Het Koninklijk Huis
---
Troonrede 2005
Leden van de Staten-Generaal,
Hier, in deze zaal, symbool van onze democratie, heeft u mij en mijn
familie op 30 april, aan het begin van mijn regeringsjubileum, op
bijzonder feestelijke wijze ontvangen. Daarmee heeft u de toon gezet
voor een hartverwarmende viering die in elke provincie en op de
Nederlandse Antillen en Aruba een eigen weerklank vindt. Mijn grote
dank gaat uit naar allen die mij dit jaar overal met enthousiasme
verwelkomen.
Dit alles geeft mij de kracht om het mooie ambt dat mij is
toevertrouwd te kunnen vervullen en ten dienste te stellen van eenheid
in onze samenleving.
De kracht van Nederland ligt van oudsher in de manier waarop wij samen
weten in te spelen op veranderende omstandigheden. Op ons
aanpassingsvermogen wordt in deze tijd een groot beroep gedaan.
We ervaren hoezeer de wereld in beweging is. Veranderingen lijken zich
steeds sneller te voltrekken. Jonge, dynamische economieën komen op.
De Europese Unie is met tien lidstaten uitgebreid. Integratie van
bevolkingsgroepen verloopt in eigen land niet zonder problemen. We
worden indringend geconfronteerd met de gevolgen van
klimaatveranderingen. De dreiging van het internationaal terrorisme
wordt steeds sterker gevoeld.
Deze ontwikkelingen hebben mensen voor grote vragen gesteld.
Al die veranderingen leiden tot gevoelens van onzekerheid. De
teleurstellende economische ontwikkeling van de afgelopen jaren heeft
die onzekerheid nog versterkt. Weliswaar zijn de meeste mensen
tevreden over hun leefsituatie, maar velen maken zich in toenemende
mate zorgen over de samenleving. Het vertrouwen in de overheid is
gedaald.
Dit laat de regering niet onberoerd.
Van de regering wordt verwacht dat zij op dit alles antwoorden geeft.
Een van haar belangrijkste opgaven voor de toekomst is te bouwen aan
een veilig en een sociaal en economisch gezond Nederland. Met dat doel
heeft de regering in korte tijd een groot aantal ingrijpende
maatregelen genomen. De loonkosten zijn gematigd. Vroeg stoppen met
werken wordt niet langer gestimuleerd. Veranderingen in de sociale
zekerheid bevorderen het herintreden op de arbeidsmarkt van mensen
zonder baan en van gedeeltelijk arbeidsgeschikten.
Om voor de toekomst een goede en betaalbare gezondheidszorg veilig te
stellen, wordt het zorgstelsel vernieuwd.
Deze ingrepen doen zeker pijn. De regering beseft dat er veel van
mensen gevraagd wordt. Maar deze en andere maatregelen zijn
noodzakelijk om ook aan volgende generaties in ons land voldoende
mogelijkheden te kunnen bieden een goed leven op te bouwen.
De eerste resultaten van het beleid worden langzaam merkbaar. De
werkgelegenheid is zich aan het herstellen en de winstgevendheid van
bedrijven neemt toe.
Ook op het terrein van veiligheid en de volksgezondheid zijn er
positieve ontwikkelingen. De criminaliteit daalt. Mensen voelen zich
minder onveilig. De wachtlijsten in de zorg worden korter.
Solide oplossingen vragen tijd. De regering verwacht dat het effect
van veel ingrepen in de komende jaren duidelijker zichtbaar zal
worden. Zij wil nu voorrang geven aan een zorgvuldige uitvoering van
de afgesproken maatregelen. Deze moeten leiden tot merkbare
verbeteringen in de praktijk van alledag en een hernieuwd evenwicht in
onze samenleving.
Onze verwevenheid met de wereld om ons heen is groot. Ontwikkelingen
buiten onze grenzen beïnvloeden onze economie en onze veiligheid. Aan
internationale handel hebben wij een groot deel van onze welvaart te
danken. We merken het toenemend belang van Azië voor de internationale
en economische verhoudingen. Migratiestromen zijn al eeuwenlang mede
bepalend voor onze bevolkingssamenstelling en cultuur. Deze
verwevenheid brengt de noodzaak van blijvende samenwerking op Europees
en mondiaal niveau met zich mee.
