| | |
|Postadres | | | | |Postbus 20001 | |Aan de voorzitter van de Tweede Kamer| | | | | |2500 EA Den Haag | |der Staten-Generaal | |Bezoekadres | | |Postbus 20018 | |Binnenhof 19, Den Haag | |2500 EA DEN HAAG | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | |Datum |Kenmerk |Onderwerp | | |20 september |05R495744 |Postbus 51-campagnes 2006 | | |2005 | | | | |Hierbij zend ik u, zoals ieder jaar, het overzicht van de voorgenomen massamediale voorlichtingscampagnes die in 2006 gebruik maken van Postbus 51-middelen. De lijst telt 21 campagnes. Campagnes waarvan het onderliggende beleid nog niet is aanvaard door het parlement zijn uiteraard aangemeld onder voorbehoud.
Als zendgemachtigde beschikt de rijksoverheid over een vaste hoeveelheid radio- en televisiezendtijd bij de publieke zenders. Daarnaast wordt zendtijd voor Postbus 51 ingekocht bij de commerciële stations. Om deze zendtijd zo goed mogelijk te benutten worden alle campagnes onderzocht op hun effectiviteit. De resultaten van dit effectonderzoek worden jaarlijks aan u toegezonden. Op 22 juni 2005 heeft u de Jaarevaluatie van de in 2004 gevoerde campagnes ontvangen.
Het afgelopen jaar zijn in de media regelmatig artikelen verschenen met kritische kanttekeningen, onder andere van Kamerleden, bij de effectiviteit van Postbus 51-campagnes. Hoewel uw Kamer de daartoe geëigende momenten tot nu toe nog niet heeft aangegrepen om deze kritische geluiden in het overleg met de Regering aan de orde te stellen, was dit voor de Voorlichtingsraad mede reden om een werkgroep in te stellen die nog eens kijkt naar de toetsing en uitvoering van Postbus 51-campagnes. De resultaten van de Jaarevaluatie laten zien dat er veel goed gaat en dat de kwaliteit van de campagnes de afgelopen jaren is verbeterd, maar op onderdelen kan het natuurlijk altijd beter.
Een analyse van de artikelen leert dat er vier punten van kritiek zijn. Namelijk het aantal campagnes dat jaarlijks wordt gevoerd, de financiering van de campagnes, het soort campagnes en de totstandkoming van de campagnes. Vooruitlopend op de voorstellen van de werkgroep, verwacht in de eerste helft van 2006, wil ik in deze brief alvast kort ingaan op de kritiek die eerder dit jaar is geuit.
Allereerst de discussie over het aantal campagnes dat jaarlijks wordt gevoerd. Deze discussie wordt meestal gekoppeld aan de uitgaven voor overheidscommunicatie. De voorlichtingsbudgetten worden echter niet alleen besteed aan Postbus 51-campagnes, maar ook aan andere voorlichtingsactiviteiten. In het licht van de discussie over de kosten van Postbus 51-campagnes is het daarnaast goed om te melden dat de kosten voor Postbus 51-campagnes, met name voor de media-inkoop, de laatste jaren aantoonbaar zijn gedaald.
Verder blijkt uit diverse onderzoeken dat de burger zich niet stoort aan de hoeveelheid overheidscampagnes. Het nastreven van een beperking van het aantal campagnes is dan ook geen doel op zich. Het is belangrijker dat de overheid campagnes voert die aantoonbaar een bijdrage leveren aan de oplossing van een beleids- en/of communicatieprobleem. Dit als onderdeel van de totale beleidsmix, waarin ook ondersteunende maatregelen en handhaving een belangrijke rol spelen.
Ook is er kritiek geuit op het soort campagnes dat wordt gevoerd. Hierbij werd met name verwezen naar gedragsbeïnvloedende campagnes. Toch is niet per definitie te zeggen dat de overheid geen afzender kan zijn van gedragsbeïnvloedende campagnes. In het verleden hebben bijvoorbeeld de Bob- campagne en de vrij veilig campagne aantoonbaar effect gehad op het gedrag van mensen. Wel is terecht de vraag te stellen tot hoe ver overheidsbemoeienis mag gaan. Dit is dan ook één van de onderwerpen waar de werkgroep zich over buigt.
