KNMG-Richtlijn 'Beëindiging arts-patiënt contract'
Mag een arts of instelling weigeren hulp te verlenen? De nieuwe Richtlijn biedt artsen o.a. een leidraad voor toetsing van de vraag wanneer het niet geven of beëindigen van hulp aanvaardbaar is en welke zorgvuldigheidseisen zij in acht moeten nemen.
In de wachtkamer van de huisartsenpraktijk heeft een flinke woordenwisseling plaatsgevonden tussen de patiënt en de assistente. De patiënt vindt dat hij te lang moet wachten. Er vallen zelfs rake klappen. De dienstdoende huisarts wil de behandelingsovereenkomst beëindigen. Kan dat? Een patiënt betaalt zijn rekeningen steeds niet. De arts wil hem niet langer in zijn praktijk. Kan hij de behandelingsovereenkomst met de patiënt beëindigen? Een patiënt op de afdeling valt regelmatig vrouwelijke medewerkers en medepatiënten lastig. Daarbij is steeds alcohol in het spel. Het verpleeghuis wil van de man af en de behandelingsovereenkomst beëindigen. Kan dat?
Vragen als deze krijgt de KNMG regelmatig voorgelegd. Het kan daarbij gaan om het al dan niet aangaan van een behandelingsovereenkomst met de patiënt of het willen beëindigen van de al bestaande behandelingsovereenkomst. Mag een arts of instelling in de genoemde gevallen weigeren hulp te verlenen? En zo ja, onder welke voorwaarden?
De nieuwe Richtlijn geeft antwoord op deze vragen en biedt artsen een leidraad voor toetsing van de vraag, in welke situaties het niet geven of beëindigen van hulp aanvaardbaar is, en welke zorgvuldigheidsvereisten zij daarbij in acht moeten nemen. Ook wordt aandacht besteed aan het beleid binnen een aantal instellingen om aan agressieve patiënten of bezoekers een kaart uit te delen: een gele als waarschuwing en, na herhaling van agressief gedrag, een rode om de toegang tijdelijk te ontzeggen. Deze patiënten kunnen dan alleen nog terecht voor acute hulp.
De richtlijn is met name bedoeld voor artsen die werkzaam zijn in de cure en care sector. Bijvoorbeeld huisartsen en artsen werkzaam in ziekenhuizen, verpleeghuizen, gehandicaptenzorg etc. Daar waar dat relevant is wordt gewezen op specifiek geldende regels of richtlijnen, bijvoorbeeld de richtlijnen die gelden voor huisartsen rond gegevensoverdracht bij opvolging. Deze richtlijn vervangt het eerdere inmiddels verouderde KNMG Standpunt 'Niet aangaan of beëindiging arts-patiënt contract' uit 1989 (opgenomen onder V.06 in het KNMG Vademecum).
De in deze richtlijn beschreven zorgvuldigheidsvereisten zijn gebaseerd op de relevante wetgeving (Wet geneeskundige behandelingsovereenkomst, Wgbo) en de gepubliceerde rechterlijke uitspraken over beëindiging van de behandelingsovereenkomst. Uit de wet en jurisprudentie volgt dat beëindiging van de behandelingsovereenkomst door arts of instelling, alleen op grond van gewichtige redenen kan plaatsvinden en dat, alvorens daadwerkelijk beëindiging kan plaatsvinden, een overgangsperiode in acht genomen moet worden en/of voor andere hulpverlening moet worden gezorgd. In alle gevallen geldt dat de individuele arts verantwoordelijk is en blijft voor zijn besluit tot niet aangaan of beëindiging van de overeenkomst. Wordt de zaak aan de rechter voorgelegd dan zal deze op basis van de individuele omstandigheden moeten beoordelen of zorgvuldig is gehandeld. Voor de vrijgevestigde arts en de arts die in dienstverband werkzaam is gelden dezelfde zorgvuldigheidseisen.
U kunt de richtlijn