Succesvolle aanpak Oost Europese mobiele bendes en roofcriminaliteit
Zwolle 20-10-2005 - Het team Polaris heeft de afgelopen twee jaar
successen geboekt in de aanpak van mobiel banditisme uit Polen en
Litouwen. Vooral middenstanders en particulieren zijn slachtoffer van
georganiseerde ramkraken, autodiefstallen en woninginbraken. Soms was
er sprake van zeer gewelddadige roofovervallen bij mensen thuis,
eenmaal leidde dit zelfs tot een sterfgeval. Verder hielden bendes
zich bezig met valsmunterij, waardoor vele valse eurobiljetten op de
Nederlandse markt terechtkwamen.
Bevindingen en trends
De materiële schade van mobiel banditisme in Nederland wordt geschat
op minstens 11 miljoen euro op jaarbasis. De schade wordt gedragen
door een relatief groot aantal slachtoffers, zowel particulieren als
middenstand. De afgelopen twee jaar lijkt mobiel banditisme zich te
hebben gestabiliseerd als het gaat om de delicten autoinbraak,
autodiefstal en overvallen. Er is een afname op het gebied van
ramkraken en het in omloop brengen van vals geld. Winkeldiefstal in
georganiseerd verband en mogelijk ook woninginbraken lijken toe te
nemen. Ook is sprake van nieuwe terreinen waarop de Pools en Litouwse
bendes actief zijn, zoals het stelen van buitenboordmotoren.
Roofcriminaliteit uit de Balkanlanden (Roemenië) is in opkomst. Het
aantal roofovervallen is beperkt, maar enkele overvallen op woningen
gingen gepaard met veel geweld. Er wordt regelmatig op bestelling
gestolen, de buit van de roofcriminaliteit wordt meestal afgezet op de
zwarte markt in de landen van herkomst.
Dadergroepen
De omvang van de dadergroepen lijkt met 3 tot 4 personen vaak beperkt,
maar ze blijken veel groter te zijn als wordt doorgerechercheerd. Ze
blijken in de regel gedurende langere tijd meerdere malen Nederland te
bezoeken. De schade van afzonderlijke diefstallen is vaak beperkt,
maar groepen die met regelmaat op pad gaan richten - opgeteld - grote
schade aan. Het gaat in de regel om vormen van veelvoorkomende
criminaliteit, echter steeds vaker wordt dit door de lokale politie
niet meer als een afzonderlijke incident beschouwd, maar als uiting
van georganiseerde misdaad. Het aantal verdachten uit Polen en
Litouwen groeit gestaag, het aantal Poolse verdachten groeide vorig
jaar zelfs met 30%. In 2003 en 2004 bleken in Nederland 2147 Poolse en
445 Litouwse bezoekers in Nederland met de politie in aanraking te
zijn gekomen. Enkele tientallen Poolse en Litouwse criminelen kunnen
als veelplegers beschouwd worden, omdat ze meer dan 10 antecedenten op
hun naam hadden. In het werkgebied Noord-Oost Nederland is structureel
informatie ingewonnen over Polen en Litouwers die in groepsverband
actief waren in de negen noordoostelijke politieregios. Het ging om
2333 Polen en 845 Litouwers. Zowel Poolse als Litouwse criminele
bezoekers in HKS zijn sterk oververtegenwoordigd in de
delictscategorie vermogensdelicten (zonder geweld). De genoemde groep
van 2147 Polen heeft in twee jaar tijd 4217 strafbare feiten gepleegd,
waarvan 2911 vermogensdelicten, met name winkeldiefstallen en
auto-inbraken. De 445 Litouwers pleegden in dezelfde periode 1046
delicten, waarvan er 946 in de categorie vermogensdelicten vielen.
Naast winkeldiefstallen en voertuigdiefstallen pleegden zij volgens
HKS ook 197 muntmisdrijven.
Herkomstlanden
In Polen is krachtig opgetreden tegen de bendes en achterliggende
organisaties, waardoor met name ramkraakploegen zijn getroffen. In
Litouwen zijn successen geboekt tegen groepen die valse eurobiljetten
produceerden en in omloop brachten. Er was een nauwe samenwerking met
de Poolse, Litouwse en Duitse autoriteiten.
24 uur per dag
Het team Polaris was 24 uur per dag bereikbaar en inzetbaar. Het team
heeft het inzicht in de aard en omvang van mobiel banditisme bij de
politiekorpsen vergroot en bij kunnen dragen aan een groot aantal
opsporingsonderzoeken. In 2004 noteerde Polaris 20
aandachtsvestigingen en in de eerste helft van 2005 18. In 43 zaken
wist Polaris criminele samenwerkingsverbanden in kaart te brengen. In
totaal deed Polaris 28 projectvoorstellen, welke leidden tot 17
opsporingsonderzoeken.
Het gericht opsporen door de autoriteiten lijkt ertoe bij te dragen
dat buitenlandse dadergroepen uitwijken. Zichtbaarheid van de
opsporing, zoals de frequente 100%-controleacties Ochtendgloren van
het KLPD, heeft hiertoe waarschijnlijk bijgedragen. Ook is regelmatig
de publiciteit in de landen van herkomst gezocht bij geslaagde
Nederlandse rechercheonderzoeken.
Polaris
Het project Polaris vormde van oktober 2003 tot juli 2005 een
informatieknooppunt waar vanuit onder meer de negen noordoostelijke
politieregios gegevens werden samengebracht over mobiele bendes uit
Polen en Litouwen. Deze bendes hielden zich bezig met
roofcriminaliteit en het uitgeven van valse euros. Het project was een
samenwerkingsverband tussen de Dienst Nationale Recherche (KLPD), de
negen noordoostelijke politiekorpsen, de Bovenregionale Recherche
Noord- en Oost-Nederland en de Koninklijke Marechaussee.
Korps Landelijke Politiediensten