Mocht uw Kamer daar prijs op stellen, ben ik gaarne bereid te bevorderen dat leden van uw Kamer uitgebreider worden geïnformeerd over de wijze waarop de campagnes worden voorbereid, uitgevoerd en onderzocht. Dit kan gebeuren door middel van een technische toelichting bij de Dienst Publiek en Communicatie van de Rijksvoorlichtingsdienst.
Tot slot, als zendgemachtigde ben ik verantwoordelijk voor de uitzendingen in de zendtijd van Postbus 51, maar in ons politiek bestel is vervolgens iedere minister verantwoordelijk voor de campagnes die op zijn/haar beleidsterrein worden gevoerd. Dit betekent dat vragen of opmerkingen over individuele campagnes aan de orde kunnen komen bij de begrotingsbehandeling van het betreffende ministerie.
Voor de volledigheid treft u in de bijlage achtergrondinformatie aan over de definitie van massamediale campagnes, de toetsingsprocedure en de selectiecriteria die gelden voor het inzetten van Postbus 51.
DE MINISTER-PRESIDENT,
Minister van Algemene Zaken,
mr.dr. J.P. Balkenende
AZ 4 en 5 mei
Ieder jaar wordt aandacht besteed aan de (doden)herdenking op 4 mei en de bevrijding op 5 mei. Deze massamediale campagne is de 'drager' van verschillende (lokale en regionale) communicatieactiviteiten, die door derden worden ingevuld. De activiteiten, waar de Postbus 51-spot deel van uitmaakt, worden in nauwe samenwerking met het Nationaal Comité 4 en 5 mei en een aantal ministeries uitgevoerd. Het thema voor 2006 wordt in de komende maanden bepaald. Op basis daarvan zal de Postbus 51-campagne worden ingevuld.
BZK Gemeenteraadsverkiezingen Op 7 maart 2006 vinden Gemeenteraadsverkiezingen plaats. De campagne informeert de stemgerechtigden hierover en beoogt de opkomst bevorderen. Deze campagne maakt deel uit van de koepelcampagne 'Verkiezingen. U komt toch ook?' die onder andere ook voor de deelcampagnes voor de verkiezingen van Tweede Kamer en Provinciale Staten wordt gevoerd.
BZK Burgerservicenummer
Het SoFi-nummer gaat Burgerservicenummer (BSN) heten. Dit nummer wordt voortaan gebruikt in alle contacten tussen overheid en burger.
BZK Voorlichting bij rampen
In deze campagne wordt aandacht besteed aan drie onderwerpen. Allereerst wordt het maandelijks luide proefalarm aangekondigd (op de eerste maandag van de maand). De campagne moet het algemeen publiek ook bewust maken van de veiligheidsrisico's in de samenleving. Daarover vindt onder andere afstemming plaats met Justitie (het NCTB). Tot slot wijst deze campagne het algemeen publiek erop welke handelingen moeten worden verricht in specifieke (nood)situaties.
Financiën Automatische Voorlopige Teruggaaf Jaarlijks komen circa 2,6 miljoen mensen in aanmerking voor Voorlopige Teruggaaf (VT). Het gaat niet alleen om de hypotheekrente, maar ook om andere aftrekposten en heffingskortingen. Belastingplichtigen hoeven sinds 2004 niet meer zelf hun VT-formulier in te vullen, maar alleen nog maar de door de Belastingdienst ingevulde gegevens te controleren. Mensen die niet aangifteplichtig zijn, hebben vaak recht op heffingskortingen maar zijn daar meestal niet van op de hoogte. Deze campagne attendeert zowel de huidige VT-ontvangers erop dat ze de gegevens (tijdig) moeten controleren en wijst de groep potentiële VT-ontvangers op deze mogelijkheid.
Financiën Controlethema Inkomstenbelasting De Belastingdienst controleert jaarlijks de inkomstenbelasting op een bepaald thema. Belastingplichtigen worden daarover onder andere via deze Postbus 51-campagne geïnformeerd. Daarmee laat de Belastingdienst bovendien zien dat de fiscale regels worden nageleefd. Momenteel wordt bekeken welk thema in 2006 in aanmerking komt voor extra controle. Het controlethema wordt overigens alleen massamediaal gecommuniceerd als de doelgroep groot genoeg is. Vorig jaar attendeerde de Belastingdienst op het thema 'lijfrente uitkering', maar dat was een te kleine doelgroep voor Postbus 51.
