Conclusie CPB en NMa: concurrentie levensverzekeringen kan beter
05-33 / 22-09-2005
In de markt voor levensverzekeringen zijn de winstmarges relatief
hoog, is de doelmatigheid gemiddeld en leidt een efficiënte productie
van polissen slechts in beperkte mate tot een groter marktaandeel. Dit
zijn aanwijzingen dat de concurrentie op de levensverzekeringsmarkt
niet optimaal is.
Mogelijke oorzaak is de beperkte prikkel voor tussenpersonen om het
beste product voor hun klant te zoeken. Er zijn indicaties dat
tussenpersonen inderdaad niet altijd het beste product vinden.
Hierdoor neemt de druk op levensverzekeringsmaatschappijen om met
elkaar te concurreren af. Meer transparantie over de kosten van
levensverzekeringen en over de beloning van tussenpersonen kan de
concurrentie op de levensverzekeringsmarkt bevorderen, aldus het
Centraal Plan Bureau (CPB) en de Nederlandse Mededingingsautoriteit
(NMa) in de vandaag verschenen studie Competition in Markets for Life
Insurance.
CPB en NMa presenteren in deze publicatie de uitkomsten van empirisch
onderzoek naar concurrentie op de markten voor levensverzekeringen.
Levensverzekeringen omvatten een breed scala aan producten, van
eenvoudige koopsommen en lijfrentes tot complexe spaarinstrumenten
gekoppeld aan het eigen huis. In totaal gaat het jaarlijks om een
markt van zon 25 miljard euro aan premie-inkomsten. De gegevens voor
het onderzoek zijn ontleend aan verschillende bronnen, waaronder een
speciaal voor dit doel gehouden enquête onder consumenten en een
gegevensbestand met de balansgegevens van alle in Nederland werkzame
levensverzekeringsmaatschappijen.
Tussenpersonen
Uit het onderzoek van CPB en NMa blijkt dat consumenten die weten dat
tussenpersonen beloond worden op provisiebasis, dikwijls zelf op zoek
gaan naar een passend financieel product. Verder blijkt dat de
risicovoorkeuren van consumenten die via een tussenpersoon
koopsompolissen hebben aangeschaft, nauwelijks van invloed zijn op de
keuze tussen een veilig product en een product met een uitkering die
afhankelijk is van onzekere beleggingsresultaten. Bij consumenten die
op eigen kracht een koopsompolis hebben aangeschaft, is er wel een
relatie met risicovoorkeuren. Een andere uitkomst is dat
koopsompolissen die verkocht zijn via tussenpersonen een uitkering
opleveren die gemiddeld lager is dan vergelijkbare koopsompolissen die
consumenten zelf hebben aangeschaft, zonder tussenkomst van
tussenpersonen.
Beleidsopties
Een beleidsoptie om de concurrentie op de markt voor
levensverzekeringen te versterken, is verzekeraars en tussenpersonen
te verplichten meer helderheid te verschaffen over beheersvergoedingen
en provisies. Een andere optie is het reguleren van de
contractrelaties tussen verzekeringsmaatschappijen en tussenpersonen.
Een voorbeeld is een verbod op contractvoorwaarden die tussenpersonen
ertoe aanzetten vooral zaken te doen met één of enkele aanbieders,
bijvoorbeeld via bonussen of zachte leningen. In het Verenigd
Koninkrijk zijn dergelijke contractvoorwaarden verboden.
Onderzoeksrapport
Studie 'Competition in Markets for Life
Insurance' van CPB en NMa
Nederlandse mededingingsautoriteit (NMa)