Nieuws
29 sep 2005 - Ruud Luchtenveld: 'Na samen
scheiden wel samen blijven zorgen'
In de Tweede Kamer had vandaag - 29 september 2005 - het debat plaats
over het initiatief-wetsvoorstel van VVD-Tweede-Kamerlid Ruud Luchtenveld
over het beëindigen van huwelijken zonder tussenkomst van een rechter.
Hieronder treft u een artikel uit het blad Politiek! van deze maand met
daarin uitleg over het initiatief-wetsvoorstel.
Na samen scheiden wel samen blijven zorgen
Wetsvoorstel in belang van het kind
In de regel is het parlement druk met het controleren van de regering en
het indienen van moties. Maar het parlementaire werk kent meer
mogelijkheden. Zo is er voor elk lid van de Tweede Kamer het recht op het
indienen van initiatiefwetsvoorstellen. VVD-er Ruud Luchtenveld is lid
van de Tweede Kamer en woordvoerder Burgerlijk recht, Bestuursrecht,
Staatsrecht en Bestuurlijke vernieuwing. Hij is momenteel betrokken bij
het opstellen van vier initiatiefwetsvoorstellen. Eén daarvan heeft
betrekking op het scheiden zonder rechterlijke tussenkomst en het
voortgezet ouderschap op basis van ouderschapsplannen.
"Je kunt een relatie verbreken, maar als je kinderen hebt, kun je het
ouderschap niet zomaar vaarwel zeggen. Als je samen kunt trouwen, dan kun
je ook samen scheiden. Bij het aangaan van een huwelijk komt er ook geen
rechter aan te pas. Waarom is dat dan wel nodig in geval van een
scheiding?" vraagt Luchtenveld zich af. "Als echtgenoten het via een
bemiddelaar eens kunnen worden over de ontbinding van hun relatie, dan
zou een rechterlijke toetsing niet nodig hoeven zijn. Verder gaan we er
van uit dat ouders ná een echtscheiding hun gelijkwaardige
verantwoordelijkheid voor de opvoeding van de kinderen onveranderd
blijven behouden. Er moet een einde komen aan de situatie dat na een
scheiding duizenden kinderen een van beide ouders niet of amper meer
ziet". Deze redeneringen vormen uitgangspunt voor het
initiatiefwetsvoorstel dat op 1 juli 2004 is ingediend door Ruud
Luchtenveld namens de VVD-fractie in de Tweede Kamer. Het voorstel is
afgelopen mei behandeld in de plenaire vergadering. Naar aanleiding van
de discussie is het voorstel enigszins aangepast. In het najaar van 2005
zal het voorstel opnieuw aan de orde komen in de kamer. Luchtenveld
verwacht dat het een lastig traject wordt, mede gezien het feit dat de
minister inmiddels met een wetsvoorstel over hetzelfde onderwerp is
gekomen, maar blijft optimistisch over de afloop: "Met het
VVD-wetsvoorstel worden immers de door een kamermeerderheid aangenomen
moties uitgevoerd, terwijl de minister alle echtscheidingen nog steeds
via de rechter wil laten lopen en onvoldoende doet om beide ouders na
scheiding hun kinderen te laten blijven verzorgen".
Echtscheidingen zonder rechter
In 2001 is de flitsscheiding ingevoerd, waardoor echtelieden via een
omweg bij onderlinge overeenstemming zonder tussenkomst van een rechter
kunnen scheiden. Vijfduizend van de 37.000 scheidingen per jaar zijn
flitsscheidingen. Met zijn initiatiefwetsvoorstel wil Luchtenveld het
mogelijk maken om rechtstreeks zonder tussenkomst van een rechter te
kunnen scheiden, maar dan wel met extra zorgvuldigheidseisen. De rol van
de rechter wordt dan ingevuld door een jurist, bijvoorbeeld een advocaat
of notaris die gespecialiseerd is in familierecht en
huwelijksvermogensrecht. Die bemiddelt tussen de ouders en moet
tegelijkertijd de positie van de kinderen recht doen. Deze manier
bevordert de snelheid van de formaliteiten bij een
echtscheidingsprocedure enerzijds en ontlast de rechterlijke macht
anderzijds.