Financiën Digitale aangifte Inkomstenbelasting Jaarlijks doen zes miljoen mensen aangifte inkomstenbelasting. De Belastingdienst wil met deze campagne belastingplichtigen attenderen op de voordelen van aangifte doen via internet. Het is eenvoudiger en sneller dan andere manieren en verkleint bovendien de kans op het maken van fouten. Daar heeft iedereen belang bij. De campagne wijst er verder op dat de aangifte inkomstenbelasting voor 1 april binnen moet zijn en dat de Belastingdienst daarop controleert.
Financiën Toeslagen
Voor aanvragen voor of informatie over de huur-, zorg- en kinderopvangtoeslag kunnen mensen per 1 januari 2006 bij de Belastingdienst (loket Toeslagen) terecht. Over deze wijzigingen wordt in 2005 al campagne gevoerd. In 2006 worden toeslagontvangers daar impliciet op gewezen, maar heeft de Belastingdienst gedurende het jaar vooral de volgende drie boodschappen voor deze groep:
1. Geef wijzigingen in uw (persoonlijke) situatie zo snel mogelijk door aan de Belastingdienst, want dit kan gevolgen hebben voor hoogte van uw toeslag;
2. In juni vindt de jaarlijkse huurverhoging plaats. Ontvangers van huurtoeslag krijgen dan automatisch een aangepaste voorschotbeschikking. Dit betekent dat er een hoger of lager bedrag aan huurtoeslag wordt uitbetaald.
3. In november ontvangen alle toeslagontvangers een voorschotbeschikking voor 2007. Ze moeten deze gegevens controleren. Deze campagne attendeert ook de mensen die mogelijk recht hebben op een toeslag.
Justitie/BZK Nederland veilig De campagne 'Nederland veilig' laat zien wat de overheid doet om Nederland veiliger te maken en wijst burgers op het belang om hieraan een eigen bijdrage te leveren. Deze Postbus 51-campagne maakt deel uit van een meerjarenstrategie. De thema's worden gekozen op grond van de concrete handelingsperspectieven die ze aanreiken aan burgers, tegen de achtergrond van het creëren van een veiliger Nederland. Over de thema's voor 2006 vindt nog overleg plaats met de betrokken partijen.
Justitie Terrorismebestrijding De dreiging van terrorisme is actueel. Na aanslagen ver weg is ook Europa in 2004 en 2005 getroffen door terroristische aanslagen. Een mogelijke insteek voor de campagne is een oproep om alert te zijn en verdachte zaken te melden. Ook moet de kennis van burgers worden verhoogd over wat ze zelf kunnen doen (preventief én in geval van een aanslag) om de eigen veiligheid te vergroten. Tot slot kan de overheid met deze campagne laten zien wat ze zelf doet om terrorisme te bestrijden.
V&W Daar kun je mee thuiskomen: Fietsverlichting Per 1 januari 2007 is het verplicht om (naast goed werkende verlichting en achter- en zijreflectie) een witte voorreflector op de fiets te hebben. Dit geldt ook voor brom- en snorfietsen. Met de gelijktijdige inzet van massamediale voorlichting (landelijk én regionaal) en gericht politietoezicht moet het gebruik van fietsverlichting verder worden bevorderd en daarmee het aantal fietsongevallen gereduceerd. Er wordt een mix van instrumenten ingezet waarbij communicatie en handhaving nadrukkelijk zijn gekoppeld.
V&W Daar kun je mee thuiskomen: Verkeersregels Steeds meer Nederlanders ergeren zich in toenemende mate aan agressief rijgedrag. Het gaat niet alleen om onvoldoende afstand houden (bumperkleven), maar ook om: geen voorrang verlenen, onnodig links rijden, te hard rijden en geen richting aangeven. De verkeerscode wordt doorbroken omdat verkeersregels (ook de ongeschreven regels) op grote schaal niet worden nageleefd. Deze campagne vraagt daarom aandacht voor 'normaal verkeersgedrag'. Minder agressie op de weg leidt tot meer verkeersveiligheid en minder verkeersslachtoffers.
