Archeologie bij het afval
De universitaire archeologie in Nederland dreigt een stiefkindje te worden. Dat zei de nieuwe hoogleraar archeologische monumentenzorg Jos Bazelmans (1963) bij zijn ambtsaanvaarding, op donderdag 29 september aan de Vrije Universiteit.
De archeologie en de archeologische monumentenzorg in Nederland hebben sinds het begin van de jaren negentig een stormachtige ontwikkeling doorgemaakt. Vooral de introductie van nieuwe financieringsvormen en marktwerking hebben de boel in archeologenland flink opgeschud. Jos Bazelmans uitte in zijn inaugurele rede nadrukkelijk zijn bezorgdheid over de steeds beperktere rol die de universiteiten zijn gaan spelen binnen het archeologisch bestel. In vijftien jaar is het aantal academici dat zich bezighoudt met de archeologie van Nederland en Noordwest-Europa namelijk meer dan gehalveerd: van meer dan veertig volledige arbeidsplaatsen in 1990 naar 22 in 2004. Deze afname betekent - in combinatie met de enorme groei van de commerciële archeologie - dat op dit moment nog maar drie procent van de in Nederland werkzame archeologen aan een universiteit is verbonden.
Volgens Bazelmans is het jammer dat de academische archeologie zijn vooraanstaande positie heeft verloren omdat het debat in de archeologie op dit moment wordt bepaald door een aantal wezenlijke vragen: wat rekenen we tot ons erfgoed, wie is verantwoordelijk voor de zorg van het archeologische erfgoed en hoe wordt aan die verantwoordelijkheid vorm gegeven? En, niet onbelangrijk, welke consequenties heeft dat voor de beeldvorming van het verleden? Met zijn leerstoel hoopt Bazelmans in kaart brengen hoe de beantwoording van deze vragen samenhangt met nieuwe vormen van financiering, organisatie en uitvoering. Centraal staat de vraag hoe en door wie de archeologische waarde(n) in de Nederlandse archeologie worden vormgegeven en welke investeringen daaraan ten grondslag liggen.
Jos Bazelmans is oud-redacteur van Archaeological Dialogues (Cambridge University Press). Naast zijn hoogleraarschap is Bazelmans hoofd onderzoek van de Rijksdienst voor Oudheidkundig Bodemonderzoek.
Vrije Universiteit Amsterdam