De toekomst van ons land is nauw verbonden met Europa. Hier delen wij
de waarden van vrijheid, democratie en mensenrechten. Zowel onze
welvaart als onze veiligheid is voor een belangrijk deel afhankelijk
van Europese samenwerking. De uitslag van het referendum over een
nieuw verdrag voor de Europese Unie heeft de noodzaak onderstreept om
ons te bezinnen op wat de Unie ons heeft gebracht en wat wij van de
Europese samenwerking verwachten. Burgers moeten zich meer dan
voorheen bij die samenwerking betrokken kunnen voelen. De regering zal
zich samen met u daarvoor inzetten.
Solidariteit met medemensen houdt niet op bij de grenzen van Europa.
Duurzame ontwikkeling kan in de Nederlandse visie niet zonder
bevordering van stabiliteit en recht. Geen land ter wereld kan
uitsluitend op eigen kracht tot resultaten komen. De rol van de
Verenigde Naties en goede transatlantische relaties blijven dan ook
van wezenlijke betekenis.
Ons land blijft ruimhartig bijdragen aan de bestrijding van armoede,
het behoud van ecosystemen en aan internationale
crisisbeheersingsoperaties. Bij wederopbouw in Afghanistan en in
Afrika worden militaire inspanningen en ontwikkelingshulp optimaal op
elkaar afgestemd.
Dankzij de betrokkenheid en inzet van allen binnen de krijgsmacht
wordt onze defensieorganisatie in korte tijd aangepast aan de eisen
van deze tijd.
De regering zal haar volle aandacht geven aan samenwerking met de
Nederlandse Antillen en Aruba op de terreinen van rechtshandhaving,
verbetering van bestuur en herstel van openbare financiën. Op deze
basis zal gezocht worden naar een verantwoord nieuw evenwicht in de
relaties binnen het Koninkrijk.
Op binnenlands terrein ziet de regering zich gesteld voor vier
centrale opgaven:
· een veiliger Nederland;
· meer mensen aan het werk;
· minder regels en meer kwaliteit van publieke voorzieningen;
· en meer onderling respect in onze samenleving.
De begroting voor het komende jaar bevat voorstellen die beogen
verdere stappen op deze weg te zetten.
De zorg voor veiligheid is een hoeksteen van een goed functioneren van
onze maatschappij en onze rechtsstaat. De uitvoering van het
veiligheidsprogramma wordt met kracht voortgezet.
De regering zal de samenwerking tussen departementen en tussen
politie, justitie en veiligheidsdiensten versterken, en beoogt de
Nederlandse politie om te vormen tot één organisatie.
Er is een wetsvoorstel ingediend waardoor bijzondere
opsporingsmethoden sneller kunnen worden ingezet om mogelijke
terroristische activiteiten effectiever te bestrijden. Geweld,
drugshandel, overlast en verloedering worden steviger aangepakt. De
capaciteit voor de detentie van veelplegers en tbs'ers zal worden
uitgebreid. Politie, Openbaar Ministerie en rechterlijke macht zullen
zaken snel en zorgvuldig afhandelen.
Een veiliger Nederland vergt dat burgers en organisaties zich hiervoor
mede verantwoordelijk voelen.
De regering streeft ernaar meer mensen aan het werk te krijgen. Daarom
is het van belang de economische basis van ons land te versterken en
te moderniseren, innovatie en kennisuitwisseling te bevorderen en te
zorgen voor voldoende flexibiliteit op de arbeidsmarkt.
De zekerheid van een baan voor het leven neemt af. In de toekomst
zullen mensen vaker van functie veranderen. Dat vereist een
investering in persoonlijke vaardigheden op elk niveau. Extra middelen
zullen daarom beschikbaar komen voor onderwijs en kennis. Werknemers
krijgen ook meer mogelijkheden werk, zorgtaken en scholing te
combineren. De levensloopregeling biedt hun vanaf 1 januari 2006 de
gelegenheid te sparen voor tussentijds verlof. Gezinnen met kinderen
krijgen bijzondere aandacht. Voor kinderopvang komt extra geld
beschikbaar. Beheersing van lasten voor burgers en bedrijven geeft de
economie ruimte voor verder herstel.
Investeringen in infrastructuur en mobiliteit dragen bij aan een
sterke en moderne economie. De leefbaarheid van steden wordt bevorderd
door oude wijken op te knappen en nieuwe woningen te bouwen.
