlandse Zaken,
Dr. B.R. Bot
Antwoord van de heer Bot, minister van Buitenlandse Zaken, mede namens mevrouw Van Ardenne-Van der Hoeven, minister voor Ontwikkelingssamenwerking, de heer Van der Knaap, staatssecretaris van Defensie en mevrouw Van Gennip, staatssecretaris van Economische Zaken, op vragen van de leden Van der Staaij (SGP) en Koenders (PvdA) over wapenverkoop aan Egypte.
Vraag 1
Kent u het rapport 'Conventional Arms Transfers to Developing Nations 1997-2004'? 1)
Antwoord
Ja.
Vraag 2
Kunt u de gegevens in dit rapport over Egypte als de grootste afnemer van wapens in het Midden-Oosten bevestigen? Is het waar dat Egypte over de in het rapport genoemde periode voor ongeveer $6,5 miljard aan wapens heeft gekocht?
Antwoord
Volgens het rapport heeft Egypte over de periode 2001-2004 voor een bedrag aan US$ 6,5 miljard aan overeenkomsten voor levering van militair materieel, aanverwante militaire goederen, militaire training en militaire assistentie gesloten. Op grond van de in het rapport genoemde gegevens in de periode 2001-2004 is Egypte inderdaad de grootste afnemer in de regio, op de voet gevolgd door Saudi Arabië (US$ 5,6 miljard) en Israël (US$ 4,8 miljard).
De Nederlandse regering beschikt niet over eigen bronnen die de cijfers van Egyptische overeenkomsten voor levering van militair materieel, aanverwante militaire goederen, militaire training en militaire assistentie kunnen bevestigen of ontkrachten.
Vraag 3
Maakt u zich, uw antwoord op eerder gestelde Kamervragen indachtig dat bij wapenverkoop aan Egypte de gespannen situatie in de regio vanwege het voortdurende conflict tussen Israël en de Palestijnen in uw overwegingen wordt betrokken, 2) zorgen over de grote aankoop van wapens door Egypte in de afgelopen jaren? Kan dit gevolgen hebben voor de stabiliteit in de regio, of blijft Egypte naar uw oordeel in de regio een 'stabiliserende rol' vervullen?
Antwoord
De Egyptische militaire aankopen zijn vooralsnog geen punt van zorg. Als percentage van het bruto binnenlands product (bbp) zijn de totale militaire uitgaven van Egypte sinds 1995 gedaald. 3) Daarnaast bestaan er sinds het inmiddels ruim 25 jaar geleden (1979) gesloten vredesverdrag tussen Egypte en Israël relatief constructieve betrekkingen tussen beide landen.
Vraag 4
Wat beoogt Egypte met de aankoop van wapens? Gaat het louter om modernisering van het leger, of heeft Egypte ook bepaalde strategische doelen met de grote wapenaankopen van de laatste jaren?
Antwoord
Voor zover de regering kan nagaan betreffen de aankopen vooral vervanging en modernisering van verouderde wapensystemen en faciliteiten. Verder wordt een aanzienlijk bedrag besteed aan reserveonderdelen, munitie, trainingen en modernisering van wapensystemen.
Vraag 5
Hoe verklaart u dat Egypte én Israël, die onderling een gespannen verhouding hebben, allebei grote afnemers zijn van Amerikaanse wapens(ystemen)? Welk Amerikaans beleid ligt daaraan ten grondslag?
Antwoord
De militaire steun van de VS aan Israël en Egypte is gebaseerd op de afspraken die voortvloeien uit het Egyptisch-Israëlisch vredesverdrag uit 1979.
Vraag 6
Onder welke voorwaarden heeft de Nederlandse regering 431 YPR-pantserrupsvoertuigen verkocht aan Egypte? 4) Hebt u een beeld van de landen waaraan Egypte ouder materieel doorverkoopt om plaats te maken voor het van Westerse landen gekochte materieel?
Antwoord
In het contract met Egypte over de verkoop van de YPR-pantserrupsvoertuigen is de bepaling opgenomen dat de voertuigen niet aan andere landen mogen worden doorgeleverd of in gebruik worden gegeven zonder voorafgaande toestemming van de Nederlandse staat. Egypte verkoopt, voor zover de regering bekend, zelf geen militair materieel.
Vraag 7
Waarom heeft Egypte behoefte aan circa E10 miljoen aan Nederlandse ontwikkelingssamenwerkinggelden per jaar voor met name waterbeheer, drinkwater en sanitatie, wanneer Egypte honderden miljoenen dollars per jaar uitgeeft om haar eigen defensie te moderniseren en uit te breiden?
Antwoord
In overeenstemming met Artikel 51 van het VN-Handvest heeft iedere soevereine staat het recht op zelfverdediging, hetgeen uitgaven voor nationale defensie legitimeert.
Naast de uitgaven voor defensie die in de periode 1995-2003 daalden tot 2,6% van het bbp, 5) geeft de Egyptische regering jaarlijks ca. 6.5% van het bbp uit voor de sociale sectoren gezondheidszorg en onderwijs. 6) Daarnaast kent Egypte een omvangrijke sector waterbeheer, drinkwater en sanitatie. In overeenstemming met de Egyptische wensen terzake, heeft Nederland besloten de ontwikkelingsinspanningen op dit terrein te ondersteunen met een in financiële omvang relatief bescheiden bijdrage, die Egypte echter inhoudelijk van groot belang acht. Deze bijdrage benadrukt eveneens dat Nederland veel belang hecht aan goede relaties met landen in de Arabische wereld in het licht van de bredere doelstellingen van het buitenlands beleid.
1) Richard F. Crimmett, CRS Report for Congress, Washington DC, 29 augustus 2005
2) Kamerstuk 22 054, nr. 86, blz. 24
3) SIPRI Yearbook 2005
4) Kamerstuk 29 800 X, nr. 65
5) SIPRI Yearbook 2005
6) UNDP Human Development Report 2004
---- --
Ministerie van Buitenlandse Zaken