Senaat stemt in met WTZi
maandag 24 oktober 2005
De Eerste Kamer heeft dinsdag 18 oktober uitvoerig met minister
Hoogervorst (VVD. Volksgezondheid) gedebatteerd over de Wet Toelating
Zorginstellingen (WTZi), die minister Hoogervorst zo mogelijk per 1
januari 2006 wil invoeren. De regeringspartijen CDA, VVD en D66
stemden ermee in, evenals de Onafhankelijke Senaatsfractie (OSF), al
hadden zij wel vragen over de organisatie van de acute zorg in
spoedeisende gevallen en over de financiering van de bouw van
zorginstellingen.
Tegen
De oppositiepartijen PvdA, SP en GroenLinks zetten veel vraagtekens
bij de wet die ook bij de bouw van voorzieningen in de gezondheidszorg
gereguleerde marktwerking mogelijk moet maken. Zij lieten aantekenen
dat zij tegen waren. Minister Hoogervorst noemde de opstelling van de
PvdA-fractie 'opmerkelijk'. De PvdA-fractie in de Twee Kamer heeft
destijds voor het wetsvoorstel gestemd.
Gemiste kans?
De twee kleine christelijke fracties van SGP en ChristenUnie hadden in
eerste instantie ook moeite met de nieuwe wet. Woordvoerder Van den
Berg vroeg met nadruk hoe de minister in staat zal zijn publieke
belangen te waarborgen als zorginstellingen meer vrijheid van handelen
krijgen. Hij wees op de geweldige veranderingen in de zorg:
deconcentratie van verpleeghuisplaatsen, extramuralisering van
verzorgingshuizen en het scheiden van wonen en zorg. Bovendien wil het
kabinet de toegang tot de AWBZ beperken tot langdurende en niet op
genezing gerichte zorg. De verantwoordelijkheid voor de huishoudelijke
zorg en een deel van de persoonlijke verzorging wordt straks via de
Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO) geregeld. Daarbij krijgen de
gemeenten een belangrijke rol toebedeeld. Senator Van den Berg vroeg
waarom, gezien de samenhang van wonen, zorg en welzijn, het kabinet de
nieuwe WTZi, de AWBZ en de WMO geheel naast elkaar wil laten
functioneren en deze wettelijke regelingen niet op elkaar afstemt. Is
dit een gemiste kans?, vroeg de woordvoerder van SGP en ChristenUnie.
Uiteindelijk stemden SGP en ChristenUnie wel voor. Senator Van den
Berg verklaarde deze 'gouvernementele houding' door te wijzen op twee
toezeggingen van de minister. Elke volgende stap naar marktwerking in
de zorg zal aan de Staten-Generaal worden voorgelegd en er wordt
gekeken naar samenhang tussen de WTZi en de Wet op de maatschappelijke
ondersteuning.
Van aanbod naar vraag
De bedoeling van de nieuwe wet is het stelsel van centrale
aanbodsturing, waarbij de overheid de capaciteit van zorginstellingen
bepaalt, te vervangen door een decentraal vraaggericht stelsel,
waarbij de capaciteit wordt bepaald door de betrokken partijen
(consumenten, instellingen en verzekeraars).
Logische stap
Senator Schouw (D66) herinnerde eraan dat het oorspronkelijke
wetsontwerp, toen nog onder de benaming Wet Exploitatie
Zorginstellingen, is ingediend onder het kabinet Kok II door minister
Borst. Volgens Schouw, die ook sprak namens de OSF, past het enigszins
aangepaste wetsvoorstel WTZi goed in de hervorming van het zorgstelsel
die volop aan de gang is. Het bieden van meer vrijheid en meer
verantwoordelijkheid aan zorginstellingen vinden we een logische stap,
aldus Schouw. De D66-woordvoerder kreeg de toezegging van de minister,
dat hij zich zal inspannen voor een openbaar register (bijvoorbeeld op
internet) waar consumenten kunnen zien welke instellingen welke zorg
geven, welke toelatingen er zijn verleend op welke locaties en welke
instellingen juridisch met elkaar zijn verbonden. Net als andere
senatoren drong hij aan op meer zekerheid bij de organisatie van de
acute zorg. De minister zei dat het verlenen van spoedeisende eerste
hulp een visitekaartje van de ziekenhuizen is.
