Nieuws
28 sep 2005 - VVD in energiedebat:
Nederland draait om hete brij heen
De prijs van energie in Nederland is hoger dan in landen om ons heen. Dat
komt omdat we bijna alleen gas gebruiken. Duitsland en Frankrijk zijn
veel minder afhankelijk van gas. Kolen en kernenergie spelen een grote
rol. Zolang Nederland die keuze niet maakt moeten we niet zeuren over
hoge en instabiele prijzen. De VVD draait niet langer om de hete brij
heen. Voorzieningszekerheid en betaalbaarheid moeten centraal staan.
Daarvoor is de inzet van schone kolen- en kernenergiecentrales nodig. Het
beleid moet dat stimuleren.
Hieronder treft u de inbreng van VVD woordvoerder Paul de Krom bij het
debat van 28 september 2005. Alleen het gesproken woord geldt.
------------------------------------------------
Brandstofmix
De energieprijs in Nederland is hoger dan in Frankrijk en Duitsland. Geen
wonder. Nederland heeft, in tegenstelling tot beide andere landen, een
monocultuur van gas. Na de eerste en tweede energiecrises in de jaren '70
en '80 van de vorige eeuw was de conclusie dat Nederland de brandstofmix
moest verbreden. Daar kwam niets van terecht. Gas was schoon, dichtbij
huis voorradig en de prijzen daalden weer. En dus lopen we bij elke
energiecrisis tegen hetzelfde probleem aan. Nu en bij de volgende weer.
Met dat verschil dat het probleem steeds groter wordt vanwege de
exploderende vraag naar energie. Maar wat doen we? We draaien om de hete
brij heen. Het debat concentreert zich op de marginale rol van duurzame
energie. Intussen gaat de prijs omhoog, blijft de volatiliteit in de
markt, en drijven we steeds verder in de armen van Poetin en de
Ayatollah's. De risico's van die strategie merken we nu al, anders zaten
we hier niet.
Ik heb niet voor niets naast voorzieningszekerheid betaalbaarheid als
centrale doelstelling van het energiebeleid toegevoegd. Ik neem aan dat
nu ook de PvdA deze doelstelling onderschrijft. Ik neem aan dat de PvdA
de urgentie van de VVD fractie deelt om snel iets te doen aan de
eenzijdige afhankelijkheid van gas, en de bouw van schone kolencentrales
en kernenergiecentrales onderschrijft. Doen we dat niet, dan is de
consequentie heel simpel en moeten we niet zeuren over de strategische en
politieke risico's, of dat de kosten en dus de prijzen oplopen of in
ieder geval sterk fluctueren.
Europa
In de tweede plaats moet Brussel nu snel, hard en serieus optreden. Het
gebrek aan liberalisering, het afschermen van markten, de beperkte im- en
exportcapaciteit en de directe of indirecte subsidiering van (energie)
industrieën betekent dat we met z'n allen teveel betalen en bedrijven
geen energie kunnen kopen waar ze willen. Het leidt tot valse
concurrentie en verlies van arbeidsplaatsen in Nederland. Graag verneem
ik de acties van de minister richting Brussel. Urgentie is geboden! Wat
doet de minister concreet?
De rol van de overheid
Dit zijn de structurele problemen. Die lossen we niet morgen op. En er is
geen magische knop die we vandaag kunnen indrukken. We leven in een tijd
van marktwerking. Het is niet aan de overheid om in te grijpen in de
prijzen of commerciële risico's van bedrijven af te dekken. De overheid
moet geen marktpartij worden. We kunnen ook niet wachten tot de
structurele problemen zijn opgelost. De vraag is: wat kan wel?
Voorwaarden zijn dat de ene bedrijfstak niet ten onrechte wordt
bevoordeeld boven de andere, dat anderen niet voor eventuele kosten
opdraaien, en dat maatregelen moeten passen binnen de EU regels.
Consortium en kolencentrale
Het meest realistisch lijkt het bouwen van een extra kolencentrale met op
lange termijn afzetcontracten gebaseerde financiering. Een soort Frans
model. Een consortium van banken en industrie zou dat kunnen. In een
markt moet de industrie eerst eigen verantwoordelijkheid nemen. In ronde
taal: Is de industrie bereidt zelf te investeren? Vervolgens moet worden
aangegeven welke randvoorwaarden de overheid moet scheppen om een
dergelijk initiatief mogelijk te maken. Hoe doet het buitenland dat, met
name Frankrijk? Over deze optie wordt door de industrie al lang gepraat.
Waarom gebeurt er niks? Zijn er belemmeringen? Zo ja, dan vindt de VVD
dat de minister alles uit de kast moet halen om die belemmeringen weg te
halen. Uiteraard binnen genoemde voorwaarden. Welke initiatieven neemt de
minister? Wat doet het kabinet als een vergunningaanvraag voor de bouw
van een kerncentrale wordt ingediend?
Import en veiling
Van verschillende kanten wordt gesuggereerd om meer importcapaciteit te
reserveren voor de energie-intensieve industrie, zodat zij meer in het
buitenland kunnen inkopen. Lijkt logisch, maar hier zitten volgens mij
allerlei haken en ogen aan. Kan de minister de mogelijkheden en
onmogelijkheden schetsen van deze optie? Geopperd wordt om de import van
basislast vrij te stellen van veilingkosten totdat in Nederland voldoende
basislast vermogen is bijgebouwd. Maar ook hier zitten waarschijnlijk
problemen. Kan de minister hier een beschouwing aan wijden?
Liquiditeit markt
Hoe kan op korte termijn de liquiditeit van de markt worden vergroot?
Welke acties staan in de steigers?
Energiebesparing
Welke mogelijkheden ziet de Minister om versneld energie te besparen,
bijvoorbeeld in de glastuinbouw? In het debat over de Energienota heb ik
gevraagd om een energiebesparingplan dat leidt tot substantiële
vermindering van gasverbruik, met concrete opties, maatregelen en
financiering. Wanneer kan de Kamer dat tegemoet zien?
CO2 emissiehandel
Ik heb berichten in de krant gelezen dat elektriciteitsproducenten de
prijzen van CO2 emissierechten in de kostprijzen doorberekenen, terwijl
ze de emissierechten voor niets hebben gekregen. Hoe kijkt de minister
hier tegen aan? Ik zie in ieder geval wel mooie winstcijfers in de
energiesector. Is daar een verband? Zijn de effecten van de emissiehandel
anders dan in landen om ons heen? Graag een toelichting.
Tenslotte: ik verwacht van deze minister dat hij alles uit de kast haalt,
voorzover de spelregels dat toelaten, om de problemen op te lossen.
Waarop kunnen wij hem afrekenen?
VVD