Ouderschapsplan
Uitgangspunt van het wetsvoorstel is de gelijkwaardigheid van beide
ouders. "De zorg moet zo praktisch mogelijk verdeeld worden. Dat die
verhouding niet altijd fiftyfifty kan zijn, dat begrijp ik, maar
afhankelijk per situatie gaan we voor een zo reëel mogelijk deel per
ouder. Het voorstel beoogt om na de ontbinding van de relatie een
ouderschapsplan in werking te stellen dat verder voert dan de huidige
omgangsregelingen. Die laatste staan meestal mooi op papier, maar komen
in de praktijk vaak niet uit de verf. "Er wordt hier in Den Haag al jaren
gesproken over het 'omgangsonrecht'", zegt Luchtenveld, "Jaarlijks zijn
35000 kinderen betrokken bij een echtscheiding en meer dan 6000 kinderen
zien daarna één van beide ouders niet of amper meer. Het is juist in het
belang van een kind om na scheiding wel contact met beide ouders te
houden. De VVD wil door het wetsvoorstel dan ook een aanzienlijke
beperking van de gevallen waarin één van de ouders na scheiding het kind
niet of nauwelijks meer ziet. "In het ouderschapsplan worden concrete
afspraken vastgelegd. Antwoorden op vragen als 'Wie zorgt wanneer voor de
kinderen, waar verblijven ze, en wie betaalt de kosten voor de kleding?'
moeten nauwkeurig worden omschreven. Goedkeuring van een jurist maakt het
plan dan rechtsgeldig."
Zelf denken, zelf afspraken maken
Heel liberaal, vindt Luchtenveld dit voorstel: "Mensen moeten zelf
afspraken gaan maken. Dat hoeft niet voor hen bedacht te worden, mensen
kunnen dat heel goed zelf. Als ze kunnen trouwen of een huis kunnen kopen
-uiteindelijk hebben die gebeurtenissen net zoveel emotionele lading -
zonder tussenkomst van een rechter, dan kunnen ze ook zelf scheiden en
verantwoordelijkheid voor hun nageslacht dragen. Volgens Luchtenveld kan
de overheid het belastinggeld, dat nu gebruikt wordt voor soms eindeloze
bureaucratische procedures van overheid en Raad voor de
Kinderbescherming, beter inzetten op plekken bij de Jeugdzorg waar het
echt nodig is. Het inschakelen van de rechter of de kinderbescherming
moet uiterste oplossing worden bij grote conflicten. De VVD wil dus af
van dat automatisme.
Zorgelijke ontwikkelingen in de Tweede Kamer
Luchtenveld is groot voorstander van het middel 'initiatiefwetsvoorstel'.
Als de minister betreffend onderwerp niet urgent genoeg vindt, is het een
middel om het onderwerp alsnog aan de orde te stellen. Echter,
Luchtenveld signaleert een trend die hem zorgen baart: "We zien vaak dat
als er in de Kamer een initiatiefwetsvoorstel ingediend wordt, de
minister, geholpen door zijn ambtenaren, plotseling alsnog met een eigen
wetsvoorstel over hetzelfde onderwerp komt. Anderzijds hebben
Tweede-Kamerleden het recht om bij, bijvoorbeeld het maken van een
initiatiefwetsvoorstel, hulp in te schakelen van ambtenaren. Meestal zijn
dat dezelfde ambtenaren die ook de minister bijstaan bij het formuleren
van zijn wetsvoorstellen. Gevolg van deze tendens is: dubbel werk voor de
ambtenaren en een minister die op deze manier altijd de regie houdt. Ik
vind dat een zorgelijke ontwikkeling voor de volksvertegenwoordiging. Het
recht van initiatief wordt immers door de Grondwet aan de Tweede Kamer
gegeven."
*Vier initiatiefwetsvoorstellen in de maak:
Zoals in dit artikel besproken: Echtscheiding zonder rechterlijke
tussenkomst en voortgezet ouderschap.
Bestrijding van traagheid bij de overheid. Door Luchtenveld (VVD) en
Wolfsen (PvdA): Het voorstel beoogt de overheid sneller en op tijd tot
besluiten te laten komen met een effectief dwangsomsysteem.
Adoptiewetgeving: Luchtenveld (VVD) , Albavrak (PvdA) en Van der Laan
(D66) willen ruimere regelgeving in geval van adoptie, zoals: langere
geldigheid van de beginseltoestemming om wachtlijsten te verminderen en
afschaffing van de leeftijdsbovengrenzen en adoptie uit het buitenland
openstellen voor paren van gelijk geslacht.
Herziening Wet Parlementaire Enquête: de parlementariërs Luchtenveld
(VVD), Van de Camp (CDA), De Vries (PvdA) en Van der Staay (SGP) herzien
de procedures die gevolgd moeten worden bij een Parlementaire Enquête.
VVD