Technische Universiteit Eindhoven

24 oktober 2005

PERSBERICHT

Publicatie in toptijdschrift biologie (FASEB Journal) 21 oktober 2005

Groei kankercellen veel eerder detecteerbaar

Kankerpatiënten die behandeld worden met straling of chemo-kuren moeten vaak maanden wachten voordat ze weten of de behandeling aanslaat. Onderzoek aan de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) kan er in de toekomst toe leiden dat deze wachttijd drastisch verkort kan worden, tot zelfs enkele dagen. Daarnaast kan het onderzoek bijdragen aan de ontwikkeling van nieuwe medicijnen tegen kanker. Drs. Willem Mulder, promovendus aan de TU/e, heeft een doorbraak bereikt in het vroegtijdig detecteren van tumorgroei en afname met behulp van Magnetic Resonance Imaging (MRI) technieken.

Op dit moment wordt in ziekenhuizen de werking van kankermedicijnen voor een belangrijk deel afgemeten aan de groei van tumoren die via MRI- of Röntgenopnames wordt bepaald. Vaak is een verandering van de grootte maar lastig op te merken. Artsen doen dat via het opmeten van het oppervlakte van de tumoren op de scans, of via het analyseren van een klein stukje tumorweefsel dat van de patient wordt afgenomen. Pas na enkele maanden kunnen artsen met zekerheid zeggen of tumoren gewoon doorgroeien, zijn gestopt met groeien of zelfs afnemen in grootte.

Contrastmiddel
De techniek van Willem Mulder gaat uit van een geheel ander principe. Hij kan de specifieke cellen zichtbaar maken die de groei van tumoren bepalen. Wat voorheen enkele maanden duurde, kan nu binnen een paar dagen. Die specifieke cellen, endotheelcellen genaamd, bevinden zich in bloedvaten. Omdat groeiende tumoren veel voedingsstoffen nodig hebben, vormen zich rondom de tumor veel nieuwe bloedvaatjes, waarbij de endotheelcellen opeens actief worden. Willem Mulder wist een vloeistof (contrastmiddel) met magnetische eigenschappen te ontwikkelen, dat zich aan de actieve endotheelcellen kan vasthechten. Bij een MRI-scan licht het contrastmiddel sterk op en kan tot op moleculair niveau de groei van de tumor vastgesteld worden.

Medicijnen
Hierdoor kan veel eerder de werking van kankerremmende medicijnen worden bepaald. Dit is van groot belang bij het testen van nieuwe medicijnen. In kortere tijd en tegen geringere kosten kunnen veel meer potentiële medicijnen worden getest, waardoor de ontwikkeling van nieuwe medicijnen drastisch versneld kan worden. Voordat deze vinding direct bij kankerpatiënten kan worden toegepast, kan het echter nog jaren duren, aldus Willem Mulder.

Jonge tumoren
Met eenzelfde techniek zouden in de toekomst ook beginnende kankergezwellen herkend kunnen worden. Op dit moment worden jonge tumoren pas op een later stadium door MRI- of CT-scans herkend. Met een soortgelijke techniek zouden beginnende bloedvaatjes in een veel vroeger stadium kunnen oplichten, waarmee behandeling een stuk eerder en effectiever ingezet zou kunnen worden. Daarnaast kunnen dit type magnetische contrastmiddelen ook worden ingezet bij het behandelen van hartinfarct en beroertes. Mulder ontwikkelde deze techniek bij de onderzoeksgroep van prof. dr. Klaas Nicolay aan de faculteit Biomedische Technologie van de TU/e.