Niet economische ongelijkheid maar waardering van ongelijkheid
beïnvloedt economische groei
Promotie econoom Daniel Haile
Economen worstelen al lange tijd over de vraag hoe economische
ongelijkheid de economische groei beïnvloedt. Het ene onderzoek zegt
dat ongelijkheid de economische groei bevordert, terwijl het andere
onderzoek dit tegenspreekt. Econoom Daniel Tecle Haile keek niet
alleen naar ongelijkheid, maar ook of ongelijkheid eerlijk dan wel
oneerlijk wordt ervaren.
Daniel Haile kiest in zijn proefschrift voor een originele benadering
van de vraag hoe ongelijkheid de groei beïnvloedt. Het gaat hem niet
zo zeer om de ongelijkheid per se tussen mensen, maar hoe mensen
ongelijkheid accepteren en tolereren. Om dat te achterhalen maakte
Haile gebruik van technieken uit de experimentele economie. Daarmee
bootste hij een herkenbare situatie na: in een fictieve onderneming,
waar arbeiders ('arm') werken voor het management ('rijk'), ging hij
na hoe de samenwerking verliep. Hij ontdekte dat niet zozeer de
ongelijkheid als zodanig de bereidheid om samen te werken beïnvloedde,
maar dat vooral de perceptie van de ongelijkheid een rol speelde. Is
die ongelijkheid het resultaat van valse spelletjes die in de
maatschappij worden gespeeld (zoals corruptie), dan heeft dit een
negatieve invloed op de economische groei: de arbeiders hebben weinig
zin om met het management samen te werken, waardoor de productie
achterblijft. Vinden de armen dat de ongelijkheid 'eerlijk' tot stand
gekomen, dan vindt er wel samenwerking plaats, wat leidt tot een
hogere economische groei. Dat laatste is dus niet aan de orde in
landen als Zaïre, Zimbabwe en Egypte, waar politieke leiders als
Mobuto Seseko, Robert Mugabe en Hosni Mubarak op een oneerlijke manier
rijk zijn geworden. Dat kan verklaren waarom deze landen een lage
economische groei kennen.
Hier kan echter een addertje onder het gras zitten. De bereidheid om
samen te werken kan immers ook worden bepaald door etnische of raciale
factoren. Om te achterhalen of etniciteit of juist
inkomensongelijkheid de economische groei beïnvloedt, voerde Haile een
economisch experiment uit op universiteiten in Zuid-Afrika, die of
door zwarten of door blanken worden gedomineerd. Hij ontdekte geen
effecten van etniciteit op economische ontwikkeling; wel dat
inkomensongelijkheid afgunst toevoegt aan raciale verschillen.
Een van de resultaten uit het onderzoek is dat economische groei nooit
helemaal ten goede komt aan de totale bevolking. De rijken zijn in
staat de overheid om te kopen, zodat zij geen of minder belasting
hoeven te betalen. Zo voorkomt een slecht functionerend
belastingsysteem en het ontbreken van good governance een eerlijke
verdeling van de economische groei. Al met al concludeert Haile dat
het niet de inkomensongelijkheid, maar de perceptie van
inkomensongelijkheid en een institutie zoals het belastingsysteem de
economische groei van een land beïnvloeden.
Daniel Tecle Haile (geboren te Asmara, Eritrea) haalde zijn bachelor
in de economie in Asmara en zijn master in Tilburg. In 2001 startte
hij met zijn promotieonderzoek bij het Center of Economic Research
(Universiteit van Tilburg). Hij publiceert over overheidsfinanciën,
belastingen, economische ontwikkeling en economische groei. In zijn
onderzoeken maakt hij veelvuldig gebruik van de experimentele
economie.
Noot voor de pers
Daniel Haile promoveert vrijdag 30 september 2005 om 10.15 uur in de
aula van de Universiteit van Tilburg (Warandelaan 2, Tilburg) op het
proefschrift Inequality, redistribution and growth: theory and
evidence. Promotoren zijn prof.dr. A.C. Meijdam en prof.dr. H.A.A.
Verbon.
Het proefschrift verschijnt in de reeks CentER Dissertation Series
(nr. 149); ISBN 90 5668 149 4.
Journalisten kunnen een exemplaar van het proefschrift opvragen bij de
afdeling Voorlichting en Externe Betrekkingen van de UvT, tel: 013 466
2000, e-mail: persberichtuvt@uvt.nl.
Daniel Haile is bereikbaar op telefoon: 06 4139 5827, 013 466 8205
(UvT) en e-mail: d.haile@uvt.nl.
Persberichten van de UvT staan ook op Internet:
www.uvt.nl/persberichten/.
Informatie over deskundigen van de UvT, zie: www.uvt.nl/webwijs/.
Universiteit van Tilburg