VU Medisch Centrum

Kennis over MS drastisch uitgebreid
Nieuwe MRI- techniek maakt beschadigingen in grijze stof zichtbaar

Radiologen van het VU medisch centrum hebben een MRI techniek ontwikkeld en toegepast waarmee de schadelijke gevolgen in de grijze stof door Multipele Sclerose beter zichtbaar worden. Internationale onderzoekers vermoeden namelijk dat de laesies in de grijze stof de invaliditeit en de geestesgesteldheid van MS patiënten sterk beïnvloeden.

De grijze stof is het deel van de hersenen waarin zich de zenuwcellen bevinden. Beschadigingen in de grijze stof werden wel na overlijden van MS patiënten in de hersenen gevonden, maar waren daarvoor niet zichtbaar. Zij zijn klein, bevatten minder myeline en vertonen geen ontsteking. Het onderzoek draagt sterk bij aan een benadering van de ziekte die veel onderzoekers in de wereld nu volgen. MS is heel lang uitsluitend gezien als een ziekte van de witte stof.

Promovendus Jeroen Geurts gebruikte in zijn onderzoek bij de afdeling radiologie een drie- dimensionale MRI techniek, 3D Double Inversion Recovery genoemd. Hij onderdrukte de witte stof en de hersenvloeistof om het brein heen waardoor alleen de grijze stof zichtbaar was. Zo kon Geurts meer dan 500% extra corticale laesies detecteren dan met standaard MRI technieken mogelijk is. Uit post mortem onderzoek bleek echter dat er nog meer laesies in de grijze stof zitten dan de nieuwe 3D techniek kan tonen.

MS is een moeilijk te doorgronden aandoening van het centrale zenuwstelsel. Bij de ziekte raakt de myelineschede, de isolerende laag om zenuwuitlopers of axonen, van de hersenen beschadigd. Dit leidt tot het verdwijnen van de myelineschede. Dit heet demyelinisatie. Zonder de myelineschede degenereren de axonen. Dit leidt tot geleidingsstoornissen met neurologische symptomen zoals verlammingsverschijnselen, vermoeidheid of geheugen- of concentratiestoornissen als gevolg. Onderzoekers weten niet precies waarom MS-patiënten die geheugenstoornissen en cognitieve afwijkingen hebben. Meer kennis over wat er in de grijze stof gebeurt zou hiervoor wel een verklaring kunnen bieden.

Jeroen Geurts onderzocht ook waarom de axonen mogelijk afsterven. Dit zou door glutamaat-excitotoxiteit kunnen zijn. Glutamaat is de meest voorkomende signaalstof tussen zenuwcellen in het centrale zenuwstelsel. De stof kan bij te hoge concentraties de zenuwcellen vergiftigen(zogenoemde excitotoxiciteit). Mogelijk zou het remmen van het effect van glutamaat op de zenuwcellen neurodegeneratie kunnen tegengaan.

Jeroen Geurts promoveert op 21 september aanstaande. Zijn onderzoek werd gefinancierd door de Stichting MS Research. Delen van de resultaten zijn gepubliceerd in de gerenommeerde internationale tijdschriften Radiology en Brain.