V&W Daar kun je mee thuiskomen: Bob Het gebruik van alcohol in het verkeer leidt nog steeds tot doden, gewonden en tot andere schade. Bij een op de vijf dodelijke verkeersslachtoffers is alcohol in het spel. De kern van de campagne is het vooraf maken van afspraken over wie nuchter naar huis rijdt na een borrel, feestje of avond uit. Die persoon heet voor de gelegenheid Bob. De Bob-campagne is eind 2001 gestart en daarin wordt samengewerkt met partijen als de horeca- en alcoholbranche, politie en regionale en lokale overheden. In de campagne wordt ook aandacht besteed aan de nieuwe regelgeving. Voor automobilisten die minder dan vijf jaar hun rijbewijs hebben, gaat het toegestane alcoholpercentage namelijk per 1 januari 2006 omlaag van 0,5 naar 0,2.
V&W Daar kun je mee thuiskomen: Gordels om Het dragen van autogordels (zowel voorin als achterin) is de afgelopen jaren toegenomen. Voorin draagt nog maar tien procent geen gordel en achterin is dat nog circa dertig procent. Vooral bij jongeren valt nog effect te behalen. Het algemeen publiek is zich er nog onvoldoende van bewust dat autogordels binnen de bebouwde kom net zo hard nodig zijn als buiten de bebouwde kom.
V&W Nederland leeft met water Deze vijfjarencampagne maakt de bevolking bekend met de gevolgen van het nieuwe waterbeleid. In de eerste jaren was de campagne met name gericht op het agenderen van het probleem. Afgelopen jaar heeft de campagne laten zien dat iedereen zelf in het dagelijkse leven te maken kan krijgen met de genomen of geplande maatregelen. Deze lijn wordt in 2006 voortgezet. Daarnaast wordt een beroep op de mensen gedaan om zelf een bijdrage te leveren waardoor (de schade van) wateroverlast zoveel mogelijk wordt beperkt. Deze massamediale campagne dient tevens als kapstok voor communicatieactiviteiten van provincies, gemeenten en waterschappen.
VWS Roken? Niet waar de kleine bij is. Ouders kunnen in belangrijke mate voorkomen dat hun kinderen aan tabaksrook worden blootgesteld. Ze zijn zich vaak onvoldoende bewust van de schadelijke effecten daarvan, zoals een verdubbeling van de kans op wiegendood en een grotere kans op luchtweginfecties. Deze campagne wijst ouders en hun sociale omgeving op het belang om niet in het bijzijn van kinderen te roken. Het ministerie werkt samen met de Stichting Volksgezondheid en Roken (STIVORO).
VWS Zorgverzekeringswet
Op 1 januari 2006 wordt de zorgverzekering ingevoerd. Daarmee komt het verschil tussen de particuliere ziektekosten- en de ziekenfondsverzekering te vervallen. Over de invoering van de Zorgverzekeringswet en de Wet op de Zorgtoeslag wordt al in 2005 campagne gevoerd. Omdat de invoering van deze wetten belangrijke veranderingen voor de burger met zich meebrengt, wordt de campagne in 2006 voortgezet.
VWS Vrij veilig
Het aantal seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA) - waaronder HIV - is de afgelopen jaren gestegen. SOA zijn infectieziekten en kunnen ernstige gezondheidsschade aanrichten. Bij onvoldoende inspanningen om SOA te bestrijden, bestaat het risico dat de verspreiding steeds verder gaat (onder meer doordat SOA ongemerkt opgelopen en weer doorgegeven kunnen worden). De Vrij Veilig-campagne, die deel uitmaakt van een meerjarenplan, moet veilig vrijgedrag bevorderen (nadruk op condoomgebruik) waardoor het aantal nieuwe infecties wordt teruggedrongen. De campagne richt zich vooral op jongeren en jong-volwassenen. Het ministerie werkt samen met Soa Aids Nederland.
VWS FLASH: actieve leefstijl Dagelijks bewegen heeft een positief effect op het voorkomen van verschillende ziekten, zoals hart- en vaatziekten en diabetes. Ongeveer de helft van de Nederlandse bevolking beweegt echter onvoldoende. Onder de naam FLASH! (Fietsen, Lopen, Actiemomenten, Sporten, Huishoudelijke activiteiten) stimuleert deze campagne gezond gedrag en laat zien hoe een half uur per dag (matig intensief) bewegen (minimaal vijf dagen per week) op natuurlijke wijze in het dagelijkse leven is in te passen. Het ministerie werkt samen met het Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen (NISB) en zet hiermee de campagne van 2004 en 2005 voort. Naast de massamediale uitingen voor het algemeen publiek richt de campagne zich elk half jaar op een specifieke doelgroep. In 2006 zijn dat ouderen (55+) en mensen met een chronische aandoening.
