Archeologische markt wetenschappelijk onverantwoord
26-09-2005 * De markt voor archeologisch onderzoek leidt niet tot
wetenschappelijk verantwoorde opgravingen. Dit blijkt uit een
onderzoek dat staatssecretaris Van der Laan op verzoek van SP-senator
Ronald van Raak heeft laten uitvoeren. Door de groei van het aantal
bouwprojecten is in Nederland ook de behoefte aan archeologische
opgravingen gegroeid. In die vraag voorziet een groot aantal
opgravingsbedrijven. De omzet van deze archeologische markt steeg van
30 miljoen euro in 1995 naar 200 miljoen euro in 2003.
Het onderzoek werd uitgevoerd door de Rijksdienst voor het
Oudheidkundig Bodemonderzoek (ROB). Deze rijksdienst noemt het "niet
vreemd" dat Van Raak aandacht vraagt voor de kwaliteit van het
archeologisch onderzoek. De ROB beoordeelde de zogenaamde Programma's
van Eisen (PvE's), die belangrijk zijn voor een wetenschappelijk
verantwoorde opgraving. De dienst concludeert dat ruim de helft van de
PvE's van onvoldoende kwaliteit is en dat die slechte programma's zijn
terug te voeren op een specifiek aantal bedrijven: "In wezen is op dit
moment de kwaliteit van de PvE's onvoldoende om een gedegen bijdrage
te leveren aan het borgen van de kwaliteit van het archeologisch
onderzoek," aldus het rapport "Mag het ietsje meer zijn?". De ROB
noemt de marktwerking een belangrijke reden dat het onderzoek onder de
maat blijft.
Ronald van Raak Van Raak is blij met het onderzoek: "Dit bevestigt
mijn vermoeden dat door de concurrentie, die het gevolg is van
marktwerking, bezuinigd wordt op de kwaliteit van het onderzoek. Het
rapport van de ROB wijst ook uit dat de goede opgravingsbedrijven
lijden onder de slechte. Bedrijven die een hart hebben voor de
archeologie dreigen te worden weggeconcurreerd door gravers die het
minder nauw nemen met de wetenschappelijke kwaliteit." De
staatssecretaris onderkende in een reactie de problemen op de
archeologiemarkt, maar lijkt niet bereid om extra maatregelen te
nemen. Zij vertrouwt vooral op zelfregulering. Van Raak heeft hier
minder vertrouwen in: "De huidige archeologiemarkt laat zien dat
zelfregulering niet werkt."
Binnenkort spreekt de Tweede Kamer over een nieuwe Monumentenwet,
waarin de marktwerking in de archeologie officieel wordt vastgelegd.
Hierin wordt ook het door Nederland ondertekende Verdrag van Malta
geïmplementeerd, waarin is opgenomen dat overheden verantwoordelijk
zijn voor procedures die de wetenschappelijke kwaliteit van
archeologisch onderzoek waarborgen. Van Raak: "Nu al blijkt dat de
procedures onvoldoende zijn. Als de Monumentenwet zoals de
staatssecretaris die nu voorstelt niet wordt aangepast, zal Nederland
niet aan het Verdrag van Malta voldoen en door de internationale
archeologische wereld op de vingers worden getikt." De SP stelt voor
om de PvE's te laten beoordelen door een onafhankelijk
wetenschappelijk instituut, bijvoorbeeld de ROB.
Socialistische Partij