Gemeente Hilversum

Nieuwe urnenwanden en urnenkelders op Noorderbegraafpaats 'Van de wieg tot het graf'. De tijd ligt ver achter ons dat burgers met dit gezegde de zorg van hun overheid typeerden. '...tot en met het graf', geldt hier echter des te meer, want er zijn weinig andere gemeenten, die hun taken ten aanzien van de laatste rustplaatsen van hun ingezetenen zo serieus nemen als Hilversum. Jan van Veenendaal, beheerder van de gemeentelijkje begraafplaatsen beaamt dit volmondig. 'Dat kan je alleen maar doen als je goed luistert naar de wensen van je klanten', legt hij uit op de Noorderbegraafplaats.
Trots toont hij de jongste voorziening: acht urnenwanden en zeventig urnenkelders bieden plaats aan meer dan vierhonderd urnen. Wanden en kelders zijn ontworpen in de geest van de beroemde bouwmeester Dudok, die halverwege de jaren zeventig zelf hier zijn laatste rustplaats vond. Het was dezelfde Dudok, die de Noorderbegraafplaats in de jaren twintig van de vorig eeuw ontwierp.

Voor Jan is het zonneklaar dat de nieuwe voorzieningen voor asbestemming in een grote behoefte voorzien. 'We kregen en krijgen daarover heel veel vragen van mensen uit Hilversum Noord en omgeving. Dat zijn vaak oudere wijkbewoners, meestal niet goed ter been, die hun overleden dierbaren in de buurt van hun woningen willen gedenken. In de keuze voor cremeren spelen onder meer economische principes een belangrijke rol. In een tijd van economische malaise, zoals nu het geval is, kiezen mensen sneller voor cremeren. Het is een kwestie van de portemonnee : je hoeft geen graf te huren en ook geen dure steen aan te schaffen. Bovendien vormen wij met onze tarieven echt een uitzondering. Elders hebben mensen te maken met exorbitante verhogingen van de grafrechten. Daar doen wij niet aan mee'.

Geen windeieren
Volgens de beheerder is dat ook het gevolg van het tien jaar geleden veranderde beleid. De begraafplaatsen zagen er toen deplorabel en desolaat uit. Er was nauwelijks geld voor behoorlijk onderhoud, terwijl de begraafplaatsen meestal geld over hielden. Die baten werden echter gebruikt voor andere voorzieningen. Het gemeentebestuur koos toen voor kostendekkend begraven en meer dienstverlening op de begraafplaatsen. Daarvoor moest het voorzieningenniveau omhoog. De noodzakelijke uitgaven zouden voortaan grotendeels worden gedekt met de 'winsten' van dezelfde begraafplaatsen. 'En dat heeft ons geen windeieren gelegd', aldus Van Veenendaal.

Een greep uit de verbeteringen, die het afgelopen decennium werden gerealiseerd: renovatie van de aula's van de Zuiderhof en de Noorderbegraafplaats en de bijgebouwen. De urnentuin op de Zuiderhof werd opgeknapt. Sinds 1 januari van dit jaar is de begraafplaats Bosdrift, die in 1962 werd gesloten, weer opengesteld. Het oorspronkelijke ontwerp van landschapsarchitect Springer wordt gerenoveerd. De gemeente realiseert op de dodenakker aan de Kolhornseweg een urnenheuvel; nissen in een verhoging in het glooiende landschap. Er zijn urnenkelders in de boomgaard van de Moerbei en in het bos. Er komen gedenkplaten op de plaatsen waar men as kan verstrooien. Nabestaanden kunnen op deze plaquettes naambordjes laten plaatsen. Jan: 'Een goed voorbeeld van luisteren naar je klanten. Er zijn in het land genoeg plaatsen waar je as kan verstrooien, maar als nabestaanden terugkomen en emotionele momenten hebben is er niets van herkenning dat aan de overledene doet denken. Vandaar die naamplaatjes'.
Verkoop van de voormalige dienstwoningen op de kerkhoven aan partners in de uitvaartsector moet een ander wens realiseren: de mogelijkheid om 24 uur per dag afscheid te nemen.

Koploper
'Hilversum is zonder meer koploper als je kijkt naar het voorzieningenniveau in relatie met de tarieven. Vergelijk dat maar eens met een begraafplaats rond een dorpskerk; meestal niet veel meer dan een gazon met stenen. Ons voorzieningenniveau is zeker als het gaat om de mogelijkheden van asbestemming van deze tijd. De vraag naar bij voorbeeld nieuwe graven op de Zuiderhof is niet voor niets zo groot. De grote Dudok-aula, de ligging op de hei, een glooiend terrein, waarvan je in het oneindige kijkt. En dat alles uitstekend onderhouden door vijf vakbekwame hoveniers. Onze begraafplaatsen onderscheiden zich door hun ligging en hun voorzieningen. Bovendien hebben we alles, dat te maken heeft met de planningen van plechtigheden, voor de burger teruggebracht tot één loket op de Zuiderhof. In modern managementjargon: hier zitten front-office en back-office bij elkaar'.

Op de wolken
De gemeentelijke begraafplaatsen blijken bovendien in toenemende mate te voldoen aan een andere groot verlangen. 'Het zijn ook stadsparken waar je regelmatig mensen een boek ziet lezen. Mensen, die voor een belangrijke beslissing staan, kom je er steeds meer tegen. Het zijn ideale plekken om je gedachten mee te laten drijven op de wolken'.

Uniforme plekken
Terug naar de uitbreiding op de Noorderbegraafplaats. Net zoals de urnenheuvel op de Zuiderhof, kennen de columbaria - dat zijn urnenwanden - en de nieuwe urnentuin met urnenkelders hun gelijke niet. Volgens Jan 'prachtige ontwerpen' van het onlangs opgeheven gemeentelijke architectenbureau Groen. 'Dit', zegt de beheerder, terwijl hij met een zwaai de hele aula aanduidt, 'is een rijksmonument. We zijn dan ook niet gaan kijken wat er op de markt is. Onze Groen-architecten hebben zich eerst uitgebreid verdiept in het ontwerp en de visie daarachter van Dudok. Dat heeft geleid tot een unieke mal voor het nieuwe columbarium 'Hilversum'. Daarin zijn de urnenwanden gegoten. Ze hebben maar twee rijen nissen, zodat je er altijd overheen kan kijken. Op elk moment van de dag zijn ze opgenomen in het landschap, in de stijl van Dudok, altijd passend in de open structuur'.
De identieke urnenkelders staan strak in het gelid. Van alle kanten is er volmaakte symetrie. De bovenzijden verheffen zich als lessenaars enkele decimeters uit het landschap. Ze zijn afgesloten met identieke tegels. 'Mensen kunnen hier een plek huren. De tegels worden aangeboden door de gemeente Hilversum. Hier kunnen inscripties komen. Er is bewust gekozen voor uniforme plekken', legt Jan uit. 'We willen voorkomen dat het een volkstuin wordt'.
Wilt u nadere informatie over de gemeentelijke begraafplaatsen dan kunt u op werkdagen tussen 09.00 en 16.00 uur telefoneren naar: 035 621 09 60