Onafhankelijk toezicht
Mevrouw Swenker wees er namens de VVD-fractie op dat de nieuwe wet ook
toeziet op goed bestuur bij de instellingen. Een onafhankelijk
toezicht en transparantie als het gaat om de bedrijfsvoering moeten
heel normaal zijn, zei zij met een verwijzing naar een onderzoek dat
uitwijst dat ook de gezondheidszorg op dit punt een onvoldoende
scoort. Mevrouw Swenker verwachtte dat er verbetering in deze sector
kan optreden door toedoen van de cliëntenraden en het recht van
enquête en de toegang tot de ondernemingskamer van het gerechtshof in
Amsterdam die de medezeggenschapsorganen krijgen.
Als belangrijkste punt bracht mevrouw Swenker naar voren de vraag hoe
de minister met bouwinvesteringen in de zorg zal omgaan. Zal er geen
onderscheid gaan ontstaan tussen zorginstellingen die aan bepaalde
voorwaarden moeten voldoen als zij gaan bouwen en zorgverzekeraars die
het bouwregiem kunnen ontlopen door zelf een zorgvoorziening te
exploiteren en hiervoor een gebouw gaan neerzetten. De VVD wil dat de
minister zich houdt aan het gezegde: 'Gelijke monniken, gelijke
kappen'. Zij was er tevreden mee, dat de regels die de minister gaat
toepassen nog ter toetsing aan het parlement worden voorgelegd. Over
de regionale keten voor acute zorg waarschuwde zij de minister, dat
het 'polderen niet tot Sint Juttemis' mag duren. Als er geen goede
regionale afspraken uit de bus komen, moet de minister ingrijpen,
vindt de VVD-fractie.
Winstoogmerk
Mevrouw Van Leeuwen, woordvoerder van de CDA-fractie, liet vragen over
het bouwregiem achterwege, omdat de minister in de Tweede Kamer al
heeft toegezegd dat hij maatregelen terzake eerst aan de beide Kamers
zal voorleggen ('voorhangprocedure'). Zodra dit gebeurt, gaan we daar
zeker op in, kondigde mevrouw Van Leeuwen aan. Zij stelde wel de
introductie van het winstoogmerk in de zorg aan de orde. Winst is voor
mij geen vies woord, ook niet in de zorg, zei zij. Mevrouw Van Leeuwen
zei verder dat 'winst maken' weliswaar aansluit bij de gereguleerde
marktwerking die de regering in de gezondheidszorg nastreeft, maar dat
dit een kwestie van meer principiële aard is, waarover nader met de
regering gedebatteerd dient te worden.
Grote vermogens niet oppotten
Overigens heeft minister Hoogervorst al toegezegd, dat hij nieuwe
vormen van winst maken pas over de hele linie zal toestaan als de
beide Kamers der Staten-Generaal daarmee hebben ingestemd en niet
eerder dan in 2012. In het voorjaar van 2006 zal hij met nadere
voorstellen komen over toelaten van winst bij afzonderlijke
instellingen. De minister zegde toe, dat hij het oppotten van grote
vermogens niet zal toestaan. Mevrouw Van Leeuwen kondigde aan dat de
CDA-fractie bij elke gelegenheid weer zal aangeven waar voor haar de
grenzen liggen van de overheidstaak in de zorg en wat kan worden
overgelaten aan de markt.
Versnippering
PvdA-woordvoerder Hamel vond de opzet van de wet onduidelijk. Waarom
niet gekozen voor een beweegreden die aangeeft dat dit wetsvoorstel
erop is gericht het publiek belang van een kwalitatief en doelmatig
functionerende zorg te borgen? De PvdA verdenkt de regering ervan met
dit wetsontwerp de loper uit te leggen naar een via de markt
gereguleerde zorg. Volgens Hamel zou het publieke belang voorop
gesteld moeten worden, maar zouden wel vormen van competitie mogelijk
gemaakt moeten worden om aanbieders en instellingen die creatief zijn
en het goed aanpakken te kunnen belonen en zij die het allemaal laten
lopen gestraft worden. De PvdA is bang voor versnippering. Voor alle
duidelijkheid: integrale zorg is dikwijls betere, maar ook goedkopere
zorg, zei senator Hamel.
---
Eerste Kamer der Staten Generaal