VROM Roetfilter
De luchtkwaliteit in Nederland is een groot maatschappelijk en gezondheidsprobleem. Vuile lucht bedreigt de gezondheid van de burgers (er sterven zelfs jaarlijks vele Nederlanders aan de gevolgen hiervan). Dit heeft dan ook gevolgen voor waar men wel en niet kan wonen (en bouwen) Het kabinet pakt het probleem van een slechte luchtkwaliteit serieus aan en heeft voor maatregelen om de luchtkwaliteit in Nederland te verbeteren, extra geld uitgetrokken (ruim 400 miljoen). Eén van die maatregelen is de stimuleringsmaatregel voor roetfilters op dieselvoertuigen. Een roetfilter draagt aanzienlijk bij aan het terugdringen van luchtverontreiniging door het verkeer. Daardoor kunnen levens worden gespaard. Wie een roetfilter in zijn bestaande personen- of bestelauto laat bouwen, krijgt subsidie. Voor nieuwe auto's bestaat deze subsidie reeds.
VROM Het nieuwe huren
Het nieuwe huurbeleid moet eraan bijdragen dat de huurmarkt meer markt wordt. Daartoe moeten er meer betaalbare huurwoningen beschikbaar komen en moet de verhouding tussen prijs en kwaliteit van huurwoningen verbeteren. De veranderingen in het huurbeleid worden de komende jaren geleidelijk ingevoerd. Per 1 juli 2006 krijgen verhuurders de mogelijkheid om de huren te verhogen, mits zij meer in de woningen investeren en extra woningen bouwen. Deze campagne informeert huurders over de mogelijke gevolgen van het nieuwe huurbeleid.
Achtergrondinformatie
Onder een massamediale voorlichtingscampagne wordt verstaan: een communicatieproject, dat gebruik maakt van massamedia (tv, radio en/of een combinatie van middelen met landelijk bereik), dat (mede) namens de rijksoverheid wordt gevoerd of (gedeeltelijk) wordt gefinancierd door de rijksoverheid. Er is een onderscheid te maken tussen campagnes die gebruik maken van Postbus 51-zendtijd en -middelen en de campagnes die hier géén gebruik van maken.
Vanwege mijn verantwoordelijkheid als zendgemachtigde van de rijksoverheid voor Postbus 51, worden alleen de campagnes die Postbus 51-middelen inzetten aangemeld via deze brief. Campagnes die geen gebruik maken van Postbus 51 dienen door de ministeries rechtstreeks via begrotingsstukken of beleidsnota's aan de Tweede Kamer te worden gemeld.
De interdepartementale commissie Publiekscommunicatie en Informatie heeft de Postbus 51-aanmeldingen voor 2006 getoetst en een advies aan de Rijksvoorlichtingsdienst opgesteld. Op basis daarvan is een besluit genomen. Bij de toetsing zijn de volgende criteria gehanteerd:
1. is het onderwerp van de campagne onderdeel van kabinetsbeleid of regeerakkoord?
2. dient de campagne een algemeen maatschappelijk belang of is er een maatschappelijk risico als de campagne niet wordt gevoerd?
3. gaat de campagne over beleid dat - op het moment dat de campagne start - door het parlement is aanvaard?
4. werving mag geen doel zijn van de campagne.
5. imagoverbetering van een institutie/organisatie (corporate communicatie) mag niet het primaire doel van de campagne zijn.
6. is de informatie relevant voor de burger?
7. is het algemeen Nederlands publiek de doelgroep?
8. biedt de campagne een handelingsperspectief?
Tot slot wordt een eindafweging gemaakt en de beschikbare zendtijd verdeeld. De prioritering gebeurt op basis van de criteria:
1. Is het campagneonderwerp een prioriteit van het kabinetsbeleid en/of regeerakkoord?
2. Is er een evenwichtige 'weergave' van het regeringsbeleid (spreiding campagneonderwerpen)?