Raad voor de Volksgezondheid & Zorg
23 september 2005
Goed gerust(gesteld)
Anne Marie Plass constateert in haar promotieonderzoek dat tips voor
zelfhulp, mits op een goede manier aangeboden het aantal bezoeken aan
de huisarts terug kan brengen met meer dan 40%. Uit het onderzoek
bleek dat het niet zozeer om de tips zelf gaat, veel meer is het de
geruststelling die van de voorlichting uit gaat die tot de
vermindering van het bezoek leidt. Belangrijk element daarbij, zo
stelt Plass, is dat mensen het boekje bij de huisarts aangeboden
krijgen. Het neerleggen van het boekje op de toonbank van de apotheek
werkt niet. Het is dus niet alleen de informatie maar ook de status
die de informatie krijgt door de plaats waar het aangeboden wordt.
De bevindingen van het onderzoek van Plass zijn zeer actueel en
interessant. Het gebruik van zorg, de kranten staan er vol van. Velen
voorspellen dat marktwerking en vraagsturing de vraag zullen doen
stijgen en de Minister heeft een no claim korting ingesteld om het
gebruik van zorg af te remmen. De RVZ constateerde in zijn advies
Gepaste zorg dat de vraag of mensen onnodig zorg gebruiken relatief
is. Mensen zoeken zelden zonder reden een arts op. En het is veel meer
zaak om die vraag zo goed mogelijk te beantwoorden. Of in het licht
van het onderzoek van Plass: het is beter om de ongerustheid van
mensen als een reëele hulpvraag te zien en na te gaan hoe deze
adequaat en structureel beantwoord kan worden.
Er zijn veel mogelijkheden om dat te doen. Het voorbeeld van de
folders is er één van. Maar ook met nieuwe technologie is veel
mogelijk. Zo is in Japan via het internet een dienst aan ouderen
aangeboden waarbij zij 24 uur online contact kunnen krijgen met een
zorgverlener. In tegenstelling tot wat men zou verwachten reduceerde
deze dienst het aantal contacten met de zorg aanzienlijk. Alleen al
het feit dat de verbinding er was, de geruststelling die daar van uit
ging, was voldoende om het gebruik terug te dringen. Een ander
voorbeeld is de sporttraining van mensen na een hartinfarct. Patiënten
bouwen onder leiding van een sportdeskundige en een arts met elkaar
aan hun conditie en hun zelfvertrouwen. Ook dit leidt tot betere
uitkomsten en minder zorgconsumptie. Als laatste het voorbeeld van de
sure startcentres in Engeland. Jonge moeders uit sociaal zwakkere
groepen krijgen daar een breed pakket ondersteuning aangeboden. Zij
ontmoeten elkaar en krijgen zo ook de geruststelling van de onderlinge
herkenning van problemen. Met andere woorden innovatie waarbij product
en de wijze waarop het aangeboden wordt, beide sleutelfactoren voor
succes zijn.
No claim moet zijn effectiviteit in het beheersen van de
zorgconsumptie nog bewijzen. Maar wat daar het effect ook van zal
blijken te zijn, er is in ieder geval veel te winnen door de vraag van
de cliënt serieus te nemen. Zoals het overigens ook hoort in een
sector die vraaggestuurd wil werken. Uit bovengenoemde voorbeelden
blijkt een zorgaanbod dat uitgaat van de echte vraag van de cliënt te
leiden tot betere en doelmatiger uitkomsten dan een zorgaanbod dat
deze behoefte ontkent of afremt. En de mogelijkheden daarvoor zijn
legio.
---