Netwerk
VANAVOND IN NETWERK
Onderwerp: Dienstweigeraars willen eerherstel
Uitzenddatum: Ma. 26 september 2005, 20.30u
Verslaggeving: Piet de Blaauw
Nu minister Bot de onafhankelijkheid van Indonesië vanaf 17 augustus
1945 heeft erkend vraagt een groep dienstweigeraars eerherstel. Toen
zij tijdens de politionele acties weigerden te vechten in
Nederlands-Indië werden zij door de overheid keihard aangepakt. Velen
zijn indertijd ondergedoken of hebben een jarenlange gevangenisstraf
uitgezeten. Een reportage.
Politionele acties
Na de Tweede Wereldoorlog riepen Soekarno en Hatta de
onafhankelijkheid van Indonesië uit. Kolonisator Nederland besloot in
te grijpen. 120.000 Nederlandse soldaten werden naar het gebied
verscheept. Dit leidde tot de zogenaamde politionele acties in 1947,
militaire operaties die Nederland op Java en Sumatra uitvoerde tegen
de Republiek Indonesië. Meer dan 100.000 Indonesiërs kwamen daarbij
om.
Weigeren
Een paar duizend Nederlandse dienstplichtigen weigerden te vechten
voor het voormalige Nederlands-Indië. De redenen waren divers. Zo
vonden sommigen dat het tegen hun christelijke geloof in ging. Anderen
waren uit principe tegen kolonisatie.
Straf
De straffen die zij kregen waren fors. Er werd jacht gemaakt op de
dienstweigeraars en hen stond een jarenlange gevangenisstraf te
wachten. Veelal belandden ze daarna op een zwarte lijst, waardoor zij
jarenlang geen werk konden vinden.
Gelijk
Minister Bot erkende afgelopen maand 17 augustus 1945 als de
officiële onafhankelijkheidsdatum van Indonesië. Dat betekent dus
indirect dat Nederland tijdens de politionele acties aan de verkeerde
kant stond. De dienstweigeraars hebben met terugwerkende kracht dus
eigenlijk gelijk gekregen. Is het geen tijd voor eerherstel?
In Netwerk historicus Herman Bussemaker en de dienstweigeraars Piet
van Staveren en Jan van Luyn.