Ingezonden persbericht
EMBARGO tot 21 september 2005 19:00 uur
Persbericht van de Universiteit Utrecht
Faculteit Bètawetenschappen / Departement Scheikunde
20 september 2005
Nieuw inzicht in immuunsysteem door bepaling 3D structuur eiwit (C3)
Het eiwit C3 heeft een centrale functie in de verdediging van het menselijk lichaam tegen bacteriële en virale infecties. Bovendien speelt het eiwit een belangrijke rol in ontstekingsreacties die onder meer ontstaan bij auto-immuunziekten zoals reuma en nierziekten. Utrechtse chemici, in samenwerking met immunologen uit Leiden en Uppsala (Zweden), zijn er voor het eerst in geslaagd de driedimensionale structuur van dit grote eiwit te bepalen. Zij publiceren daarover in Nature op 22 september 2005.
De ruimtelijke structuur van het menselijke eiwit complement component C3, die nu bepaald is door dit Nederlands-Zweeds onderzoek, laat zien dat dit grote eiwit uit vele domeinen bestaat. Het eiwit C3 is waarschijnlijk ontstaan uit een eiwit van acht gelijksoortige domeinen, meer dan 700 miljoen jaar geleden. Uit dit voorouderlijke eiwit is gedurende de evolutie een groep van eiwitten ontstaan, die belangrijk zijn voor verschillende verdedigingsprocessen in diverse organismen, variërend van insecten tot gewervelden.
Structuurveranderingen
Talrijke studies hebben aangetoond dat het eiwit C3 interacties aangaat met een 40-tal andere eiwitten en receptoren in het bloed. Dit onderzoek toont aan dat het eiwit grote veranderingen in de driedimensionale structuur ondergaat als het geactiveerd wordt. Deze veranderingen zijn cruciaal voor de interacties die het eiwit aangaat met zijn bindingspartners.
Doorbraak
Om de moleculaire werking van dit eiwit te kunnen begrijpen, is het van belang de driedimensionale structuur te kennen. Ondanks vele pogingen in de afgelopen decennia was het tot nu toe niet gelukt om de ruimtelijke structuur van dit grote eiwit te bepalen. De doorbraak in het onderzoek werd bereikt door gebruik te maken van zowel vers als oud bloedplasma, waarin het eiwit in verschillende vormen voorkomt. Twee vormen van het eiwit werden gekristalliseerd. De Utrechtse chemici bepaalden aan de hand van deze kristallen de ruimtelijke structuren door gebruik te maken van de European Synchrotron Radiation Facility in Grenoble.
Medicijnontwikkeling
De inzichten verkregen uit de structuur van C3 openen nieuwe mogelijkheden voor medicijnontwikkeling om de destructieve ontstekingsreacties in diverse (autoimmuun-)ziekten, zoals reuma, lupus, sepsis, nierziekten en hart- en vaatziekten, op termijn tegen te kunnen gaan.
Het onderzoek werd gefinancierd door een prestigieuze Pioniersbeurs van NWO Chemische Wetenschappen, de Nierstichting Nederland en the Swedish Research Council.
Meer informatie
'Structures of complement component C3 provide insights into the function and evolution of immunity'
Auteurs: Bert J.C. Janssen1, Eric G. Huizinga1, Hans C.A. Raaijmakers1, Anja Roos2, Mohamed R. Daha2, Kristina Nilsson-Ekdahl3,4, Bo Nilsson3 & Piet Gros1.
Nature, 22 september 2005
1Crystal and Structural Chemistry, Bijvoet Center for Biomolecular Research, Faculty of Science, Utrecht University; 2Dept. of Nephrology, Leiden University Medical Center, Leiden, The Netherlands; 3Dept. of Clinical Immunology, University Hospital, Uppsala, Sweden; 4Dept. of Chemistry and Biomedical Sciences, University of Kalmar, Kalmar, Sweden.
Voor afbeeldingen kunt u terecht bij voorlichters Linda Verbeek, Faculteit Bètawetenschappen, Departement Scheikunde, (030) 253 3793 (di, vrij) of 030 2536985 (ma, woe, do), l.m.verbeek@chem.uu.nl, of persvoorlichter Roy Meijer, (030) 253 3705, r.e.t.meijer@uu.nl.