In ons dichtbevolkte en waterrijke land is speciale aandacht nodig
voor een gezonde en veilige leefomgeving. Verbetering van
luchtkwaliteit, schoner transport, duurzame energie en ontwikkeling
van landschap en natuur staan daarbij voorop. Tevens zullen onze kust-
en duingebieden worden versterkt.
Vermindering van het aantal regels schept ruimte voor talenten en
professionaliteit van mensen. Dit maakt onze economie dynamischer en
draagt bij aan de kwaliteit van onze publieke voorzieningen.
De regering wil een stimulerend klimaat creëren voor ondernemers in de
dienstensector, de industrie en de agrarische bedrijfstakken. De
vennootschapsbelasting zal verder worden verlaagd. De administratieve
lasten voor bedrijven zullen eind volgend jaar aanzienlijk zijn
verminderd. Het verkrijgen van vergunningen wordt eenvoudiger.
Beroepskrachten in het onderwijs en de zorg hebben meer vrijheid nodig
om hun werk naar eigen inzicht in te vullen. In het onderwijs zal de
regeldruk afnemen, waardoor leraren, schoolleiders, ouders en
leerlingen ruimte krijgen om zelf keuzes te maken. Niet de procedures
maar de leerlingen dienen centraal te staan. De lerarenopleidingen
zullen worden verbeterd, waardoor de kwaliteit van het onderwijs
verder kan worden verhoogd. Voor de ontwikkeling van brede scholen en
voor praktijklokalen in het vmbo stelt de regering extra middelen
beschikbaar.
Kwaliteit en betere dienstverlening staan ook in de zorg voorop. Vanaf
1 januari komt er één basiszorgverzekering voor iedereen. Het
onderscheid tussen ziekenfonds en particuliere verzekering verdwijnt.
Verzekeraars zullen hun klanten niet meer selecteren op grond van hun
gezondheidssituatie. Om te bereiken dat deze verzekering voor iedereen
betaalbaar blijft, komen huishoudens die het nodig hebben in
aanmerking voor een zorgtoeslag.
Verder stelt de regering in 2006 extra middelen beschikbaar voor
verpleeghuizen en voor de jeugdhulpverlening.
Betere kwaliteit van publieke dienstverlening is ook een zaak van
gemeenten, provincies en waterschappen. Daarom hecht de regering grote
waarde aan goede samenwerking met de mede-overheden.
Ons land kent een grote verscheidenheid aan mensen en opvattingen. Het
recht van alle mensen en van alle organisaties op hun eigen identiteit
vormt de grondslag van onze rechtsstaat. Dat recht is gebaseerd op de
overtuiging dat we respect moeten hebben voor de ander. Daarbij is
geen plaats voor discriminatie, extremisme en geweld.
Samenwerking, begrip en kennis van onze geschiedenis en cultuur zijn
bindende krachten in onze maatschappij. Naast rechten zullen ook
plichten moeten worden erkend. Om een tolerante samenleving te
bevorderen zal de regering haar volle aandacht blijven geven aan
sociale samenhang. Het inburgerings- en integratiebeleid zal worden
voortgezet en radicalisering zal worden aangepakt.
Cultuur, kunst en sport verrijken het leven en maken maatschappelijke
banden hechter. De regering spant zich in voor behoud van het
nationaal erfgoed en zal extra middelen voor sportbeoefening
uittrekken.
Voorts zal de regering u nadere voorstellen doen toekomen om de
relatie tussen kiezer en gekozene te versterken.
Leden van de Staten-Generaal,
Vijfentwintig jaar geleden, in 1980, zei mijn moeder in haar
afscheidstoespraak tot alle Nederlanders:
"Het mooie van mijn taak is, het algemeen welzijn te mogen dienen; een
rustpunt te zijn te midden van de werveling van alle stromingen; te
mogen helpen streven naar die samenleving, waarin men respect heeft
voor wat een ander beweegt, naar een goed samengaan in alle
verscheidenheid."
Die woorden zijn in onze tijd en in de jaren die voor ons liggen
onverminderd van belang.
U bent als volksvertegenwoordigers de representanten van de grote en
rijke verscheidenheid die ons land kent. De regering rekent op een
vruchtbaar overleg met u. Op u rust een verantwoordelijke en zware
taak. U mag zich daarbij gesteund weten door het besef dat velen u
wijsheid toewensen en met mij om kracht en Gods zegen voor u bidden.
Dinsdag, 20 september 2005.
© RVD