Ingezonden persbericht
Persbericht van de Universiteit Utrecht
Faculteit Geesteswetenschappen / Letteren
21 september 2005
Vooraanstaand Amerikaans tijdschrift beloont Utrechts onderzoek naar VOC
De Utrechtse onderzoekers Oscar Gelderblom en Joost Jonker ontvingen op 17 september jl. de Arthur Cole Prize voor het beste artikel dat het afgelopen jaar gepubliceerd werd in The Journal of Economic History. Ze kregen de prijs - een overigens bescheiden geldbedrag van 500 dollar - voor hun artikel 'Completing a Financial Revolution. The Finance of the Dutch East India Trade and the Rise of the Amsterdam Capital Market, 1595-1612'. Het is de eerste keer dat deze prijs is toegekend aan Nederlandse auteurs.
Het onderzoek van Oscar Gelderblom en Joost Jonker laat zien dat de oprichting van de VOC in 1602 helemaal niet nodig was om kapitaal te mobiliseren voor de vaart op Oost-Indië. Eerdere Aziatische reizen leverden meer dan genoeg geld op om de nieuwe handel te financieren. Toch was de oprichting van de VOC een mijlpaal. Omdat VOC-aandelen op elk gewenst moment op de Amsterdamse beurs verkocht konden worden, bleken ze bij uitstek geschikt om te dienen als onderpand voor kredieten.
Kapitaalmarkt
Gelderblom en Jonker tonen in hun artikel aan dat het bezit van VOC aandelen kooplieden in Amsterdam voor het eerst in de geschiedenis in staat stelde op grote schaal geld van vreemden te lenen. Immers, wanneer niet terugbetaald werd kon het onderpand eenvoudig op de beurs verkocht worden. Deze ook nu nog vaak gebruikte techniek legde een stevig fundament onder de Amsterdamse kapitaalmarkt en leverde zo een belangrijke bijdrage aan de economische en politieke expansie van de Republiek.
Opmerkelijk is dat het een bedrijf - de VOC - was dat deze financiële innovatie mogelijk maakte. Vooralsnog gingen historici ervan uit dat het belenen van effecten pas ontstond met de handel in Engelse staatsobligaties omstreeks 1700.
Prijs
De Arthur Cole Prize wordt sinds 1966 jaarlijks toegekend door de Editorial Board van The Journal of Economic History - één van 's werelds belangrijkste tijdschriften op het gebied van de economische geschiedenis. Onder de eerdere winnaars waren slechts enkele Europeanen, en nog nooit eerder viel Nederlandse onderzoekers de eer te beurt.
Eerder dit jaar kende het NWO al een VIDI-subsidie toe, die Oscar Gelderblom en Joost Jonker in staat stelt om de komende vijf jaar te werken aan een nieuwe financiële geschiedenis van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.
Meer informatie
http://eh.net/EHA/
Tekst artikel: www.iisg.nl/~lowcountries/2004-2.pdf
Voorlichter Roy Meijer (030) 253 3705, r.e.t.meijer@uu.nl